غارهای ایران | معرفی ۲۵ غار در ایران

اگر یک سفر ماجراجویانه به اعماق غارها و کشف شگفتی‌های تازه شما را حسابی به وجد می‌آورد، اما اطلاعات کاملی درباره غارهای ایران ندارید و یا نمی‌دانید که چطور برای رفتن و بازدید از آن‌ها باید برنامه‌ریزی کرد، این مطلب مخصوص شما است. چراکه قرار است ۲۵ مورد از مهم‌ترین غارهای ایران را به شما معرفی کنیم و اطلاعات جامع و کاملی ازجمله ویژگی‌ها و مشخصات غار، نحوه دسترسی و امکانات رفاهی آن‌ها در اختیارتان قرار دهیم تا بعد از خواندن این مطلب خودتان را به یک غارنوردی هیجان‌انگیز دعوت کنید. 

معرفی همه غارهای ایران

تعداد غارهای ایران را تقریباً ۲۵۰۰ غار می‌دانند اما اگر غارهای ناشناخته‌ کشورمان که هنوز کشف نشده‌اند را هم در نظر بگیریم این تعداد بیشتر از آن است. این غارها در مناطق مختلفی از کشورمان قرار گرفته‌اند اما بااین‌وجود به نظر می‌رسد استان‌های کرمانشاه و لرستان بیشترین تعداد غار در ایران را داشته باشند. با همه این تفاسیر لیست غارهای ایران به‌صورت کامل شامل یک فهرست بلندبالا است که ارائه آن در اینجا ممکن نیست. اما اگر بخواهید کامل‌ترین فهرست قابل‌ارائه از غارهای ایران را داشته باشید می‌توانید این لیست را در زیر مشاهده کنید. بعد از آن به سراغ معروف ترین غارهای ایران در این لیست می‌رویم و هر یک را به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم.

• غار علیصدر همدان
• غار بورنیک تهران
• غار چال نخجیر استان مرکزی
• غار کتله خور زنجان
• غار قوری قلعه کرمانشاه
• غار تانا چهار محال و بختیاری
• غار پرآو کرمانشاه
• غار علی سرد همدان
• غار نمکدان قشم
• غار یخی چما کوهرنگ
• غار دانیال مازندران
• غار اسپهبد خورشید مازندران
• غار ایوب کرمان
• غار دنگزلو سمیرم
• غار رودافشان تهران
• غار سنگتراشان جهرم
• غار هوتو بهشهر
• غار کمربند بهشهر
• غار شاپور کازرون
• غار کرفتو کردستان
• غار ماهی کور لرستان
• غار کافر قلعه شیروان
• غار دو اشکفت کرمانشاه
• غار دربند سنگسر
• غار میرزا رفسنجان
• غار آویشو گیلان
• غار گلجیک زنجان
• غار زینگان ایلام
• غار دو سر یزد
• غار جوجار کرمانشاه
• غار امجک تفرش
• غار سهولان مهاباد
• غار زری مشهد
• غار قلعه کرد
• غار مزدوران سرخس
• غار گنج کوه بجنورد
• غار میرزا رفسنجان
• غار کبوتر دهدشت
• غار کهک اراک
• غار کارده مشهد
• غار خفاش ایلام
• غار سم مینودشت
• غار یخ مراد گچسر
• غار اسپهبد خورشید مازندران
• غار بابا جابر دلیجان

۱- غار علیصدر همدان

غار علیصدر همدان را بدون شک باید معروف ترین غار ایران دانست. قدمت این غار تقریباً ۱۹۰ میلیون سال است و تاکنون ۱۲ کیلومتر از مسیر آن کشف‌شده است اما به علت صعب‌العبور بودن آن بازدیدکنندگان صرفاً می‌توانند از ۳ کیلومتر آن دیدن کنند. جالب است بدانید که حتی هنوز هم طول دقیق و محل انتهایی غار موضوعی ناشناخته و از شگفتی‌های آن است. فضای داخلی غار به‌قدری زیبا است که آن را نمونه‌ای از زیباترین غار ایران هم باید بدانیم. بعد از عبور از محوطه خشک غار به یک دریاچه زیبا می‌رسید و باید مابقی مسیر را با قایق‌رانی طی کنید. غار علیصدر سال‌ها است یک مکان گردشگری است و از این رو امکانات رفاهی فوق‌العاده‌ای دارد. محدوده قابل بازدید غار نورپردازی شده و کاملاً امن است و با تهیه بلیط ورودی می‌توانید از آن بازدید کنید. بعلاوه در حوالی غار نیز امکانات رفاهی ازجمله سرویس بهداشتی، کافه، شهربازی، نمازخانه، سوئیت و هتل برای اقامت، رستوران و اغذیه‌فروشی قرار گرفته است.

• نوع غار: آبی
• طول مسیر کشف‌شده: ۱۲ کیلومتر
• امکانات رفاهی: کاملاً خوب
• آدرس: استان همدان، ۷۵ کیلومتری شمال غربی همدان، شهرستان کبودرآهنگ، روستای علیصدر

۲- غار چال نخجیر دلیجان

غار چال نخجیر با قدمتی نزدیک به ۷۰ میلیون سال در لیست قدیمی ترین غار ایران قرار دارد. این غار برخلاف ظاهرش به‌طور طبیعی و بدون دخالت انسانی شکل‌گرفته است. تلفیق پدیده‌های طبیعی مثل جا به جایی صفحات زمین و باران‌های اسیدی این غار فوق‌العاده تماشایی را به وجود آورده است. دیواره‌ها و سقف غار پر است از کریستال‌های زیبا. انعکاس نور بر روی این کریستال‌ها باعث پدید آمدن منشورهای نوری زیبا و خیره‌کننده‌ در غرا شده است. بازدید از این غار به‌صورت انفرادی امکان‌پذیر نیست و حتماً باید از طریق تورها و گروه‌های غار پیما اقدام کنید. اما ازآنجاکه این غار از مکان‌های گردشگری اراک است تمامی امکانات رفاهی و گردشگری را دارد.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: ۴ کیلومتر
• امکانات رفاهی: کاملاً مناسب
• آدرس: استان مرکزی، در مسیر جاده دلیجان نراق، منطقه چال نخجیر

۳- غار نمکدان قشم

غار نمکدان قشم نه‌تنها از معروف‌ترین غارهای ایران محسوب می‌شود بلکه رکورددار طولانی ترین غار جهان است. این غار که در ردیف عجایب هفتگانه جزیره قشم هم جای دارد بر روی یک کوه گنبدی شکل قرار گرفته است. در عمق زیرین این گنبد دالان‌های مختلفی وجود دارد اما یکی از آن‌ها با طول ۶۴۰۰ متر طولانی‌ترین غار نمک را شکل داده است. دیواره‌ها و سقف‌ دالان‌های غار از قندیل‌های نمک پوشیده شده است و بعضی از بخش‌های آن به‌عنوان معادن نمک نیز مورد استفاده قرار دارند. عمر بعضی از این قندیل‌های نمکی را بیش از ۵۷۰ سال برآورد کرده‌اند و از این رو آن را به‌عنوان یکی از کهن‌ترین غارهای باستانی ایران می‌شناسند. امکانات رفاهی و گردشگری خاصی در این غار وجود ندارد و بهتر است همراه با گروه‌های حرفه‌ای از آن بازدید کنید.

• نوع غار: نمکی
• طول مسیر کشف‌شده: ۶۴۰۰ متر
• امکانات رفاهی: بدون امکانات
• آدرس: استان هرمزگان، جزیره قشم، ۹۰ کیلومتری شهر قشم

۴- غار ایوب کرمان

غار ایوب از جالب ترین غار در ایران است که ویژگی بارز آن بزرگی دهانه ورودی غار است. اندازه دهانه این غار در عرض ۶۸ متر و در ارتفاع ۹۸ متر است که ازنظر ابعاد نسبت به غارهای دیگر بسیار بزرگتر است. این غار که آثار کشف‌شده در آن به دوران اشکانیان برمی‌گیردد به سبب قرار گیری در مسیر آتشفشانی کوه و بر اثر تجمع رسوبات آذرین در دل کوه پدید آمده است.

• نوع غار: آذرین
• طول مسیر کشف‌شده: ۲۰۰ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان کرمان، شهر بابک، ۷ کیلومتری جنوب شهر دهج، دامنه کوه ایوب

۵- غار کتله خور زنجان

غار کتله خور نیز از جزو شناخته‌شده‌ترین و بزرگترین غارهای ایران است که قدمت ۳۰ میلیون ساله دارد و از زمان کشف آن نیز تقریباً صد سال گذشته است. وسعت این غار به‌اندازه‌ای است که می‌توان آن را به یک شهر کوچک تشبیه کرد. حتی به باور برخی از کارشناسان احتمالاً انتهای مسیر غار کتله خور به غار علیصدر همدان می‌رسد. فقط ۲ کیلومتر از مسیر این غار به بازدید عموم اختصاص دارد. این مسیر شامل تونل‌های خاکی آهکی است که وجود بلورها و قندیل‌های شفاف و شیشه‌ای زیبایی خاصی به آن داده است. بخش‌های تفریحی و فرهنگی مختلفی نیز در این قرار دارد. در کنار آن امکانات رفاهی نظیر پارکینگ خودرو، اغذیه‌فروشی، سرویس بهداشتی و امکانات کمپینگ نیز تعبیه شده است.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: ۳۰ کیلومتر
• امکانات رفاهی: مناسب
• آدرس: استان زنجان، ۱۵۵ کیلومتری جنوب زنجان، شهرستان خدابنده، شهر گرماب

۶- غار دانیال مازندران

غار دانیال مازندران از بزرگترین غارهای ایران در نوع آبی است که در مسیر یک روستای سرسبز است. به‌محض ورود به غار جریان آبی ممتد را خواهید دید که تا انتهای غار پیش رفته است. عمق آب کمابیش در همه نقاط آن یک متر است و ازنظر دما نیز در همه فصول ثابت و معتدل است. برای آنکه بتوانید در مسیر غار پیشروی کنید باید از قبل لباس مناسب و ضد آب بپوشید چراکه قایقی در غار وجود ندارد و باید تا نیمه وارد آب شوید. علاوه بر قورباغه‌ها و خرچنگ‌هایی که در آب غار زندگی می‌کنند، تعداد محدودی خفاش هم در غار هستند. امکانات رفاهی و گردشگری در محوطه غار وجود ندارد اما اگر بازدیدکننده این غار در ایران هستید می‌توانید از امکانات رفاهی در روستای نزدیک آن استفاده کنید.

• نوع غار: آبی
• طول مسیر کشف‌شده: ۲۱۵۸ متر
• امکانات رفاهی: بدون امکانات
• آدرس: استان مازندران، سلمان شهر (متل قو)، ۲ کیلومتری روستای دانیال

۷- غار سم مینودشت

غار سم مختص غارنوردان حرفه‌ای و آن‌هایی است که شیفته مسیرهای پر چالش غار پیمایی و کشف مناطق بکر هستند. غار سم را در لیست عمیق ترین غار ایران در رتبه دوم قرار می‌دهند. اگرچه عمق غار را ۴۰۶ متر تخمین زده‌اند اما مسلماً باوجود بخش‌های کشف نشده این میزان بیشتر است. بعلاوه بقایای اسکلت‌های کشف‌شده در این غار نشان از قدمت بالای آن دارد. برای رسیدن به این غار مرگ‌آور که بسیاری آن را ترسناک ترین غار ایران می‌دانند، باید دو ساعت پیاده‌روی کنید تا از روستای نام نیک به قله کوه خواجه قنبر بروید. بعدازآن با مسیری پرپیچ‌وخم و بسیار باریک روبرو می‌شوید که حرکت در آن دلهره‌آور است. مسیرهای غار به‌قدری باریک‌اند که به آن‌ها اصطلاحاً مسیر خرچنگ رو می‌گویند. علاوه بر آن سرمای هوا که با هر چه بیشتر طی کردن مسیر غار بیشتر می‌شود هم یک چالش دیگر است. خلاصه آنکه اگر تبحر خاصی در غارنوردی ندارید بهتر است گزینه دیگری را برای بازدید از غار در ایران انتخاب کنید.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: حدود ۴۰۶ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان گلستان، شهرستان مینودشت، روستای نام نیک، بخش گلیکش

۸- غار زینگان ایلام

غاز زینگان از منحصربه‌فردترین غارهای ایران است و ازنظر ظاهری تفاوت‌های زیادی با غارهای دیگر دارد. در این غار خبری از دهانه باریک و سقف نیست و به همین علت در شمار تنگه‌های ایلام هم طبقه‌بندی می‌شود. تنگه‌ای با یک دشت وسیع که تلفیقی از مناظر کوهستانی و مراتع سرسبز را در برمی‌گیرد. جاری شدن آب آبشار در بخش‌هایی از این غار روباز فضای دلنشینی ایجاد کرده است و اهالی بومی و گردشگران را در تعطیلات راهی این غار می‌کند. توجه داشته باشید که غار در محوطه‌ای بکر و میان کوه‌ها است و قبل از راهی شدن به آن باید تمام وسایل رفاهی را از شهر تهیه کنید.

• نوع غار: روباز
• طول مسیر کشف‌شده: ۶ کیلومتر
• امکانات رفاهی: فاقد امکانات
• آدرس: استان ایلام، ۴۱ کیلومتری جنوب غرب ایلام، شهر مهران، ۵ کیلومتری جنوب شرقی روستای صالح آباد

۹- غار پرآو کرمانشاه

غار پرآوا در لیست ترسناک ترین غار ایران قرار دارد و پیمایش آن به‌قدری دشوار و پرچالش است که بارها جان غارنوردان حرفه‌ای را گرفته است. به همین علت هم به آن لقب غار قاتل داده‌اند. برای رسیدن به این غار که در دل کوهستان پرآوا با ارتفاع ۳۰۵۰ متر قرار گرفته است مسیر سختی پیش رو است و همین هم موجب شده است تا در میان غارنوردهای جهان به اورست غارهای دنیا معروف شود. از نظر عمق نیز این غار را اگر عمیق ترین غار ایران ندانیم قطعاً یکی از آن‌ها است. عمق غار بیش از ۷۵۲ متر است. با وجود تردد کمی که به این غار می‌شود، دور از انتظار نیست که هیچ امکانات رفاهی و تفریحی در آن نباشد. بنابراین برای راهی شدن به این غار باید حسابی آمادگی داشته باشید و حتماً با گروه حرفه‌ای همراه شوید.

• نوع غار: آهکی آبی
• طول مسیر کشف‌شده: ۱۴۵۰ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان کرمانشاه، ۱۲ کیلومتری شمال شرق کرمانشاه، روستای چلابه، قله کوه پرآوا

۱۰- غار قوری قلعه کرمانشاه

غار قوری قلعه از آن دست غارهای ایران است که در چندین لیست ترین‌ها قرار می‌گیرد. با وجود قدمت ۶۵ میلیون ساله‌اش در فهرست غارهای باستانی ایران قرار دارد و از نظر وسعت و عمق نیز یکی از وسیع‌ترین غارهای آسیا و طولانی‌ترین غار آبی ایران است. بعلاوه این غار با داشتن قندیل‌های فوق‌العاده زیبا ازنظر عده‌ زیادی زیباترین غار ایران است. با ورود به غار می‌توانید فقط از ۵۰۰ متر آن دیدن کنید که البته چیزی از جذابیت این بازدید کم نمی‌کند. یک پارکینگ و اغذیه‌فروشی در بیرون غار وجود دارد و روستای نزدیک غار نیز امکانات رفاهی دارد.

• نوع غار: آبی
• طول مسیر کشف‌شده: ۱۲ کیلومتر
• امکانات رفاهی: نسبتاً مناسب
• آدرس: استان کرمانشاه، ۲۵ کیلومتری شهر روانسر، در مسیر جاده روانسر به پاوه

۱۱- غار آویشو گیلان

غار آویشو در منطقه ماسال، در دل ارتفاعات یک روستای سرسبز و زیبا قرار گرفته است. این غار علیرغم قدمت ۷۵ میلیون ساله‌اش ظاهر جوان‌تری دارد. مسیر رسیدن به این غار نیز زیبا است و شامل مراتع سبز و جنگل می‌شود که طی کردن آن را برایتان لذت‌بخش می‌کند. حلزون و آبدزدک از ساکنان دوست‌داشتنی این غار آبی هستند. علاوه بر آن تعدادی خفاش نیز در این غار زندگی می‌کنند.

• نوع غار: آبی
• طول مسیر کشف‌شده: ۷۴۰ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان گیلان، ۴۰ کیلومتری جنوب غربی شاندرمن، روستای سیاهمرد

۱۲- غار کرفتو کردستان

غار کرفتو از غارهای باستانی ایران است که در دوران مزوزوئیک شکل گرفته است. در گذشته فضای غار عمدتاً در زیر آب قرار داشته است و رفته‌رفته با عقب‌نشینی آب به بخش‌های خشک آن اضافه شد. در کاوش‌های باستان‌شناسان در این غار کتیبه‌های قدیمی زیادی با خط یونانی کشف شده است. مسیر اصلی غار به دالان‌های تودرتو راه دارد که هر دالان به تالارها و فضاهای اتاق مانند با دیوارهای منقوش راه پیدا می‌کند. در سال‌های اخیر پلکان و نشیمن در نقاط مختلف برای استراحت بازدیدکنندگان غار تعبیه شده است. یک پارکینگ و سرویس بهداشتی نیز در محوطه بیرونی غار وجود دارد.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: ۷۵۰ متر
• امکانات رفاهی: نسبتاً مناسب
• آدرس: استان کردستان، ۶۷ کیلومتری شمال غرب دیواندره، جاده دیواندره به سقز، جاده سمت چپ در دوراهی تکاب

۱۳- غار خفاش ایلام

خفاش را اغلب به‌عنوان یک موجود رازآلود و ترسناک می‌شناسند که در محیط‌های شهری به‌ندرت دیده می‌شود اما در بعضی از غارهای ایران می‌توان این موجود را دید. بااین‌حال غار خفاش ایلام تنها غاری است که بیشترین تعداد خفاش را دارد و یک پدیده نادر محسوب می‌شود. ازاین‌رو برخی این غار را ترسناک ترین غار ایران می‌دانند. ۷ گونه مختلف از خفاش در غار زیست می‌کنند که تعدادشان به ده‌ها هزار خفاش می‌رسد. این خفاش‌ها بعد از غروب آفتاب از غار بیرون می‌آیند و اگر در این موقع از روز به بازدید غار بروید می‌توانید آن‌ها را در محوطه بیرونی ببینید.

• نوع غار: آهکی طبیعی
• طول مسیر کشف‌شده: ۲۶۵ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان ایلام، ۳ کیلومتری شمال شرقی شهرستان دهلران، دامنه دینار کوه

۱۴- غار رود افشان تهران

غار رود افشان تهران که در دامنه‌های کوه دماوند از دیگر غارهای ایران است که دیدنش به‌خصوص به عاشقان طبیعت‌گردی در پایتخت توصیه می‌شود. بسیاری از تورهای طبیعت‌گردی نیز در روزهای تعطیل برای به این غار می‌روند. دهانه ورودی غار وسیع و عریض است و ورود به آن را آسان کرده است اما غارنوردان مبتدی تنها تا ۳۰۰ یا ۴۰۰ متری مسیر اصلی غار پیش می‌روند. در مسیر غار تالارها و دالان‌های مختلفی قرار دارد که در هرکدامشان یک جاذبه تاریخی طبیعی برای بازدید وجود دارد. تعداد انگشت‌شماری خفاش نیز در بخش‌های انتهایی غار زندگی می‌کنند. بازدید از این غار معمولاً به‌صورت دسته‌جمعی و با تور انجام می‌شود اما ازآنجاکه منطقه غار بکر محسوب می‌شود از امکانات گردشگری برخوردار نیست.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: ۱۶۳۷ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان تهران، جاده فیروزکوه، در مسیر روستای رودافشان

۱۵- غار اسپهبد خورشید مازندران

غار اسپهبد خورشید بر روی قله کوه لاکمر در منطقه با طراوت سوادکوه از مهم‌ترین و معروف ترین غارهای ایران است. این غار طبیعی برای سال‌ها به‌عنوان پناهگاهی برای گروهی از مردمان گذشته مورد استفاده قرار داشته است و قدمت آن را به دوران ساسانیان مربوط می‌دانند. داستان‌ها و روایت‌های زیادی درباره حضور افراد در این غار در زمان جنگ با اعراب گفته شده است. بازدید از این غار رایگان است و در هر زمان از شبانه‌روز می‌توانید از آن دیدن کنید.

• نوع غار: صخره‌ای
• طول مسیر کشف‌شده: ۷۵ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان مازندران، ۱۹ کیلومتری جنوب پل سفید، سوادکوه، ارتفاعات خطیرکوه

۱۶- غار سهولان مهاباد

غار سهولان جزو مهم‌ترین غارهای آبی ایران است. البته مسیرهای این غار هر دو بخش آبی و خشکی را دربرمی‌گیرند. بعد از ورود به غار ابتدا بخش خشک غار قرار دارد و از طریق پلکانی که در فاصله کمی از دهانه غار قرار گرفته است می‌توانید به بخش آبی که در عمق بیشتری قرار می‌گیرد بروید. هرقدر در مسیر اصلی و مسیرهای فرعی غار پیشروی کنید دمای هوا کمتر و به میزان رطوبت آن افزوده می‌شود. در بخشی دریاچه‌ای غار، قایق‌هایی برای بازدیدکنندگان تعبیه شده است تا بتوانند مسیر را با قایق‌رانی پیش بروند. در خارج از غاز و البته با کمی فاصله یک سرویس بهداشتی و محل ورودی تعبیه شده است.

• نوع غار: آهکی آبی
• طول مسیر کشف‌شده: ۳۰۰ متر از خشکی و ۲۵۰ متر از محوطه آبی
• امکانات رفاهی: ضعیف
• آدرس: استان آذربایجان غربی، ارومیه، ۴۳ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان مهاباد، مابین مهاباد بوکان، روستای سهولان

۱۷- غار کافر قلعه شیروان

غار کافر قلعه به‌عنوان یک جاذبه طبیعی تاریخی ارزش زیادی دارد. این غار در گذشته محل سکونت انسان‌ها بوده است و در کاوش‌های صورت گرفته از آن عتیقه‌ها و سنگ‌نوشته‌های زیادی کشف‌شده است. بعلاوه دیواره‌های سنگچین و یک گورستان قدیمی هم در نزدیکی آن قرار گرفته‌اند. بازدید از همه بخش‌های این غار امکان‌پذیر نیست زیرا دهانه ورودی غار به‌صورت نیمه بسته درآمده است. بااین‌حال درصورتی‌که قصد رفتن به این منطقه را دارید در نظر داشته باشید که امکانات رفاهی و گردشگری در آن وجود ندارد.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: ۶ کیلومتر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان خراسان شمالی، شهرستان شیروان، ۲۳ کیلومتری جنوب روستای گلیان

۱۸- غار دوسر یزد

غار دوسر یزد به‌تازگی کشف و به لیست غارهای ایران اضافه شده است. این غار یکی از بزرگترین تالارهای زیرزمینی در غارهای دنیا را دارد و در ردیف غارهای مشهور جهان قرار گرفته است. بااین‌وجود هنوز اسرار ناشناخته زیادی درباره آن وجود دارد. توجه داشته باشید که این غار در منطقه محافظت‌شده قرار دارد و برای بازدید از آن لازم است هماهنگی انجام دهید. علاوه بر آن در نظر داشته باشید که صعود به قله و ورود به این غار برای افراد غیرحرفه‌ای و بدون تجربه غارنوردی حادثه‌خیز و خطرآفرین است.

• نوع غار: تالاری زیرزمینی
• طول مسیر کشف‌شده: ۳۸۵ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان یزد، ۸۵ کیلومتری شهر یزد، مهریز

۱۹- غار شاپور کازرون

غار شاپور کازرون از غارهای باستانی ایران است که قدمت آن به ۱۷۰۰ سال قبل و دوران ساسانیان برمی‌گردد. این غار  در دامنه‌های پرشیب کوه‌ها قرار دارد البته پلکانی جهت تردد و ورود به آن تعبیه شده است که از طریق آن به‌راحتی می‌توانید داخل غار شوید. مهم‌ترین بخش غار قسمتی است که تندیس سنگی شاپور در آن قرار گرفته است. گفته می‌شود به‌جز این تندیس مجسمه‌های سنگی دیگری نیز در این قسمت بوده است که تخریب‌شده‌اند. بازدیدکنندگان این غار می‌توانند با رفتن به روستایی که در نزدیکی غار قرار گرفته است به امکانات رفاهی دسترسی پیدا کنند اما محوطه تاریخی غار امکانات خاصی ندارد.

• نوع غار: سنگی
• طول مسیر کشف‌شده: ۴۵۰ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان فارس، ۳۰ کیلومتری شهرستان کازرون، شهر بیشاپور، ۴ کیلومتری روستای تنگ چوگان

۲۰- غار یخی چما کوهرنگ

غار یخی چما برای آن‌هایی که شیفته مناظر زمستانی هستند زیباترین غار ایران به‌حساب می‌آید. این غار در دره‌ای با آب‌وهوای سرد جا گرفته است و ازاین‌رو برف‌های انباشته‌شده در آن به همان شکل باقی می‌مانند و یکی از عجیب ترین غارهای ایران است. البته حجم برف‌ها اخیرا کاهش پیدا کرده است. بااین‌حال هر موقع از سال که داخل غار چما شوید منظره‌ای زیبا از قندیل‌های برفی یخی را خواهید دید. برای بازدید از این غار باید کاملاً خودتان را مجهز کنید چراکه در منطقه‌ای تقریباً بکر قرار دارد که امکانات رفاهی چندانی در آن نیست.

• نوع غار: یخی صخره‌ای
• طول مسیر کشف‌شده: ۲ تا ۳ کیلومتر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان چهار محال و بختیاری، شهرستان کوهرنگ، ۲۵ کیلومتری چلگرد، روستای شیخ علیخان

۲۱- غار امجک تفرش

غار امجک از غارهای ایران است که معمولاً فقط غارنوردان حرفه‌ای به سراغش می‌روند. به دلیل آنکه دسترسی به آن تا حدی سخت است و پیمایش در مسیر آن‌هم نیاز به تجهیزات و تبحر دارد. دهانه غار در ابعاد ۵۰ و ۶۰ سانتی‌متری است که وارد شدن به آن را سخت کرده است. این غار دارای چهار تالار اصلی و بخش‌های فرعی است که همچنان تحت کاوش قرار دارند و ناگفته‌های زیادی درباره آن‌ها وجود دارد. شکل‌گیری رسوبات دیواره‌ها و سقف غار به شکل قندیل زیبایی خاصی به آن بخشیده است. بکر بودن غار موجب شده است تا امکانات رفاهی کافی در آن برای بازدیدکنندگان وجود نداشته باشد.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: بیش از ۴۰ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان اراک، شهرستان تفرش، نزدیکی روستای احمدآباد، ارتفاعات کوه امجک

۲۲- غار جوجار کرمانشاه

غار جوجار با عمق ۱۳۰۰ متر عمیق ترین غار ایران در کرمانشاه است. این غار ساختار عمودی دارد و در سال‌های اخیر برای راحتی تردد غارنوردان یک مسیر پلکانی و تجهیزاتی مثل طناب بر روی دیواره‌های غار تعبیه شده است. بااین‌وجود همچنان مقصد مناسبی برای افراد حرفه‌ای و باتجربه در غارنوردی به‌حساب می‌آید. محوطه پیرامون غار در حصار مناظر طبیعی و چشمه قرار گرفته است و پاتوق دنجی برای استراحت و فراغت کوهنوردان است.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: ۱۰۹۷ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان کرمانشاه، شمال منطقه چالابه

۲۳- غار یخ مراد گچسر

در چهار کیلومتری جنوب گچسر و در نزدیکی روستای زیبای کهنه ده کرج، غار باستانی و طبقاتی یخ مراد گچسر در دل کوهی باشکوه در ارتفاعات کوهستانی البرز پنهان شده است. قدمت این غار کهن به دوره سوم زمین‌شناسی بازمی‌گردد و از جاذبه‌های شگفت‌انگیز مختلفی نظیر دریاچه‌ و آبشار یخ‌زده، قندیل‌های یخی و سنگ‌های تماشایی با اشکالی گوناگون تشکیل شده است. هرچند این غار در دل کوه واقع شده است، اما دسترسی به آن کار چندان دشواری نیست و با ۳۰ دقیقه پیاده‌روی در مسیری کم شیب و یک کوه‌نوردی سبک امکان‌پذیر است.

• نوع غار: یخی
• طول مسیر کشف‌شده: سه مسیر ۲۰، ۵۰ و ۲۵۰ متری
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان البرز، جاده چالوس، گچسر (نرسیده به خروجی دیزین)، روستای کهنه ده

۲۴- غار بابا جابر دلیجان

غار بابا جابر دلیجان در دامنه شمالی کوهی به نام بابا جابر و ۵۰ کیلومتری جنوب غربی شهر دیدنی دلیجان قرار گرفته است. این غار از دو دهانه غربی و شرقی تشکیل شده که بر فراز پرتگاهی بلند قرار دارند. دهانه‌های غار در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارند و دسترسی به آن‌ها به علت حفاری و رها کردن بقایای حفاری چندان آسان نیست و نیاز به مهارت در سنگ‌نوردی دارد. کارشناسان بر اساس شواهد کشف‌شده در این غار اعتقاد دارند که این غار در دوران گذشته مکانی مقدس و محل برگزاری آئین مذهبی بوده است.

• نوع غار: آهکی
• طول مسیر کشف‌شده: ۱۰۰ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان مرکزی، شهرستان محلات، روستای جودان

۲۵- غار سنگ تراشان جهرم

غار سنگ تراشان جهرم با وسعتی معادل ۴ هکتار، بزرگ‌ترین غار مصنوعی و دست‌ساز جهان محسوب می‌شود. این غار از بخش‌های گوناگونی از جمله دالان‌، ستون و دهانه‌های مختلفی تشکیل شده است. غار سنگ شکنان بر اثر فعالیت‌های سنگ‌تراشانی که برای امرار معاش و ساخت بناهایی نظیر مسجد جامع عتیق و مدرسه خان از سنگ‌های این غار بهره‌برداری می‌کردند، ایجاد شده است. داخل این غار از ستون‌های مختلفی تشکیل‌شده که فضای داخلی آن را به تالاری باشکوه تبدیل کرده است.

• نوع غار: دست کند
• طول مسیر کشف‌شده: ۳۵۰ متر
• امکانات رفاهی: ندارد
• آدرس: استان فارس، شهر جهرم، بلوار مادر، جاده غار سنگ اشکن

عجیب ترین غارهای ایران

با نگاهی به لیست غارها در ایران می‌توان گفت بعضی از آن‌ها را از نظر شکل و شمایل یا روایت‌ها و افسانه‌هایی که درباره تاریخچه آن‌ها گفته شده، عجیب و اسرارآمیز هستند. بازدید از شگفتی‌های این غارها بیننده را به تعجب وا می‌دارد. لیست زیر جزو عجیب ترین غارهای ایران هستند:

• غار یخی چما کوهرنگ
• غار خفاش ایلام
• غار نمکدان قشم
• غار کتله خور زنجان
• غار زینگان ایلام

ترسناک ترین غارهای ایران

هریک از غارهای ایران به‌خودی‌خود تا اندازه‌ای رازآلود و ترسناک هستند. بخشی از این ترسناک بودن به موقعیت مکانی آن‌ها مربوط است. چراکه اغلب غارها در ارتفاعات کوه و فضایی دورتر از شهر قرار دارند. به‌علاوه قرارگیری غارها در اعماق زمین نیز فضایی وهم‌آلود برای آن‌ها ایجاد می‌کند. اما جدا از همه این‌ها غارهایی در ایران وجود دارند که به دلیل داشتن مسیرهای پرپیچ و خم، غارنوردی در آن‌ها دل و جرات بیشتری می‌طلبد. البته اگر شما هم حس اضطراب و کمی ترس را مهیج و هیجان‌انگیز می‌دانید، می‌توان لیست زیر را ترسناک ترین غارهای ایران در نظر گرفت:

• غار کافر قلعه شیروان
• غار سم مینودشت
• غار پرآوا کرمانشاه
• غار خفاش ایلام

بزرگترین غارهای ایران

بخش‌های زیادی از غارها در ایران هنوز در حال کشف و کاوش هستند و شاید نتوانیم آمار دقیقی از وسعت هر غار در ایران اعلام کنیم. اما می‌توان با در نظر گرفتن بخش‌هایی که تاکنون کشف‌شده‌اند، لیستی از بزرگترین غارهای ایران را در نظر بگیریم:

• غار دانیال مازندران
• غار کتله خور زنجان
• غار علیصدر همدان
• غار نمکدان قشم
• غار خفاش ایلام
• غار کافر قلعه شیروان
• غار دوسر یزد

سخن پایانی

بسیاری از غارهای ایران در مناطق بکر و دوردست قرار دارند، بنابراین امکانات رفاهی و گردشگری کافی در آن‌ها نیست و بهتر است در بازدید از آن‌ها تجهیزات لازم را همراه ببرید. علاوه بر آن در اولین بازدیدتان از غارهایی که شناخت چندانی درباره آن‌ها ندارید بهتر است با یک راهنمای محلی که به منطقه و وضعیت غار تسلط دارد همسفر شوید. درنهایت توصیه می‌کنیم حتی‌الامکان از غارنوردی به‌ویژه در مناطق صعب‌العبور در شرایط جوی نامساعد و یا در طول شب خودداری کنید و برنامه سفرتان را طوری ترتیب ببینید که پیش از تاریکی هوا غارنوردی را به پایان رسانده باشید.

سوالات متداول

۱- قدیمی ترین غار ایران کدام است؟

غارهای باستانی با قدمت طولانی زیادی در کشورمان وجود دارند اما عموما غار قلعه کرد در جنوب قزوین با قدمتی بیش از ۴۷۵ هزار سال را قدیمی‌ترین غار ایران می‌دانند.

۲- نام معروف ترین غار ایران چیست؟

غار علیصدر همدان را می‌توان معروف‌ترین غار ایران دانست.

۳- ترسناک ترین غار ایران کدام است؟

غار پرآو کرمانشاه، غار خفاش ایلام و غار سم مینودشت هر کدام به نوبه خود ترسناک‌ترین غارهای ایران هستند.

۴- عمیق ترین غار ایران چیست؟

بسیاری از غارهای ایران هنوز به‌طور کامل کاوش نشده‌اند و عمق دقیق تمام فضای غارها اندازه‌گیری نشده است. اما باید بگوییم غار سم مینودشت، غار پرآو کرمانشاه و غار جوجار کرمانشاه تاکنون عمیق ترین غارهای ایران شناخته شده‌اند.

۵- زیباترین غار ایران چیست؟

غارهای ایران هر کدام در نوع خود زیبا هستند اما غار علیصدر همدان، غار یخی چما کوهرنگ و غار قوری قلعه کرمانشاه از نظر بازدیدکنندگان زیباترین غارها هستند.