غار کلماکره | غار گنج های لرستان + تصاویر

غار کلماکره (Kalmakareh Cave) به عنوان یکی از اسرارآمیزترین غارهای ایران در دل کوه‌های لرستان پنهان شده است. کلماکره نه تنها به خاطر زیبایی‌های طبیعی، بلکه به دلیل گنجینه‌های باستانی ارزشمندی که در آن کشف شده، شهرت جهانی دارد. در این مقاله، شما را با موقعیت جغرافیایی غار کلماکره لرستان، ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن، داستان کشفش، مسیر دسترسی، آثار تاریخی یافت‌شده و نکات مهم برای بازدید آشنا می‌کنیم. از ارتفاع و قدمت غار گرفته تا اشیای گران‌بهایی که زمانی در آن پنهان بودند، همه چیز را بررسی خواهیم کرد.

غار کلماکره کجاست؟

غار کلماکره در بخش مرکزی لرستان، حدود ۱۳ تا ۲۰ کیلومتری شمال غربی پل‌دختر (بسته به مسیر انتخابی) و در نزدیکی روستای دره‌باغ و دامنه جنوبی کوه آهکی مله (یا مهله) و در شرق یکی از آخرین دره‌های صخره‌ای آن جای گرفته است. این غار در ارتفاع حدود ۶۵۰ متر از سطح زمین و در منطقه‌ای صعب‌العبور قرار دارد که دسترسی به آن را چالش‌برانگیز می‌کند. رودخانه کشکان در شمال و جلگه سیمره در نزدیکی آن، به زیبایی و اهمیت استراتژیک این مکان افزوده‌اند. غار کلماکره لرستان به دلیل موقعیت خاص خود، قرن‌ها از دید عموم پنهان مانده بود و همین موضوع به حفظ گنجینه‌های آن تا زمان کشف، کمک کرده است. اگر به دنبال مقصدی متفاوت در خرم آباد هستید، این غار می‌تواند شما را شگفت‌زده کند.

ویژگی‌ های غار کلماکره

غار کلماکره به عنوان یکی از جاهای دیدنی خرم آباد ویژگی‌های طبیعی و تاریخی منحصربه‌فردی دارد.

• ارتفاع غار کلماکره از سطح زمین حدود ۶۵۰ متر است.
• دهانه غار کلماکره رو به دره‌ای عمیق باز می‌شود که منظره‌ای از جلگه‌های سیمره و کشکان را به نمایش می‌گذارد.
• مساحت غار کلماکره حدود ۴۰۰۰ متر مربع تخمین زده شده است، هرچند بخش‌هایی از آن هنوز به طور کامل کاوش نشده‌اند.
• قدمت غار کلماکره به بیش از ۲۷۰۰ سال پیش بازمی‌گردد و برخی باستان‌شناسان آن را به دوران عیلامی نو یا حتی پیش از هخامنشیان نسبت می‌دهند.
• ساختار غار شامل چندین تالار، دهلیز و آبچال است که با استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌های طبیعی تزئین شده‌اند.

ورودی غار که به صورت دوقلو و در پناه صخره‌ای شیب‌دار قرار دارد، دیدی کور دارد و همین ویژگی آن را به پناهگاهی امن برای مخفی کردن گنجینه‌ها در گذشته تبدیل کرده بود. سقف آویزها و حفره‌های داخل غار، زیبایی طبیعی آن را دوچندان می‌کنند. دیواره‌های آهکی و مسیرهای پیچیده داخلی نیز نشان‌دهنده تحولات زمین‌شناسی منطقه در طول هزاران سال است.

از نظر تاریخی، غار کلماکره خرم آباد به عنوان خزانه‌ای برای نگهداری ثروت پادشاهان یا اشراف باستانی استفاده می‌شده و آثار کشف‌شده در آن، ارزش فرهنگی و باستانی این مکان را تأیید می‌کنند. این ویژگی‌ها باعث شده که غار نه تنها یک جاذبه طبیعی، بلکه یک سایت باستان‌شناسی مهم باشد که همچنان رازهای ناگفته‌ای در خود دارد.

غار کلماکره چگونه کشف شد؟

در زبان لری، لغت «کلما» به معنی محل زندگی و واژه «کره» به معنای انجیر وحشی است و به نظر می‌رسد چون در دهانه اين غار درخت انجير وحشی بود به این نام مشهور شده است. این غار در پاییز سال ۱۳۶۸ به صورت کاملاً اتفاقی توسط یک شکارچی محلی به نام عزیز گاوکش (یا عزیز کلماکره‌ای) پیدا شد. روایت‌ها می‌گویند که او در دهه ۱۳۵۰، هنگام تعقیب بزهای کوهی در کوه مله، متوجه وجود حفره‌ای در دل صخره شد، اما در آن زمان توجه زیادی به آن نکرد. سال‌ها بعد، در سال ۱۳۶۸، او و پسرعمویش بار دیگر به این مکان بازگشتند و با ورود به غار، با صحنه‌ای باورنکردنی روبه‌رو شدند: جمجمه‌ها، کوزه‌های شکسته و اشیای باستانی که در گوشه و کنار غار پراکنده بودند.

او پس از یافتن یک سکه قدیمی، به ارزش تاریخی این مکان پی برد و شروع به خارج کردن اشیای بیشتری کرد. اما این اکتشاف به زودی از کنترل خارج شد. خبر کشف گنجینه به گوش قاچاقچیان رسید و طی چند سال، غار مورد هجوم سودجویان قرار گرفت. گفته می‌شود در اوج این غارتگری، روزانه ۵۰ تا ۷۰ نفر همزمان در غار مشغول کاوش و تخریب بودند. سازمان میراث فرهنگی پس از مدتی از این موضوع مطلع شد، اما تا آن زمان بخش زیادی از گنجینه‌ها به خارج از کشور قاچاق شده بود.

این کشف تصادفی، پرده از یکی از بزرگ‌ترین گنجینه‌های جهان برداشت، اما بی‌توجهی و شرایط نامناسب آن زمان باعث شد که بخش اعظم آثار از دست برود. با این حال، کاوش‌های بعدی توسط باستان‌شناسان، اطلاعات بیشتری درباره تاریخچه و اهمیت غار کلماکره لرستان آشکار کرد.

مسیر دسترسی به غار کلماکره لرستان

• برای بازدید از غار کلماکره، می‌توانید با خودرو از طریق جاده خرم‌آباد به اندیمشک، به سمت پل‌دختر حرکت کنید.
• پس از رسیدن به پل‌دختر، باید به سمت روستای دره‌باغ بروید که در ۴۵ تا ۴۶ کیلومتری شمال شرقی این شهر قرار دارد.
• از پل‌دختر، مسیر جاده شوسه‌ای در حاشیه شمالی رودخانه کشکان را دنبال کنید تا به روستاهای دره‌باغ (شامل دره‌باغ محمدحسین و دره‌باغ دوم) برسید.
• از اینجا به بعد، ادامه مسیر به سمت غار کوهستانی و صعب‌العبور است و باید پیاده طی شود. این بخش از راه نیازمند تجهیزات کوهنوردی، مانند طناب و کفش مناسب، است، زیرا غار در ارتفاع ۶۵۰ متری و در شیب تند کوه مله قرار دارد.

برای راحتی بیشتر، پیشنهاد می‌شود از راهنمایان محلی کمک بگیرید.

اگر از تهران یا شهرهای دیگر قصد سفر دارید، می‌توانید با خرید بلیط هواپیما خرم آباد به فرودگاه خرم‌آباد برسید و سپس با خودرو یا تورهای محلی به سمت غار حرکت کنید. این مسیر، هر چند چالش‌برانگیز، برای علاقه‌مندان به طبیعت و تاریخ تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خواهد بود.

گنجینه‌ های کشف شده در غار کلماکره

غار کلماکره خرم آباد که برخی آن را ششمین گنجینه بزرگ کشف‌شده جهان می‌نامند، زمانی محل نگهداری ثروت‌های عظیمی از دوران باستانی بود. اشیای کشف‌شده شامل سکه‌های طلا و نقره، ظروف نفیس نقره‌ای، پیکره‌های حیوانی، تنگ‌های برجسته، ریتون‌ها و تکوک‌های ارزشمند است که قدمت آن‌ها به بیش از ۲۷۰۰ سال پیش، یعنی دوره عیلامی نو یا هخامنشی، بازمی‌گردد.

یکی از معروف‌ترین آثار این غار، جام شیردال است که به دوره هخامنشی نسبت داده می‌شود و نمادی از هنر و فرهنگ آن زمان است. کاسه‌های ماهی بادامی و نقاب‌های باستانی نیز از دیگر اشیای برجسته هستند. روایت‌های مختلفی درباره منشأ این گنجینه وجود دارد؛ برخی معتقدند این آثار متعلق به خزانه هخامنشیان یا ساسانیان است که پس از حمله اسکندر به ایران در غار پنهان شده بود. نظریه دیگر این است که گنجینه به خاندان سلطنتی ساماتوره (ساماتی) در زمان عیلامی نو تعلق دارد.

متاسفانه، بیش از ۹۰ درصد این آثار (حدود ۲۳۰۰ شی) به خارج از کشور قاچاق شد و اکنون در موزه‌هایی مانند لوور پاریس، متروپولیتن نیویورک، بریتیش موزه لندن و میهو ژاپن نگهداری می‌شوند. تنها حدود ۲۰۰ شی، از جمله ۱۱۴ اثر در موزه فلک‌الافلاک خرم‌آباد، در ایران باقی مانده است. این گنجینه‌ها نه تنها ارزش مادی، بلکه اهمیت فرهنگی و تاریخی عظیمی دارند و نشان‌دهنده تمدن پیشرفته ایران باستان هستند.

نکات مهم بازدید از غار کلماکره خرم آباد

بازدید از غار کلماکره خرم آباد تجربه‌ای منحصربه‌فرد اما چالش‌برانگیز است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و آمادگی جسمانی است. این غار به دلیل موقعیت صعب‌العبور در کوه مله و نبود امکانات رفاهی، شرایط خاصی برای بازدید دارد که باید قبل از سفر در نظر گرفته شود. در ادامه، نکات کلیدی آورده شده تا شما رو برای یه سفر ایمن و لذت‌بخش آماده کند.

• بهترین زمان سفر به کلماکره: بهار و تابستان به دلیل هوای معتدل و طبیعت سرسبز، مناسب‌ترین فصل‌ها هستند؛ اما در بهار مراقب بارش‌های ناگهانی و خطر سیل باشید و از پاییز و زمستان به دلیل سرما و لغزندگی مسیر اجتناب کنید.
• تجهیزات ضروری: آب آشامیدنی، غذا، لباس گرم (حتی در تابستان برای داخل غار)، کفش کوهنوردی با چسبندگی بالا، طناب و تجهیزات ایمنی رو همراه داشته باشید، چون مسیر صخره‌ای و شیب‌دار است.
• عدم وجود امکانات: هیچ پارکینگ، سرویس بهداشتی یا مغازه‌ای در نزدیکی غار نیست و آنتن‌دهی تلفن همراه ضعیف است؛ پس همه نیازهای خود را از قبل تأمین کنید و نقشه آفلاین داشته باشید.
• همراهی راهنما: به دلیل پیچیدگی مسیر و خطرات کوهستانی، حتماً با راهنمای محلی یا تورهای طبیعت‌گردی حرفه‌ای بروید تا گم نشوید یا با مشکل روبه‌رو نشوید.
• حفاظت از غار: از آسیب زدن به ساختار غار، کندن استالاکتیت‌ها یا برداشتن اشیای احتمالی خودداری کنید؛ این مکان یک میراث طبیعی و تاریخی است که باید حفظ شود.
• آمادگی جسمانی: مسیر پیاده‌روی و صعود به غار نیاز به توان بدنی متوسط تا بالا دارد؛ اگه تجربه کوهنوردی ندارید، قبل از سفر تمرین کنید.

سخن پایانی

غار کلماکره این جواهر پنهان در دل لرستان، ترکیبی بی‌نظیر از طبیعت و تاریخ است. این غار در شهرستان پل‌دختر قرار دارد و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های ایران به شمار می‌رود. کشف اتفاقی آن، پرده از گنجینه‌ای عظیم برداشت که شامل سکه‌ها، ظروف نقره‌ای و پیکره‌های باستانی بود، هرچند بخش زیادی از این آثار به خارج از کشور قاچاق شد. مسیر دسترسی به غار کلماکره خرم آباد از خرم‌آباد و پل‌دختر آغاز می‌شود و نیازمند پیاده‌روی در مسیر کوهستانی است. برای بازدید، بهار و تابستان بهترین زمان است، اما باید تجهیزات لازم و راهنما همراه داشته باشید. این غار نه تنها یک مقصد گردشگری، بلکه شاهدی بر تمدن کهن ایران است که همچنان داستان‌های ناگفته‌ای در خود دارد.