غار شاپور

شهرستان کازرون، با نام تاریخی گازرا، شهری با پیشینه پربار تاریخی در استان فارس، و دارای آثار باستانی زیادی از دوره ساسانیان است. آثار تاریخی این شهر باستانی را کاخ‌ها و ساختمان‌های زیادی تشکیل می‌داده که بسیاری از آنها در زمان و ورود عرب‌های مسلمان به ایران نابود شده است. غار شاپور کازرون هم یکی از همین آثار تاریخی است که در زمان حمله اعراب به ایران پر از آثار باارزش تاریخی و هنری بوده است. همه این آثار به دست اعراب یا به شدت آسیب دیده و یا نابود شده است.
غار شاپور در شهرستان کازرون، و در ۹ کیلومتری شهر بیشاپور و در انتهای تنگ چوگان است. این غار بر پهنه کوهی قرار دارد که دشت تنگ چوگان را به صورت نیم‌دایره در بر گرفته است. غار شاپور دهانه‌ای به بلندی ۱۵ متر و به پهنای ۳۰ متر دارد و بر دهانه آن پیکره شاپور یکم، دومین پادشاه ساسانی، قرار گرفته است. این پیکره از ستونی سنگی و یکپارچه تراشیده شده و بیش از ۱۷۰۰ سال سن دارد. بلندی پیکره شاپور ۷ متر است. در زمان حمله عرب‌ها، سپاه اسلام این مجسمه را سرنگون کردند و بسیاری دیگر از آثار و کتیبه‌های این غار را نابود کردند. بعدها در دوران پهلوی این پیکره دوباره برافراشته شد، اما دست‌های آن قبلا به دست اعراب نابود شده بود. همراه با برپایی دوباره این پیکره، دو کتیبه هم که یکی ترجمه کتیبه شاپور در نقش رجب و دیگری شیوه برپایی دوباره پیکره است، به این غار اضافه شد.
گمان می‌رود در دوره ساسانیان در این غار آئین مذهبی برپا می‌شده است. غار شاپور چهار ایوان مختلف دارد که بلندی قرارگیری آنها با یکدیگر متفاوت است. تراس یا ایوان نخست با تراس دوم ۱۰ پله اختلاف دارد. تراس دوم با تراس سوم ۸ پله، و تراس سوم با تراس چهارم دارای ۷ پله اختلاف است. پیکره شاپور اول در تراس نخست قرار دارد که بزرگ‌تر از تراس‌های دیگر است. در زمان پهلوی دو قاب سمت راست و چپ روی صخره دو طرف پیکره صیقلی شد و دو کتیبه نقش رجب و کتیبه بازسازی پیکره به‌وسیله ارتش بر روی آن کنده‌کاری شد.

چرا بازدید از غار شاپور کازرون را پیشنهاد می کنیم؟

دیدن آثار تاریخی همه دنیا برای همگان سودمند است، اما اینکه هر ایرانی از فرهنگ گذشته خود آگاه باشد و پیشینه خود را بداند، اهمیت بسیاری دارد. آنچه در این اثر باستانی می‌بینید:
* پیکره ایستاده شاپور اول، شهریار ساسانی با لباسی ساده و کمربندی که به دور کمر او بسته شده و شمشیری که بر کمر او است. دست راست پیکره بر کمر و دست چپ آن بر دسته شمشیر است. ریش شاه، همچون شاهان زمان خود از میان حلقه‌ای گذشته است. موهای شاه بلند است و تاجی کنگره‌دار بر سر دارد.
* دو حوضچه انبارِ آب با گودی یک متر در دل سنگ هم در این اثر تاریخی ساخته شده که دیدن آن گوشه‌ای از روش زندگی پیشینیان ما را آشکار می‌کنند. اندازه حوضچه‌ها یکی ۳ در ۴ متر، و دیگری ۲ در ۵ متر است. هر دو حوضچه دارای پل‌هایی برای دسترسی به آب هستند.

ویژگی های تاریخی و گردشگری برجسته غار شاپور کازرون

دیدن یک اثر تاریخی که پیشنیه آن به ۱۷۰۰ سال پیش بازمی‌گردد، شانسی است که نباید آن را از دست داد. به‌ویژه که این اثر گویای مهارت و توانائی پیشینیان ما در تراش دادن سنگ و ساختن پیکره‌های سنگی باشد. در کنار مهارت سنگ‌تراشی و ساخت پیکره سنگی، چیزهای دیگری در این غار است که آنها هم باید دیده شوند.
به‌طور طبیعی رودها و چشمه‌هایی بر روی هر کوهی جریان دارد و بر روی این کوه هم جریان داشته است. آب این رودها و چشمه‌ها از روزنه‌های سقف غار به درون آن می‌ریخته و درون حوضچه‌های سنگی آن ذخیره می‌شده است. به این ترتیب ساکنان آنجا همواره به آب مورد نیاز خود دسترسی داشتند.
در قسمتی از این غار محل صافی وجود دارد که گمان می‌رود محل قربانی کردن و برپایی مراسم بوده است. بلندی سقف غار در این قسمت ۴۰ متر است. درازای غار از دهانه آن تا انتها ۴۵۰ متر است. دو غار دیگر نیز در نزدیکی غار شاپور دیده می‌شود که یکی به غار مادر شاپور معروف است و دیگری غار مرمر خوانده می‌شود. البته غار شاپور بزرگتر از هر دو غار دیگر است.

چگونه به غار شاپور کازرون برویم؟

نزدیک‌ترین فرودگاه به کازرون فرودگاه شیراز است که ۹۰ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. اگر شما از تهران به کازرون می‌روید، می‌توانید با خرید اینترنتی بلیط هواپیما سفری آسان به این شهر داشته باشید. از شیراز هم می‌توانید با خودروهای سواری خود را به روستای شاپور برسانید. پس از روستای شاپور هم می‌توان تا ۵۰۰-۴۰۰ متر را با خودرو پیمود، اما از جایی که از خودرو پیاده می‌شوید تا دهانه غار حدود دو و نیم کیلومتر راه سربالایی است. بسته به سرعت پیاده‌روی شما، بین ۴۵ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد تا به دهانه غار برسید. البته در دامنه این کوه ۲۳۰ پله درست شده تا شما را از دامنه کوه به غار برساند.

جاهای دیدنی نزدیک به غار شاپور کازرون

نزدیک‌ترین مکان گردشگری به غار شاپور تنگ چوگان است. فاصله تنگ چوگان تا غار شاپور ۵ کیلومتر است و حدود ۶ دقیقه طول می‌کشد تا با خودرو به آنجا برسید. پس از آن شهر تاریخی بیشاپور است که در فاصله ۹ کیلومتری از این غار قرار دارد و آثار باستانی زیادی را می‌توانید در آن ببینید. البته دیدنی‌های بسیاری در فاصله دورتر از این غار تاریخی وجود دارد که دیدن آنها را هم نباید از دست بدهید.

هتل ها و اقامتگاه های نزدیک به غار شاپور کازرون

هتل‌ها و اقامتگاه‌های مختلفی در بیشاپور وجود دارد که می‌توانید مهمان آنها باشید. اما نزدیک‌ترین اقامتگاه ثبت شده به غار شاپور اقامتگاه بوم‌گردی حجار است. فاصله غارشاپور تا اقامتگاه بوم گردی حجار کمتر از ۵ کیلومتر است. اقامتگاه‌های دیگری هم در اطراف شهر کازرون وجود دارند که حدود ۶ کیلومتر یا بیشتر با غار شاپور فاصله دارند.
سخن پایانی
غار شاپور دارای قسمت‌های مختلف و دالان‌های متعدی است، اما بر لبه پرتگاه قرار گرفته و امکان دسترسی به همه قسمت‌های آن وجود ندارد. ریزش آب از بالای کوه هم زمین بعضی جاها را لیز می‌کند و خطر سرنگونی را بیشتر می‌سازد. شوربختانه امکانات دیدن همه قسمت‌های غار برای همگان فراهم نشده است، اما دیدن قسمت‌های در دسترس آن هم شکوه و عظمت این اثر تاریخی را نمودار می‌کند.