غار کلدر کجاست؟ راهنمای بازدید از غار دوران پارینه سنگی!

تاریخ انتشار: ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴

غار کلدر لرستان گنجینه‌ای ارزشمند از تاریخ و تمدن بشری است. ساختار طبیعی دست‌نخورده و قدمت طولانی غار، آن را به مقصدی جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. این غار گلابی شکل به‌دلیل یافته‌های باستان‌شناسی، به یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی خرم آباد تبدیل شده است. پس اگر با بلیط هواپیما خرم آباد راهی این خطه شده‌اید، بازدید از این غار را هم فراموش نکنید. در ادامه با دلیل اهمیت و ویژگی های غار کلدر (Kaldar cave) و مسیر دسترسی به آن آشنا می‌شویم.

معرفی غار کلدر

غار کلدر خرم آباد یکی از کهن‌ترین سکونتگاه‌های بشر در ایران و جهان شناخته می‌شود. کاوش‌های انجام شده در غار، انسان‌های مدرن متعلق به حدود ۵۴ تا ۶۳ هزار سال پیش را نشان می‌دهد. در این منطقه دست‌افزارها و فسیل‌های ۶۳ هزار ساله کشف شده که اهمیت باستان‌شناسی غار را چند برابر می‌کند. بررسی بخشی از جمجمه‌های کشف شده در غار، نشان داده که این فسیل‌ها به دوران هوموساپین‌ها (انسان‌های هوشمند)، نئاندرتال و کرومانیون متعلق است. غار در سال ۱۳۸۵ با شماره ۱۸۷۹۶ به ثبت ملی رسید.

غار کلدر کجاست؟

غار کلدر، اثر ملی ثبت شده در استان لرستان و شمال غربی خرم آباد است. این غار در دهستان رباط نمکی، روستای قلعه سنگی و در محدوده «منطقه حفاظت شده‌ سفید کوه» در کنار پاسگاه محیط‌بانی واقع شده است. برای بازدید از غار کلدر لرستان، به سمت شمال غربی خرم‌آباد حرکت کنید تا به منطقه قلعه سنگی (قلابردی) و دره کلدر برسید. در ادامه، با کمی پیاده‌روی به غار دسترسی پیدا می‌کنید.

مسیر رفتن به غار کلدر

مسیر دسترسی به غار، از خرم‌آباد به سمت شهرستان پل‌دختر است. حدود ۲۰ کیلومتر پس از خرم‌آباد و بعد از عبور از روستای کلدر، تابلو ورودی غار را می‌بینید. این غار در رشته‌کوه‌های زاگرس قرار دارد و برای رفتن به این مکان به کمی پیاده‌روی نیاز دارید. مسیر منتهی به غار دقیق مشخص شده است.

برای سفر از تهران به غار کلدر خرم آباد، چند مسیر وجود دارد. کوتاه‌ترین مسیر، با مسافت تقریبی ۴۷۷ کیلومتر، از آزادراه تهران - ساوه آغاز می‌شود. در این مسیر، به سمت آزادراه ساوه - سلفچگان حرکت کرده و در ادامه از طریق بزرگراه اراک - خرم‌آباد می‌رسید. دره کلدر را با غارهای گوناگون می‌بینید.

مسیر دیگری نیز وجود دارد که حدود ۶ ساعت  و ۵۴۰ کیلومتر است. در این مسیر، از بزرگراه تهران - ساوه به سمت بزرگراه ساوه - همدان تغییر مسیر داده و پس از عبور از نهاوند، راهی بروجرد می‌شوید. بعد از رسیدن به خرم‌آباد، به سمت دره کلدر حرکت کنید.

دلیل اهمیت غار کلدر چیست؟

غار کلدر لرستان به دلیل کشف آثار و بقایای به‌جامانده از انسان‌های هوشمند اهمیت زیادی دارد. باستان‌شناسان قدمت این غار را به دوران پارینه‌سنگی و نوسنگی نسبت می‌دهند و دلیلی بر سکونت انسان‌های نئاندرتال در این منطقه است. کشف جمجمه‌ای متعلق به انسان هوشمند و دست‌افزارهای سنگی با قدمتی حدود ۶۳ هزار سال، غار را به یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های انسان هوشمند در غرب آسیا تبدیل کرده است. قبلا تصور بر این بود که منطقه شامات (لبنان و فلسطین) خاستگاه زندگی انسان‌های هوشمند بوده و از آنجا به اروپا کوچ کرده‌اند. اما یافته‌های جدید در غار کلدر خرم آباد نشان‌دهنده این است که مسیر مهاجرت انسان‌‌های هوشمند از آفریقا به آسیا، جنوب غربی آسیا، اوراسیا و در نهایت اروپا بوده است.

دست‌افزارهای کشف شده در غار کلدر لرستان نمایانگر سطح بالای هوش و توانایی‌های انسان‌های ساکن در این ناحیه است. همچنین، کشف استخوان‌های حیواناتی مانند غزال، بز، اسب و آهو نشان می‌دهد که انسان‌های ساکن در غار به شکار مشغول بوده‌اند و از ابزارهای سنگی برای رفع نیازهای خود استفاده می‌کرده‌اند. یافته‌های غار کلدر خرم آباد به پژوهش‌های جهانی در زمینه مهاجرت انسان کمک زیادی کرده و تاییدی بر مسیر کوچ انسان‌ها از آفریقا به دیگر نقاط جهان است.

ویژگی های غار کلدر

غار کلدر لرستان به دلیل ویژگی های خاصی که دارد، از دیگر غارهای ایران متمایز است. ساختار طبیعی غار دست‌نخورده باقی‌مانده و ویژگی‌های زیستی و زمین‌شناسی منحصربه‌فردی دارد. دست‌افزارهای سنگی و فسیل‌هایی که در این غار کشف شده‌اند، آن را به گنجینه‌ای ارزشمند تبدیل کرده است. دیواره‌های سنگی غار کلدر خرم آباد با نقاشی‌ها و حکاکی‌های طبیعی که دارد، چشم‌انداز زیبایی به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهند. وجود آب‌های زیرزمینی و پوشش گیاهی متراکم اطراف غار، این مکان را خاص کرده است. یافته‌های غار بخشی از زنجیره تکامل بشر را آشکار می‌کند و به‌عنوان کشف مهمی در مطالعات باستان‌شناسی مطرح می‌شود.

تجهیزات لازم برای رفتن به غار کلدر

بازدید از غار کلدر لرستان تجربه‌ای جذاب از طبیعت این استان است. برای اینکه از این سفر لذت ببرید و برای ایمنی بیشتر، نیاز به تجهیزات مناسب دارید. همچنین، شرایط آب‌وهوایی در منطقه کوهستانی کلدر متغیر است، به همین دلیل در زمان سفر نیاز به آمادگی کافی برای هر نوع شرایط جوی دارید. برای تجربه سفر ایمن به این غار نیاز به تجهیزات زیادی دارید ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• لباس‌های راحت و مناسب پیاده‌روی برای پیمون مسیرهای غار و اطراف همراه خود ببرید.
• لباس گرم در تمامی فصل‌ها نیاز دارید. زیرا هوای ارتفاعات کلدر خنک است.
• در فصل‌های سرد و بارانی، لباس‌های ضد آب بردارید تا در برابر باران‌های ناگهانی از خود محافظت کنید.
• کفش پیاده‌روی یا کوه‌نوردی با کفی مناسب برای مسیرهای ناهموار و لغزنده ضروری است.
• چراغ‌قوه یا هدلامپ برای روشنایی داخل غار و مسیرهای تاریک لازم است.
• در طی مسیر دسترسی به آب آشامیدنی وجود ندارد. به همین دلیل آب آشامیدنی کافی همراه خود ببرید.
• برای تامین انرژی در طول پیاده‌روی، خوراکی‌های سبک و پرانرژی مانند خشکبار، شکلات و میوه‌های خشک نیاز دارید.
• برای حمل تجهیزات و وسایل مورد نیاز، یک کوله‌پشتی با حجم مناسب انتخاب کنید.
• کلاه و عینک‌آفتابی برای محافظت از پوست و چشمان ضروری است.
• برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی، از کرم ضدآفتاب با SPF مناسب استفاده نمایید.
• اگر به همراه لیدر به منطقه سفر نمی‌کنید، حتما نقشه مسیر را همراه خود ببرید.
• برای مقابله با آسیب‌دیدگی‌های جزئی احتمالی، جعبه کمک‌های اولیه برای سفر لازم است.
• درصورتی‌که قصد کمپینگ در منطقه را دارید، تجهیزات کمپینگ از لوازم ضروری برای سفر به غار است.

جاهای دیدنی نزدیک غار کلدر

غار کلدر خرم آباد تنها جاذبه گردشگری لرستان نیست و در اطراف این غار، مکان‌های دیدنی زیادی وجود دارند. بازدید از این مکان‌ها می‌توانند تجربه سفر به خرم‌آباد را به‌یادماندنی کند. در این منطقه طبیعت بکر و آثار تاریخی باستانی زیادی وجود دارد که در ادامه معرفی می‌کنیم.

• تونل مخمل کوه: در ۲۵ کیلومتری غار و در مسیر جاده خرم‌آباد به نورآباد قرار دارد و با هدف آبرسانی به خرم‌آباد ساخته شده است. در فصل زمستان تونل‌های برفی زیبایی در این منطقه ایجاد می‌شود.
• جنگل بلوط: در فاصله ۱۲ کیلومتری از غار کلدر لرستان قرار دارد. این جنگل مکانی برای پیاده‌روی و لذت‌بردن از طبیعت است.
• آبشار مخمل کوه: حدود ۱۳ کیلومتر با غار کلدر خرم آباد فاصله دارد. این مکان با صدای زیبای آب و مناظر طبیعی اطراف، مکانی عالی برای استراحت در طبیعت است.
• دریاچه کیو: با غار کلدر ۱۲ کیلومتر فاصله دارد و مقصدی مناسب برای پیک‌نیک، قایق سواری و عکاسی است.
• آبشار نوژیان: حدود ۷۰ کیلومتر با غار کلدر فاصله دارد و شما می‌توانید با حدود ۱.۵ ساعت پیاده‌روی از غار به آبشار نوژیان برسید.

• روستای قلعه سنگی: با غار ۱ کیلومتر فاصله دارد و مکانی برای آشنایی با فرهنگ، معماری و تاریخ منطقه است.
• قلعه فلک الافلاک: با غار کلدر لرستان حدود ۱۵ کیلومتر فاصله دارد و در شهر خرم‌آباد واقع شده است. این قلعه از آثار باستانی با معماری زیبای دوران ساسانی به حساب می‌آید.
• پل شاپوری (پل گاومیشان): حدود ۲۱ کیلومتر با غار کلدر خرم آباد فاصله دارد و در نزدیکی پل‌دختر واقع شده است. این پل تاریخی، از آثار به جامانده از دوره ساسانی به شمار می‌رود.

• غار پاسنگر: در ۱۷ کیلومتری غار و در پشت بازار قرار دارد. با توجه به اطلاعات موجود از این غار و سفیدکوه حدود ۳۰ هزار سال قبل تا به امروز محل اقامت بشر است.
• غار قمری: حدود ۱۰ کیلومتر با غار کلدر خرم آباد فاصله دارد. این غار جزء غارهای ۷ گانه خرم‌آباد است و در بالای کوه مشرف به گرداب سنگی قرار دارد. در این غار آثاری از سکونت ۸۰ هزار سال پیش یافت شده است.

سخن پایانی

غار کلدر لرستان با تاریخچه غنی و طبیعت زیبا، یکی از مهم‌ترین مراکز باستان‌شناسی و طبیعی ایران به شمار می‌رود. انسان‌های هوشمند در دوران پیشاتاریخ در این غار سکونت داشته‌اند. یافته‌های باستان شناسی کشف شده در این غار اطلاعات ارزشمندی به پژوهش‌های جهانی افزوده و مسیر مهاجرت بشر اولیه را مشخص کرده است. برای بازدید و شناخت بیشتر منطقه، تجهیزات مناسب همراه خود داشته باشید. در این منطقه مناطق تاریخی و طبیعی دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید در طول سفر به خرم‌آباد از این مکان‌ها نیز بازدید نمایید.