لیست بهترین جاهای دیدنی خراسان جنوبی و مراکز تفریحی

خراسان جنوبی، استانی کویری با بناهای تاریخی و فرهنگی بسیار غنی بوده که با جاذبه‌های فراوان سیاحتی، اماکن مذهبی، آرامگاه‌های مشاهیر و چشمه‌های آب‌‌ معدنی می‌تواند توجه هر گردشگری را به خود جلب کند. این استان از لحاظ جمعیت سومین استان ایران شناخته می‌شود. خراسان جنوبی به یازده شهرستان تقسیم شده که هر کدام دارای جاذبه‌های گردشگری مختص خود هستند. به‌عنوان مثال با سفر به بیرجند، پایتخت این استان می‌توانید تاریخ و قدمت کهن ایران را در بناهای این شهر از نزدیک لمس کنید و یا در شهرهای دیگر مانند طبس، فردوس و قاينات، اقلیم کویری را در کنار باغ های پسته، باغ انار، زردآلو، گیلاس، آلبالو، سیب و باغ خوش‌رنگ و لعاب زعفران ببینید. ناگفته نماند جای جای خراسان جنوبی رسوم خاص خود را دارد از جمله خصوصیات این استان می‌توان به جشن قوج‌گذاری و کوچ در دامداری، مراسم کاکل و شکرگزاری در کشاورزی، رسومات ماه محرم، هفت منبر، علم بندان و مراسمات جالب روستای چنشت اشاره کرد. در این مقاله قصد داریم به معرفی مکان‌های دیدنی خراسان جنوبی بپردازیم پس اگر شما هم به ایران‌گردی علاقه‌مند هستید و به زودی می‌خواهید با خرید بلیط ارزان هواپیما به یک سفر داخلی بروید با ما همراه باشید.

سنگ سوراخ فردوس

از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهر فردوس کوه سنگ سوراخ بوده که به دلیل فرسایش آبی در سنگ‌های آهکی کوه به‌وجود آمده است. در نزدیکی این کوه، غار آبی سنگ سوراخ و تپه های شنی نیز قرار دارد که مقصد تفریحی مناسبی برای افراد علاقه‌مند به ورزش‌های بیابانی مثل موتورهای چهارچرخ است.
موقعیت مکانی سنگ سوراخ: خراسان جنوبی، سی و پنج کیلومتری غربی شهر فردوس

چشمه معدنی آب ترش قاین

همان‌طور که می‌دانید چشمه‌های معدنی، خواص پزشکی و املاح مفید زیادی دارد که افراد از دیرباز برای بهره‌مندی از این ویژگی‌ها به چشمه‌های آب گرم مراجعه می‌کنند. بهتر است شما را با قطب آب درمانی کشور یعنی خراسان جنوبی آشنا کنیم. این استان چمشه‌های معدنی فراوانی دارد که یکی از آن‌ها جشمه معدنی آب ترش است که جاذبه گردشگری شهر قاین به حساب می‌آید. این چشمه معدنی زلال و شفاف است اما اگر در نظر دارید مقداری از این آب‌ معدنی را همراه خود بیاورید به این موضوع توجه داشته باشید که آب ترش قاین بعد از مدتی تغییر رنگ داده و تیره می‌شود. مردم محلی قاین از این آب‌ترش معدنی برای تهیه نان کماچ استفاده می‌کنند. از دیگر چشمه‌های معدنی خراسان جنوبی می‌توان به چشمه آب معدنی تناک، چشمه آب معدنی سیاه‌دره، چشمه آب معدنی کُلوته و ... اشاره کرد.
موقعیت مکانی چشمه آبترش قاین: خراسان جنوبی، ده کیلومتری جاده قاین به گناباد

کویر حیدرآباد نهبندان

منطقه حیدرآباد نهبندان واقع در کویر بزرگ لوت با جاذبه های گردشگری جذابی نظیر مسابقات رالی، تیوب سواری و سافاری بوده و یکی از دوازده منطقه هیجان‌انگیز جهان معرفی شده است. جالب است بدانید بر اساس نظریه‌های محققین گردشگری و بیابان‌گردی سفر به لوت با لذت سفر به ماه برابری می‌کند. لازم به ذکر است کویر حیدر آباد با دارا بودن کانی‌های معدنی و آهن موجود در تپه ها، بسیار برای بدن مفید است به عبارتی با سفر به این کویر با یک تیر چند نشان می‌زنید.
موقعیت مکانی کویر حیدرآباد: خراسان جنوبی، هفتاد کیلومتری جنوب نهبندان

روستای چنشت

در ابتدا راجع به نام گذاری متفاوت این روستای چهارفصل می‌پردازیم. مردمان این روستا چنشت را هم‌وزن بهشت می‌دانند که به دلیل وجود چند رودخانه زیبا و پرآب نام قدیمی چند شط را داشته است. به مرور زمان و زیاد شدن اهالی این روستا، نام کنونی را به خود گرفته است. اگر به این شهر سر زدید،‌ زمستان های سرد و تابستان های خنکی را تجربه خواهید کرد. در ادامه به چند مورد جاذبه گردشگری در روستای چنشت می پردازیم این مکان‌ها عبارت‌اند از: غار چهل غار، غار چنشت، باغ های و زمین های کشاورزی متعدد.
موقعیت مکانی روستای جنشت: خراسان جنوبی، شهرستان سربیشه، دهستان نهارجان

قنات بلده فردوس

همان‌طور که از نام این قنات پیداست، بلده متعلق به شهر فردوس است. این قنات جزو میراث ایرانی ثبت شده یونسکو بوده و مربوط به دوره ساسانی است به همین دلیل افراد زیادی برای دیدن این قنات به شهر فردوس سفر می‌کنند. قنات بلده وظیفه آبرسانی به زمین‌های کشاورزی نزدیک شهر فردوس را بر عهده دارد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این رشته قنات در مسیر رسیدن به گل‌آلود می‌شود! البته این امر به دست فرد تیره‌گر (فردی که وظیفه گل کردن آب را به عهده دارد) انجام شده تا از نفوذ آب به داخل زمین جلوگیری شود. ناگفته نماند این قنات در مسیر خروجی آب، طبیعتی زیبا و سرسبز را به وجود آورده و منظره بکری را برای علاقه‌مندان به نمایش می‌گذارد.
موقعیت مکانی قنات بلده: خراسان جنوبی، در مسیر فردوس به گناباد، چشمه ماهی فردوس

روستای ماخونیک

ماخونیک در گذشته به شهر لی‌لی بوت‌ها معروف بوده است. احتمالا می‌دانید که دلیل نام‌گذاری این روستا ربط زیادی به قد سکنه‌ی آن داشته زیرا در سالیان پیش قد افراد این روستا به زحمت به صد و چهل سانتی متر می‌رسید. سکنه‌ی روستای لی‌لی بوت‌ها به مرور زمان با بهبود تغذیه و ازدواج توانستند تا این ژن را تغییر داده و به قد نرمال برسند. روستای ماخونیک با کشور افغانستان تنها نیم ساعت فاصله دارد و همین موضوع باعث شده که کوچ‌کنندگان افغانستانی ماخونیک را برای زندگی خود برگزینند. حال پس از سال‌های متوالی اکثریت جمعیت این روستا ملیت افغانستانی دارند. مردم این روستا به دامداری و صنعت زیبای قالیبافی و صنایع دستی مشغول هستند. این روستا با ویژگی‌های خاص خودش یکی از مکان‌های گردشگری به‌شمار می‌رود.
موقعیت مکانی روستای ماخونیک: خراسان جنوبی، هفتاد و هشت کیلومتری شهر سربیشه

آرامگاه محمدحسن گنجی

پروفسور محمدحسن گنجی پدر علم جغرافیا، موسس اولین دانشگاه بیرجند و بنیانگذار هواشناسی در ایران زاده شهر بیرجند بود. آرامگاه او نیز در همین شهر قرار گرفته که می‌توانید برای مشاهده مزار ایشان به بوستان گنجی مراجعه کنید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید ایشان در صد سال زندگی خود فعالیت ها و آثار مفیدی از خود به جا گذاشت که در ادامه به نیمی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
جنگ و جغرافیا یا روابط دول بزرگ در اقیانوسیه. تهران، بنگاه پروین، هزار و سیصد و بیست و یک
بشر چیست. ترجمه از آثار مارک تواین. تهران چاپ سوم، بنگاه افشاری
جغرافیا سال پنجم ابتدایی (با همکاری حسین خلیلی‌فر). تهران، بنیاد فرانکلین، هزار و سیصد و سی‌وهفت
جغرافیا ششم ابتدایی با همکاری حسین خلیلی فر. تهران، بنیاد فرانکلین، هزار و سیصد و سی‌وهفت
آمار بارندگی ایران. تهران، مرکز تحقیقات علمی مناطق خشک دانشگاه تهران، هزار و سیصد و سی‌وهشت
کتاب‌های جغرافیای دبیرستان از سال اول تا سال ششم دهه هزار و سیصد و چهل
فهرست مقاله‌های جغرافیایی (با همکاری جواد صفی نژاد). تهران، دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، هزار و سیصد و چهل‌ویک
موقعیت مکانی آرامگاه محمدحسن گنجی: خراسان جنوبی، بیرجند، بوستان گنجی

سد کریت

این سد تاریخی یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان طبس به شمار می‌رود. سد کریت سدی باریک و قوسی شکل، ساخته‌شده در قرون‌وسطی است. آجرهای مربعی، سنگ ساروج، آهک و خاک رس مصالح استفاده‌شده در سد کریت بوده که حتی زلزله هفت ریشتری نیز آن را تکان نداده است. کمیته بین‌المللی سدهای بزرگ، سد کوریت را یکی از شگفت‌آورترین دستاوردهای مهندسی ساخته دست بشر در قرون‌وسطی دانست. امروزه این سد به یکی از گردشگاه‌های بسیاری از گردشگران تبدیل‌شده است.
موقعیت مکانی سد کریت یا سد کوریت: خراسان جنوبی، شهرستان طبس، روستای کریت

سد بند دره

این سد یکی دیگر از مکان‌های تاریخی استان خراسان جنوبی است. بند دره به دلیل عبور آب از پایین و بالای سد به این نام شناخته‌شده است. سدبند دره به دستور امیر شوکت‌الملک در سال ۱۲۹۴ هجری قمری ساخته‌شده و یکی از مهم‌ترین بندهای تاریخی و بزرگ‌ترین بند کوهستانی شهر بیرجند محسوب می‌شود. در دل کویر ایران وجود این سد زیبا و تاریخی توانسته افراد زیادی را در سراسر دنیا به دیدن خود بکشاند. اگر شما هم علاقه‌مند به پیک‌نیک در طبیعت هستید بند دره بیرجند پیشنهادی حیرت‌انگیز برای گذراندن اوقات فراغتتان است.
موقعیت مکانی سدبند دره بیرجند: خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند، پنج کیلومتری انتهای خیابان مدرس بیرجند

باغ گلشن

همان‌طور که از نام این مکان دیدنی پیداست باغ گلشن یکی از مهم‌ترین باغ‌های ایرانی به شمار می‌رود. این باغ باشکوه به‌وسیله میرحسن خان یکی از خان‌هایی که نادرشاه به کموت طبس منصوب کرده بود ساخته‌شده است. نکته جالب دیگر در مورد باغ گلشن این است که در پایگاه اینترنتی دیلی تلگراف، از باغ گلشن طبس به‌عنوان یکی از باغ‌های زیبای جهان نام‌برده شد. گلشن یکی از معدود باغ‌هایی است که آب جاری دائمی از آن عبور می‌کند البته این عمل در صورتی اتفاق می‌افتد که دو کویر نمکزار یکی دشت لوت و دیگری دشت کویر این باغ را احاطه کرده‌اند. ویژگی دیگر این باغ زیبا که نظیر آن فقط در تاج‌محل هند وجود داشته، مربع بودن ساخت باغ است. به‌عبارت‌دیگر تمام طول و عرض این باغ باهم برابر است. اگر به دنبال جاذبه‌های گردشگری در فصل تابستان هستید به‌هیچ‌عنوان گشت‌وگذار در این باغ را از قلم نیندازید.
موقعیت مکانی باغ گلشن: خراسان جنوبی، طبس، در نزدیکی بلوار معلم

خانه و ساباط مستوفی

اگر می‌خواهید فرهنگ غنی و سبک خاص معماری یک خانه در دوره قاجار را ببینید به شهر بشرویه بروید تا یکی از آثار ملی ایران را مشاهده کنید. بادگیری‌های زیبا و تزیینات گچی این خانه از ویژگی‌های بارز بصری اوست. در این خانه طاق‌نماهای ظریف در کنار خشت خام و آجرهایی با ملات گلی، فضایی مستطیل شکل با قوسی خفیف، حوض دایره‌ای که با گلدان‌های قدیمی مزین شده‌اند همه و همه یادآور فرهنگ و قدمت چند هزارساله ایران است. شما می‌توانید با مراجعه به این خانه قسمت‌های مختلف آن را که شامل: صحن خانه، بادگیرها، اتاق ارسی غربی، ارسی اتاق و نقش ونگارسقف خانه را مشاهده کنید.
موقعیت مکانی خانه و ساباط مستوفی: خراسان جنوبی، شهر بشرویه، خیابان ملأ عبدالله فاضل تونی

ارگ بهارستان

یکی دیگر از آثار فرهنگی ملی ایران که ارگ بهارستان یا باغ زرشکی نامیده می‌شود با بافت قدیمی به دوره افشاریه برمی‌گردد اما خبر ناگوار این است که از این ارگ تاریخی به‌عنوان انبار ضایعات استفاده می‌شود‌ و با توجه به ادامه سکونت افراد و بی‌توجه سازمان میراث فرهنگی این بنای تاریخی در حال تخریب است. پس تا دیر نشده برای دیدن باغ زرشکی به بیرجند بروید و این ارگ ارزشمند را از نزدیک ببینید.
موقعیت مکانی ارگ بهارستان (باغ زرشکی): خراسان جنوبی، شهر بیرجند، خیابان منتظری

ارگ کلاه‌فرنگی بیرجند

بنای تاریخی زیبای کلاه‌فرنگی یکی دیگر از آثار تاریخی شهر بیرجند بوده و قدمت آن به دوره قاجار برمی‌گردد. نام‌های دیگر این ارگ، ارگ حسام الدوله، قصر بی بی عروس (برای نمای سفید و زیبایش) و ارگ سرکار بوده که در محل فرمانداری بخش بیرجند نگهداری می‌شود. تزیینات به کار رفته در فضای حوض‌خانه، رسمی بندی، کاربندی‌های لانه‌زنبوری، مقرنس و تزیینات گلدانی است. این عمارت با بنای خاص و منحصربه‌فرد مربوط به دوران زندیه نیز هست که هم‌اکنون به مکانی دیدنی در شهر بیرجند تبدیل‌شده است.
موقعیت مکانی ارگ کلاه‌فرنگی: خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند

مسجد جامع افین

مسجدی با معماری خاص و قدیمی که مربوط به دوره تیموریان است. با رفتن به روستای افین در شهرستان زیر کوه می‌توانید به این مسجد نیمه مخروب سری بزنید به طراحی و گچ کاری منحصربه‌فرد آن چشم بدوزید. در میان گلدسته‌ها راهرویی وجود دارد که افراد می‌توانستند به طبقات بالایی این مسجد بروند. پانزده رواق در اطراف مسجد جامع افین وجود داشته تا زنان و مردان به‌صورت جداگانه به عبادت بپردازند.
موقعیت مکانی مسجد جامع افین: خراسان جنوبی، شهرستان زیر کوه، روستای افین

قلعه فورگ

یکی از زیباترین قلعه‌های ساخته‌شده که قدمت آن به زمان نادرشاه برمی‌گردد قلعه فورگ بوده که درون روستایی به همان نام ساخته‌شده است. جالب است بدانید فضای داخلی این قلعه به سه دسته تقسیم می‌شد که قسمت اول محل زندگی خدمه، انبار آذوقه و محل نگهداری حیوانات اهلی بوده است. در قسمت دوم نظامیان و نگهبانان زندگی می‌کردند. البته این قسمت محل نگهداری از تدارکات نظامی نیز بوده است. سومین قسمت این قلعه که مهم‌ترین بخش آن‌هم محسوب می‌شده محل زندگی حاکم و اطرافیانش بوده است. لازم به ذکر است این تقسیم‌بندی را از طرف شرق به سمت غربی قلعه انجام داده‌اند.
موقعیت مکانی قلعه فورگ: خراسان جنوبی، صد و هفت کیلومتری جنوب شرقی بیرجند، روستای فورگ، دامنه کوه مومن‌آباد

امامزاده حسین بن موسی کاظم

امامزاده حسین بن موسی کاظم از فرزندان امام موسی کاظم بودند و آرامگاه ایشان در شهر طبس واقع شده است. لازم به ذکر است این مکان زیارتی در سال هزار و سیصد و پنجاه‌وهفت توسط زلزله‌ای حدود هشت ریشتر به ویرانه تبدیل شد. البته دوباره بازسازی شد و امروزه میعادگاه زائرین علوی از سراسر کشور است.
موقعیت مکانی امامزاده حسین بن موسی کاظم: خراسان جنوبی، شهرستان طبس

کنسولگری انگلیس در منظریه

این بنا هم مانند اکثر سازه‌های دیگر، مربوط به زمان قاجاریه است. کنسولگری اسبق انگلیس در عمارت زیبا و تاریخی در شهر منظریه واقع بوده است و هنوز دارای بافت فعال و کاربردی است. قسمت‌های عمارت نشیمن کنسول، گاراژ، منازل مستخدمین، صحن حیاط دارای حوض، عمارت اجزای دفتری و زمین تنیس است. اکثر این قسمت‌ها همچنان قابل‌استفاده هستند.
موقعیت مکانی کنسولگری انگلیس (منظریه): خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند، روستای منظریه

آرامگاه بزرگمهر قاینی

این آرامگاه با قدمت بیش از هفتصد سال در دامنه کوهی به نام کوه ابوذر قرار دارد. بزرگمهر قاینی یکی از شعرای قرن چهارم و پنجم هجری قمری با نام کامل قسیم بن ابراهیم بن منصور معروف بزرگمهر قاینی بودند که قصیده بهاریه او از شهرت خاصی برخوردار است. این آرامگاه توسط میراث فرهنگی شهرستان قاینات در سال هزار و سیصد و نود و سه تبدیل به یک نمونه گردشگری تبدیل‌شده است.
موقعیت مکانی آرامگاه بزرگمهر قاینی: خراسان جنوبی، چهار کیلومتری شهر قاین

مسجد جامع تون

یکی دیگر از مکان‌های دیدنی شهر فردوس مسجد جامع باستانی و قدیمی تون است. معماری آجرنمای ایوان‌های این بنا به سبک خراسانی بوده و پوشش آن طاق و تویزه است. همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید ساخت این مسجد به شکل هندسی در قالب‌های شصت سانتی‌متری است. البته در فضاهای خالی این نمای آجری، قطعات کاشی بوده که به‌مرورزمان از بین رفته و چیزی که ما درنهایت از این فضا می‌بینیم چهار عدد کاشی قرارگرفته که آن‌هم نامنظم است. در بخش پوشش داخلی ایوان این مسجد، نشانه‌هایی از نقاشی به روی گچ مشاهده‌شده است.
موقعیت مکانی مسجد جامع تون: خراسان جنوبی، شهر فردوس

کلام آخر

استان خراسان جنوبی با یازده شهرستان، بیست و پنج بخش، شصت و یک دهستان و بیست و هشت شهر سومین استان پرجمعیت ایران است که پر از جاذبه‌های گردشگری، اماکن سیاحتی، بافت قدیمی و روستاهای تاریخی است. این استان کویری با اقلیم خاص و موقعیت جغرافیایی خود باعث تولد صنایع گوناگون و ارزشمند، معادن مختلف و جاذبه‌های کویری و... بشود و سالیانه افراد زیادی را به‌سوی خود جلب کند.
در این مقاله سعی کردیم به بررسی و معرفی جاهای دیدنی استان خراسان جنوبی بپردازیم. البته آنچه خواندید نیمی از جاذبه‌های این استان بود. همان‌طور که می‌دانید کشور ایران پر از مکان‌های دیدنی است و پرداختن به همه‌ی آن کار دشواری است! ما در این قسمت نیمی از جاذبه‌های گردشگری استان خراسان جنوبی را به اشتراک گذاشته‌ایم تا بتوانید برنامه مفیدتری از سفرتان را بچینید و از زمان کم، بهترین استفاده را ببرید. البته می‌توانید این برنامه‌ریزی را به تورهای داخلی بسپارید تا سفری سراسر شادی و نشاط را برای شما به ارمغان بیاوردند. رفت‌وبرگشت این تورها از طریق ارزانتری بلیط هواپیما انجام می‌شود بدین ترتیب فقط باید وسایلتان را جمع کرده و زمانی را به دور از دغدغه‌های زندگی فعلی در آرامش بگذرانید.