آرامگاه سعدی شیرازی کجاست؟ معرفی کامل سعدیه شیراز

شهر شیراز یکی از قطب‌های گردشگری ایران است که به شهر شعر و ادب نیز شهرت پیدا کرده است؛ یکی از زیباترین جاهای دیدنی شیراز، آرامگاه سعدی، شاعر نامدار ایرانی است که اشعار و غزلیاتش تا به امروز مورد تحسین و توجه همه‌ی ماست. سعدی شیرازی، شیخِ اجلّ یا استاد سخن فارسی، از شاعران قرن ششم و هفتم هجری است که اثری انکارناپذیر بر زبان فارسی داشته است. در این مقاله می‌خواهیم بیشتر با آرامگاه سعدی آشنا شویم و سعدیه شیراز را بهتر بشناسیم.
برای آشنا شدن با حقایق جالب درباره سعدی شیرازی تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

آرامگاه سعدی کجاست؟

آرامگاه سعدی شیرازی که در بین مقبره‌های شاعران ایرانی یک نگین فیروزه‌ای درخشان به شمار می‌رود، در یکی از زیباترین مناطق شیراز، در انتهای خیابان بوستان و درست در کنار باغ دلگشا واقع شده است. این آرامگاه در منطقه ۳ شیراز و در محله نیستان قرار دارد. نیستان برخی از زیباترین جاهای دیدنی شیراز را در خود جای داده است؛ وجود باغ باستانی دلگشا و باغ طاووسیه در کنار این مقبره باعث می‌شود در زمان بازدید از سعدیه بتوانید به برخی از جاذبه‌های شیراز نیز سری بزنید.

سعدی شیرازی که بود؟

احتمالاً کمتر کسی در ایران است که نامی از استاد سخن، سعدی نشنیده باشد یا این شاعر را نشناسد؛ بااین‌حال آشنایی با زندگینامه‌ی سعدی یا «ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلِح‌بن عبدالله‌بن مشرّف» نیز خالی‌ازلطف نیست. این استاد سخن دوران تحصیل خود را در نظامیه بغداد سپری کرد و بعد به‌عنوان خطیب به شام و حجاز سفر داشت؛ اما در نهایت تصمیم گرفت به زادگاهش، شیراز، برگردد و تا پایان عمر خود در آنجا بماند.
اغلب جزئیات زندگی سعدی بر اساس حدس و گمان بررسی آثار وی گردآوری شده‌اند. سعدی شیرازی احتمالاً بین سال‌های ۵۸۵ تا ۶۱۵ به دنیا آمده و در بین سال‌های ۶۹۰ تا ۶۹۵ هجری قمری، یعنی حدوداً در سن ۸۸ سالگی از دنیا رفته است. این شاعر نامی در سن ۱۲ سالگی پدر خود را از دست داد. او در سال‌های زندگی‌اش در علوم بسیاری از جمله فلسفه، ادبیات، فقه، کلام و حکمت دانش اندوخت و آثار ارزشمندی از جمله دو کتاب بوستان و گلستان را از خود باقی گذاشت. البته آثار سعدی به این دو کتاب خلاصه نمی‌شود؛ سعدی ترجیع‌بند، رباعیات، قطعه‌ها، غزلیات و قصیده‌های بسیاری نیز نوشته است.

شیخ اجل در زندگی خود حمله مغولان به ایران و سقوط حکومت‌های قدرتمندی مثل خوارزمشاهیان و عباسیان را به چشم دید. این شاعر در برهه‌ای از زندگی خود مدتی راهی بیابان‌ها شد و بعد به کشورهای مختلفی از جمله تونس، مصر و عراق سفر کرد. سعدی شیرازی نقش مهمی در گسترش علوم داشته و مدتی از زندگی خود را به ارشاد و ارائه‌ی خطبه به مردم گذرانده است.
جالب است بدانید سعدی در زمان خود هم فرد مشهوری بود و اولین شاعر ایرانی است که شعرهایش به زبان‌های اروپایی ترجمه و منتشر شده است.

ماجراهای ساخت و تخریب آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی یا همان سعدیه درست در جایی بنا شده است که سعدی در آخرین سال‌های عمرش به‌عنوان خانقاه از آن استفاده می‌کرد و پس از رحلتش در همان جا دفن شد. اولین‌بار پس از مرگ سعدی، شمس‌الدین محمد جوینی صاحب‌دیوان، وزیر مشهور هلاکو و اباقاخان، برای او مقبره ساخت؛ اما در سال ۹۶۸ خورشیدی به دستور یکی از حکمرانان فارس، یعقوب ذوالقدر، این مقبره طوری ویران شد که هیچ‌چیز از آن باقی نماند و سال‌های بسیاری مقبره‌ی سعدی هیچ ساختمانی نداشت.
البته خوشبختانه این وضعیت همین‌طور ادامه پیدا نکرد و با روی کار آمدن کریم‌خان زند که حاکمی عادل و اهل ادب بود، در سال ۱۱۵۲ خورشیدی این آرامگاه به «عمارتی ملوکانه» تبدیل شد که در شأن و منزلت این شاعر نامدار باشد. این ارامگاه سعدی باوجود بعضی هجمه‌هایی که علیه او وجود داشت تا سال ۱۲۶۲ خورشیدی پابرجا بود و در دوره قاجار نیز به دست فتحعلی خان صاحب‌دیوان مرمت شد.

ساخت آرامگاه فعلی سعدی که ما امروزه از آن بازدید می‌کنیم در سال ۱۳۲۷ شروع شد. سه سال قبل‌تر، یعنی در سال ۱۳۲۴، انجمن آثار ملی یک شعبه در شیراز ایجاد کرد که علی سامی دبیری آن را برعهده داشت و ایده مرمت آرامگاه این شاعر را بیان کرد. در نهایت در سال ۱۳۲۷ موافقت‌های اولیه اعلام شد و قرارداد طراحی این آرامگاه با مهندس محسن فروغی و مهندس علی صادق بسته شد.
در اسفندماه سال ۱۳۳۰ از این مقبره زیبا رونمایی شد. ارامگاه سعدی با نگاهی به چهل‌ستون و ترکیبی از معماری جدید و قدیم ایرانی ساخته شده است. در این بنا سنگ مزار این شاعر پرآوازه در وسط یک عمارت ۸ ضلعی و در زیر سقفی با کاشی‌های فیروزه‌ای قرار گرفته است.

معماری چشمگیر سعدیه

معماری مقبره سعدی شیرازی طوری طراحی شده که وقتی قدم به آنجا می‌گذارید زیبایی بنا و لطافت فضا توجه شما را جلب می‌کند. معماری این مقبره از بیرون مستطیلی است؛ اما وقتی به داخل آرامگاه سعدی وارد می‌شوید یک فضای ۸ ضلعی با گنبدی لاجوردی می‌بینید. در ۷ ضلع آن اشعاری از سعدی به خط استاد ابراهیم بوذری نوشته شده و در هشتمین ضلع متنی از علی‌اصغر حکمت درباره چگونگی ساخت این مقبره حک شده است.
زیربنای ارامگاه ۲۵۷ مترمربع است و ساختمان اصلی را دو ایوان عمود بر هم تشکیل داده‌اند که گنبدی فیروزه‌ای روی آن می‌درخشد. سنگ پایه‌های ساختمان مشکی و برای ستون‌ها و جلوی ایوان از گرانیت قرمز استفاده شده است. نمای بیرونی هم از سنگ تراورتن و نمای داخل آرامگاه سعدی از سنگ مرمر آراسته شده است تا نمونه‌ای امروزی از معماری ایرانی را به نمایش بگذارد.

معرفی بخش‌های آرامگاه سعدی

آرامگاه سعدی شیرازی در حال حاضر شامل چندین بخش مختلف است؛ در ادامه این بخش‌ها را به شما معرفی می‌کنیم:

محوطه و حیاط سعدیه

محوطه فعلی ارامگاه سعدی ۱۰۳۹۵ مترمربع است که البته این مساحت پس از خرید و تخریب بخشی از خانه‌های اطراف مقبره ایجاد شد. آنچه زیبایی محوطه و حیاط سعدیه را چندبرابر کرده، گل‌کاری‌ها و حوض‌های مستطیل‌شکلی هستند که فضایی باطراوت و بهاری را ایجاد و ورود به این باغ زیبا را با حس تازگی همراه کرده‌اند.

حوض سکه آرامگاه سعدی

حوض سکه دقیقاً روبه‌روی رواق (ایوان) اصلی قرار دارد. برخی مردم باور دارند اگر آرزو یا حاجتی داشته باشند، با انداختن سکه درون آب این حوض به خواسته دل خود می‌رسند؛ البته منشأ این عقیده به گذشته‌های دور برمی‌گردد و اکنون که حوض سکه به دنبال خشک‌شدن قنات، بی‌رمق شده، این سنت هم از رونق افتاده است.

حوض‌های ماهی

تقدس حوض‌های ماهی ارامگاه سعدی ریشه قدیمی دارد و مردم این منطقه معتقدند آب حوض ماهی‌ها شفابخش است و می‌تواند بلایا و بیماری‌ها را رفع کند. حتی در افکار سنتی مردم، در گذشته این آب می‌توانست سحر و جادو را باطل کند؛ به همین دلیل مقداری از این آب را با خود به خانه می‌بردند و در چهارگوشه حیاط می‌پاشیدند تا سحر و جادو باطل شود.

قنات سعدیه

این قنات 1500 سال قدمت دارد و در گذشته یک منبع آب مهم برای تامین آب اشامیدنی و کشاورزی منطقه بوده که در حال حاضر خشک شده است. آب این قنات در گذشته به حوض ماهی می‌ریخت و همان آب شفابخش و باطل‌کننده‌ای بود که به آن اشاره کردیم.

ساختمان و نمای آرامگاه سعدی

اگر از بالا به بنای سعدیه نگاه کنید خواهید دید که شبیه به دو مستطیل متصل به یکدیگر و عمود بر هم دیده می‌شود؛ بخش ایوان آرامگاه از ۸ ستون ساخته شده که یادآور چهل‌ستون اصفهان است. در سمت چپ هم ساختمان اصلی آرامگاه قرار گرفته است که با سنگ تراورتن سفید و گرانیت قرمز، شما را مسحور خود می‌کند. اگر دقت کرده باشید حتماً متوجه شده‌اید که عکس نمای آرامگاه سعدی پشت اسکناس‌های ۱۰ هزارتومانی چاپ شده است.

داخل آرامگاه سعدی شیراز

همان‌طور که پیش‌تر گفتم، باوجوداینکه نمای بیرونی سعدیه به شکل مستطیل است؛ ولی داخل آرامگاه سعدی ۸ ضلعی است. دیوارهای داخل سعدیه از جنس مرمر بوده و گنبد آرامگاه فیروزه‌ای است. بر هر ضلع این آرامگاه شعر یا نثری از استاد سخن، سعدی، نوشته شده است. قبر سعدی در زاویه‌ی بین دو مستطیل آرامگاه قرار دارد.

کتابخانه سعدیه

در سال ۱۳۵۱ در غرب ارامگاه سعدی یک کتابخانه ساخته شد که ۱۸۳۷۸ نسخه کتاب اصیل و بیش از پانزده هزار عنوان را در خود جای داده است. تنوع کتب این کتابخانه یکی از جذابیت‌هایی است که هواداران شعر و ادبیات را به سمت سعدیه شیراز می‌کشاند.

بهترین زمان برای بازدید از آرامگاه سعدی

بر هیچ‌کس پوشیده نیست که تماشای شیراز در فصل بهار تجربه‌ای دل‌انگیز و فراموش‌نشدنی خواهد بود؛ به‌خصوص اگر بتوانید اردیبهشت شیراز را درحالی‌که بوی بهارنارنج تمام شهر را عطرآگین کرده، ببینید.
می‌توان گفت بهترین زمان برای بازدید از سعدیه شیراز، فصل بهار است. البته در تعطیلات نوروز، شیراز پر از گردشگر می‌شود؛ بنابراین اگر می‌خواهید در زمان خلوت‌تری از آرامگاه سعدی بازدید کنید می‌توانید در اردیبهشت ماه با خرید بلیط هواپیما یا قطار راهی این شهر زیبا شوید. اگر قصد دارید با ماشین شخصی به شیراز بیایید اردیبهشت ماه علاوه بر آب‌وهوای خوب، ترافیک کمتری هم دارد و برای تردد در شهر و رسیدن به مقبره شیخ اجل چالشی نخواهید داشت.
در فصل تابستان هوای شیراز گرم می‌شود؛ بنابراین اگر قصد سفری تابستانی به شیراز را دارید حتماً کلاه و ضدآفتابتان را هم همراهتان ببرید! شیراز در فصل تعطیلی مدارس نیز مملو از گردشگر می‌شود و مسافران شهرهای دیگر حال و هوای متفاوتی به شهر می‌بخشند.

در فصول سرد سال، یعنی پاییز و زمستان، هوای شیراز رو به سردی می‌رود. در پاییز هوای خنک با باران‌های گاه‌وبیگاه لذت بازدید از آرامگاه سعدی شیراز را دوچندان می‌کند. گاهی اوقات در شیراز در فصل زمستان برف نیز می‌بارد؛ بازدید از سعدیه زیر برف سفید منظره‌ای فراموش‌نشدنی را رقم خواهد زد.

ساعت کار سعدیه شیراز

شما می‌توانید در تمام روزهای سال، به‌جز ایام شهادت و تعطیلات رسمی به مناسبت عزاداری‌ها، از این مکان دیدنی بازدید کنید. البته توجه داشته باشید که در نیمه ابتدایی سال، یعنی در بهار و تابستان، ساعت کاری آرامگاه سعدی از ۸:۳۰ صبح تا ۱۰:۳۰ شب و در شش ماه دوم سال و در فصل پاییز و زمستان ساعت کاری سعدیه بین ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۹ شب است.
قیمت بلیط سعدیه برای گردشگران ایرانی ۵ هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۵۰ هزار تومان است.

بهترین راه دسترسی به آرامگاه سعدی

برای رفتن به ارامگاه سعدی در شیراز می‌توانید از وسایل نقلیه متفاوتی استفاده کنید؛ از خودروی شخصی گرفته تا مترو و تاکسی، راه‌های مختلفی برای رسیدن به سعدیه وجود دارند:

دسترسی آرامگاه سعدی با خودرو شخصی

اگر با خودروی شخصی به شیراز آمده‌اید می‌توانید از طریق بلوار بوستان خود را به آرامگاه برسانید. در نزدیکی آرامگاه چند پارکینگ عمومی وجود دارد که برای پارک خودروی شما مناسب است؛ اگر در ایام تعطیلات نوروز قصد بازدید از سعدیه را دارید باید بدانید احتمالاً ظرفیت این پارکینگ‌ها تکمیل است و بهتر است خودروی خود در حاشیه بلوار بوستان پارک کرده و کمی پیاده‌روی کنید.

دسترسی سعدیه با تاکسی

اگر با خرید بلیط قطار یا هواپیما راهی شیراز شده‌اید، باز هم می‌توانید بدون هیچ مشکلی خودتان را آرامگاه سعدی برسانید. استفاده از تاکسی‌های خطی راهی راحت و سریع برای رسیدن به ارامگاه سعدی است. در ضمن تاکسی‌های اینترنتی نیز در شیراز سرویس ارائه می‌دهند و شما را از هر نقطه‌ای در شیراز به مقبره سعدی می‌برند.

دسترسی ارامگاه سعدی با مترو و اتوبوس

شهر شیراز چند سالی است که به مترو مجهز شده است و مترو شیراز یکی از تمیزترین و کاربردی‌ترین ناوگان‌های در سراسر کشور محسوب می‌شود. با استفاده از خط ۲ مترو می‌توانید خود را به مقبره سعدی شیرازی برسانید.
برای دسترسی با اتوبوس هم باید خود را به اتوبوس‌های شهید دستغیب - بلوار نارنجستان برسانید و در ایستگاه سعدیه پیاده شوید.

جاهای دیدنی شیراز در اطراف آرامگاه سعدی

همان‌طور که اشاره شد ارامگاه سعدی در یکی از محله‌های قدیمی شیراز قرار دارد و در کنار آن می‌توانید مکان‌های دیدنی دیگری را هم تماشا کنید.
• حافظیه: اگر بخواهیم دیدنی‌ترین مکان نزدیک به سعدیه را نام ببریم قطعاً باید از آرامگاه حافظیه شیراز بگوییم. فاصله بین این دو آرامگاه با ماشین تنها حدود ۵ دقیقه است. کافی است از بلوار بوستان وارد خیابان شیراز شده و پس از طی کردن حدود ۴ کیلومتر وارد بلوار چهل مقام شوید تا به حافظیه برسید.
• باغ دلگشا: باغ دلگشا یک باغ تاریخی مربوط به دوره ساسانیان بوده که در چندقدمی ارامگاه واقع شده است. با چند دقیقه پیاده‌روی از سعدیه به باغ دلگشا خواهید رسید. این باغ در دوران صفویه، زندیه و قاجاریه هم جزو اماکن مهم شیراز به شمار می‌آمده و در آثار بسیاری از جهانگردان اروپایی هم به قدمت و بزرگی این باغ اشاره شده است.
• قلعه ساسانی فهندژ: این قلعه متعلق به دوره هخامنشیان بوده و درست روبه‌روی باغ دلگشا قرار گرفته است. قلعه فَهَندِژ یا «پَهن دژ» در دوره هخامنشیان به «تیرازیس» معروف بوده است. در منابع قدیمی آمده هنرمندان و سازندگان تخت جمشید در این دژ اسکان داشته‌اند.

بهترین هتل‌های اطراف سعدیه

برای اقامت در شهر شیراز هتل‌های متنوع زیادی وجود دارد. اگر به دنبال یک هتل در اطراف مقبره سعدی هستید ما این لیست را به شما پیشنهاد می‌دهیم:
• هتل رویال شیراز: هتل رویال یک هتل چهارستاره در شیراز است که به مراکز مهم گردشگری شیراز از جمله ارامگاه سعدی بسیار نزدیک است. این هتل ۶ طبقه و ۴۴ اتاق و سوییت برای پذیرایی از گردشگران دارد. فاصله این هتل با آرامگاه در حدود ۴ کیلومتر است.
• هتل پارک سعدی شیراز: هتل پارک سعدی ۲ طبقه و ۵۳ اتاق دارد. فاصله‌ی این هتل تا آرامگاه سعدی در حدود ۴ کیلومتر است. ظرفیت پارک ۷۰ خودرو در پارکینگ این هتل وجود دارد و خارج از محدوده طرح ترافیک است.
• هتل آناهیتا شیراز: هتل آناهیتا با ظرفیت ۲۲ اتاق آماده پذیرایی از گردشگرانی است که می‌خواهند به اماکن دیدنی شیراز نزدیک باشند. فاصله این هتل تا ارامگاه سعدی معادل ۴ کیلومتر است.

بهترین رستوران‌های شیراز در نزدیکی آرامگاه سعدی

امروزه تنوع زیادی در رستوران‌های شیراز به چشم می‌خورد که پاسخ‌گوی تمام گردشگران داخلی و خارجی است. در این بخش به سه مورد از بهترین رستوران های شیراز در نزدیکی آرامگاه سعدی اشاره می‌کنیم:
• رستوران هفت‌خوان: این رستوران در هفت طبقه متفاوت غذاهایی با سبک‌های متنوع ارائه می‌کند. نام هر طبقه بر اساس شاهنامه انتخاب شده است و دکوراسیونی متناسب با همان فضا دارد. نام هر خوان به ترتیب؛ فرود، سیندخت، به‌بلیان، به‌زریر، نوفل، گیسیا وگرسیوزن است. شما می‌توانید تجربه‌ای متفاوت از چشیدن انواع غذاهای ایران و جهان را در این رستوران داشته باشید.
• رستوران صوفی: رستوران سنتی صوفی با معماری به سبک دوران زندیه خود نمای متفاوتی دارد که گردشگران را جذب می‌کند. شما می‌توانید انواع غذاهای محلی شیراز را در اینجا امتحان کنید. این رستوران ظرفیت ۱۵۰ نفر را دارد و هر روز از ساعت ۱۱:۳۰ تا ۱۶ و از ۱۹ تا ۲۳ خدمات ارائه می‌دهد.
• رستوران عمارت شاپوری: این رستوران با طراحی سنتی و موسیقی زنده‌ای که دارد فضایی مطلوب برای میل کردن غذا فراهم کرده است. شما می‌توانید طعم خوش‌مزه انواع غذاهای ایرانی و سنتی را در این مکان بچشید.

کلام آخر

شیراز شهری پر از جاذبه‌های دیدنی است و مقبره شیخ اجل هم یکی از همین جاذبه‌هاست. ارامگاه سعدی که خانقاه این شاعر نامدار هم بوده است علاوه بر ویژگی فرهنگی و گردشگری برای اهالی شیراز هم مکانی دارای تقدس و احترام است که ریشه در عقاید محلی دارد. امیدواریم در این مقاله به‌خوبی با جزئیات آرامگاه این شاعر نامدار آشنا شده باشید و در سفر بعدی‌تان به شیراز، سری هم به سعدیه بزنید و از معماری زیبای آن لذت ببرید.

سؤالات متداول

آرامگاه سعدی در کدام شهر است؟

ارامگاه سعدی در مرکز استان فارس، شهر شیراز و در منطقه نیستان واقع شده است.

ساعات بازدید از آرامگاه سعدی به چه صورت است؟

ساعت بازدید از ارامگاه سعدی در نیمه اول سال از ساعت ۸:۳۰ صبح الی ۲۲:۳۰ و در نیمه دوم سال از ساعت ۸:۳۰ الی ۲۱ است.

فاصله آرامگاه سعدی تا حافظیه چقدر است؟

فاصله آرامگاه این دو شاعر از همدیگر تنها ۴ کیلومتر است که نیاز به ۵ دقیقه رانندگی یا حدود ۲۰ دقیقه پیاده‌روی دارد.

آدرس آرامگاه سعدی کجاست؟

آرامگاه سعدی در منطقه نیستان در انتهای بلوار بوستان شیراز قرار گرفته است.

ماجرای اتش سوزی ارامگاه سعدی شیراز چه بود؟

در حادثه آتش‌سوزی که در آذر سال ۱۴۰۲ در محوطه بیرونی آرامگاه رخ داد یک درخت کاج کهن‌سال و یک درخت نارنج در آتش سوخت. خوشبختانه آسیبی به ساختمان آرامگاه وارد نشد و آتش نیز به‌سرعت مهار شد.