خانه های تاریخی کاشان | ۱۵ خانه تاریخی کاشان + تصاویر
تاریخ انتشار: ۰۴ مرداد ۱۴۰۴
آیا تابهحال در کوچههای باریک کاشان قدم زدهاید و داستانهای پنهان در دیوارهای خانه های تاریخی کاشان را شنیدهاید؟ این خانهها، با معماری ایرانی اسلامی و تزئینات ظریف، گویی کتابهایی زنده از تاریخ هستند. از خانه طباطباییها با حیاطهای قرینه و گچبریهای هنرمندانه تا خانه عباسیان با ساختار پیچیده و اتاقهای تودرتو، هر بنا روایتگر زندگی، فرهنگ و هنر مردمان گذشته است. در این نوشته، ۱۵ خانه تاریخی کاشان را با جزئیات بررسی میکنیم. آیا میدانید کدام یک هنوز حالوهوای قدیم را حفظ کرده یا به فضایی مدرن تبدیل شده؟ با ما همراه شوید تا این گنجینهها را کشف کنید.
۱. خانه تاریخی طباطبایی ها کاشان
خانه طباطباییها، واقع در محله سلطانامیراحمد، نمونهای برجسته از معماری قاجاری است. این خانه تاریخی در حدود سال ۱۲۵۰ هجریقمری به سفارش حاج سید جعفر طباطبایی، تاجر فرش، توسط استاد علیمریم کاشانی ساخته شد. مساحت خانه ۴۷۳۰ متر مربع و شامل ۴۰ اتاق، چهار حیاط، چهار سرداب و سه بادگیر است. طراحی گودال باغچه، تقسیمبندی به اندرونی و بیرونی و تزئینات گچبری و آینهکاری از ویژگیهای آن است. نقاشیهای شاگردان صنیعالملک در تالار شاهنشین، جلوهای خاص به بنا بخشیده است.
این خانه، امروزه، تحت مدیریت سازمان رفاهیتفریحی شهرداری کاشان، بهعنوان موزه برای بازدید عموم باز است. حیاط مرکزی خانه طباطبایی ها با حوض و باغچه، فضایی آرام برای گردشگران ایجاد میکند. بااینحال، برخی بخشها بهدلیل فرسودگی نیاز به مرمت دارند. نزدیکی به دیگر خانه های تاریخی کاشان، این خانه را به بخشی از مسیر گردشگری شهر تبدیل کرده است.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، محله سلطانامیراحمد
- ساعات بازدید: ۸ صبح تا ۸ عصر (تابستان)، ۸ صبح تا ۵ عصر (زمستان)
- هزینه ورودی: ۳۰۰۰۰ تومان
- وضعیت کنونی: موزه و جاذبه گردشگری
- دسترسی: نزدیک به خانه بروجردیها و حمام سلطانامیراحمد
۲. خانه تاریخی عباسیان کاشان
خانه عباسیان در کوی سلطانامیراحمد، بین سالهای ۱۲۴۵ تا ۱۲۴۸ هجریقمری برای حاج محمدابراهیم، تاجر چینی و بلور، ساخته شد. این خانه تاریخی در کاشان با ۵۰۰۰ متر مربع وسعت و ۷۰۰۰ مترمربع زیربنا، شامل پنج حیاط و پنج طبقه است. سبک گودال باغچه، تزئینات گچبری، یزدیبندی و آینهکاری از ویژگیهای بارز این خانه است. پس از فوت مالک، خانه به پنج بخش تقسیم شد و بخشی توسط تاجری بهنام عباسیان خریداری شد که نامش بر بنا ماند.
پس از مرمت در سال ۱۳۷۴، چهار حیاط بازسازیشده به هم متصل شدند. خانه عباسیان محل فیلمبرداری سریالهایی مانند مسافر ری بوده و رستوران سنتی آن فضایی دلنشین دارد. بخشی از بنا به بنیاد سهراب سپهری اختصاص یافته است.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، کوی سلطانامیراحمد
- ساعات بازدید: ۸ صبح تا ۶ عصر
- هزینه ورودی: ۴۰۰۰۰ تومان
- وضعیت کنونی: موزه، رستوران سنتی
- دسترسی: نزدیک به خانه طباطباییها و بروجردیها
۳. خانه تاریخی بروجردی ها کاشان
خانه بروجردیها در سال ۱۲۷۵ هجریقمری توسط استاد علیمریم کاشانی برای حاج آقا حسن بروجردی ساخته شد. این خانه تاریخی بهدلیل داستان عاشقانهاش مشهور است؛ گفته میشود پسر بروجردی برای ازدواج با دختر طباطبایی، این خانه را مشابه خانه طباطباییها ساخت.
با مساحت ۳۰۰۰ متر مربع، این بنا شامل اندرونی، بیرونی، حیاط مرکزی، بادگیرها و گچبریهای ظریف است. نقاشیهای کمالالملک و صنیعالملک در تالار اصلی دیده میشود. این خانه امروزه، تحت نظارت میراث فرهنگی، به جاذبهای گردشگری تبدیل شده است. حیاطها و ایوانهای خانه بروجردی ها با مرمت حفظ شدهاند، اما برخی بخشها نیاز به بازسازی دارند. نزدیکی به دیگر خانه های تاریخی کاشان، بازدید از آن را راحت کرده است.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، محله سلطانامیراحمد
- ساعات بازدید: ۹ صبح تا ۶ عصر (تابستان)، ۹ صبح تا ۴:۳۰ عصر (زمستان)
- هزینه ورودی: ۴۰۰۰۰ تومان
- وضعیت کنونی: جاذبه گردشگری
- دسترسی: نزدیک به خانه طباطباییها و عباسیان
۴. خانه تاریخی عامری ها کاشان
خانه عامریها، یکی از بزرگترین خانه های تاریخی کاشان، در دوره زندیه پایهگذاری شد و در قاجار گسترش یافت. این خانه ۱۲,۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و از هفت حیاط و بخشهای اندرونی و بیرونی تشکیل شده است. تزئینات گچبری، آینهکاری و ارسی از ویژگیهای آن است. مالک اولیه، ابراهیمخلیل عامری، از حاکمان کاشان بود. این خانه پس از فرسودگی، در دهه ۱۳۷۰ مرمت شد و به هتل سنتی سروستان تبدیل شد. حیاطهای متعدد با حوض و باغچه، فضای آرامشبخشی برای اقامت در هتل سرای عامری ها ایجاد کردهاند. برخی بخشها بهدلیل کاربری تجاری تغییر کردهاند، اما اصالت بنا حفظ شده است.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، مقابل مسجد آقابزرگ
- ساعات بازدید: بهعنوان هتل، بازدید محدود به میهمانان
- هزینه ورودی: ندارد (اقامت در هتل)
- وضعیت کنونی: هتل سنتی
- دسترسی: نزدیک به مسجد آقابزرگ و خانه طباطباییها
۵. خانه تاریخی منوچهری کاشان
خانه منوچهری در محله پشت عشریه، از خانههای تاریخی در کاشان دوره قاجار است که امروزه به عنوان اقامتگاه از آن استفاده میشود. این اقامتگاه با ۲۰۰۰ مترمربع وسعت، شامل حیاط مرکزی، اندرونی، بیرونی و تزئینات گچبری و ارسی است. مالک اولیه، تاجری بهنام منوچهری بود. پس از تخریب، در دهه ۱۳۸۰ مرمت شد و به هتل سنتی تبدیل گردید. حیاط با حوض و باغچه، فضایی آرام دارد. کارگاههای پارچهبافی در زیرزمین هتل خانه منوچهری کاشان، تاریخ صنعتی کاشان را نشان میدهند. برخی تزئینات بهدلیل کاربری اقامتی تغییر کردهاند، اما ساختار اصلی حفظ شده است.
- آدرس: کاشان، خیابان محتشم، کوچه ثابت
- ساعات بازدید: محدود به میهمانان هتل
- هزینه ورودی: ندارد (اقامت در هتل)
- وضعیت کنونی: هتل سنتی
- دسترسی: نزدیک به بازار کاشان
۶. خانه تاریخی تاج کاشان
خانه تاج، یکی از خانه های تاریخی کاشان دوره قاجار، در محله سوریجان قرار دارد. مساحت این خانه حدود ۱۰۰۰ متر مربع است و دربرگیرنده حیاط مرکزی، اتاقهای تابستانه و زمستانه و تزئینات گچبری ساده است. مالک اولیه، حاج محمدتقی تاج، از تجار سرشناس کاشان بود که در تجارت پارچه فعالیت داشت. ساختار خانه با سبک گودال باغچه طراحی شده و ایوان اصلی با طاقهای قوسی، فضایی دلپذیر ایجاد کرده است.
امروزه، خانه تاج به موزه مردمشناسی تبدیل شده و اشیایی مانند ابزار کشاورزی، ظروف سفالی و لباسهای سنتی در آن به نمایش درآمده است. حیاط کوچک با حوض مرکزی، فضایی صمیمی برای بازدیدکنندگان ایجاد میکند. برخی بخشهای بنا بهدلیل فرسودگی نیاز به مرمت دارند، اما کاربری موزهای، آن را به فضایی زنده و آموزشی تبدیل کرده است. نزدیکی به مسجد آقابزرگ، دسترسی به این خانه را آسان کرده و آن را در مسیر گردشگری کاشان قرار داده است.
- آدرس: کاشان، خیابان فاضل نراقی، کوچه تاج
- ساعات بازدید: ۸ صبح تا ۶ عصر
- هزینه ورودی: ۲۰۰۰۰ تومان
- وضعیت کنونی: موزه مردمشناسی
- دسترسی: نزدیک به مسجد آقابزرگ
۷. خانه راهب کاشان
خانه راهب، از خانه های تاریخی کاشان متعلق به دوره قاجار، در محله پنجهشاه واقع شده است. این خانه ۱۵۰۰ متر مربع وسعت دارد و شامل حیاط مرکزی، ایوانهای مرتفع و تزئینات گچبری ظریف است. مالک اولیه، حاج میرزا آقاسی راهب، از تجار پارچه کاشان بود که ثروتش را از تجارت با شهرهای شمالی ایران به دست آورده بود. معماری خانه با سبک گودال باغچه و پنجرههای ارسی طراحی شده و اتاقهای اطراف حیاط، برای فصول مختلف سال کاربرد داشتند.
پس از سالها فرسودگی، این خانه تاریخی مرمت شد و به هتل مهینستان راهب تبدیل گردید. حیاط با حوض و باغچههای کوچک، فضایی آرام برای اقامت گردشگران ایجاد کرده است. برخی بخشهای بنا بهدلیل کاربری اقامتی، تغییراتی در تزئینات داخلی داشتهاند، اما ساختار اصلی همچنان اصالت خود را حفظ کرده است. نزدیکی به بازار تاریخی کاشان، باعث جذابیت بیشتر این خانه برای گردشگران شده است. برخی قسمتهای بنا نیاز به بازسازی دارند تا از تخریب بیشتر جلوگیری شود.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، کوچه راهب
- ساعات بازدید: محدود به میهمانان اقامتگاه
- هزینه ورودی: ندارد (اقامت در اقامتگاه)
- وضعیت کنونی: اقامتگاه سنتی
- دسترسی: نزدیک به بازار کاشان
۸. خانه تاریخی شریفیان کاشان
خانه شریفیان، ساختهشده در حدود سال ۱۲۳۰ هجریقمری، یکی دیگر از خانه های تاریخی کاشان است که در محله پشت عشریه قرار دارد. این خانه تاریخی کاشان با مساحت ۲۰۰۰ متر مربع، شامل حیاط مرکزی، اتاقهای متعدد و تزئینات گچبری ظریف است. اولین مالک آن تاجری به نام شریفیان بود که در تجارت فرش و پارچه فعالیت داشت. معماری خانه با طاقهای قوسی در شاهنشین و گچبریهای سقف طراحی شده که نشاندهنده هنر قاجاری است.
این خانه بهدلیل عدم مرمت کافی، وضعیت مطلوبی ندارد و برخی بخشهای آن تخریب شدهاند. بااینحال، ایوان اصلی و حیاط متروکه همچنان جذابیت خود را حفظ کردهاند. امروزه، این خانه تاریخی در کاشان بهصورت خصوصی اداره میشود و بازدید عمومی تنها با هماهنگی امکانپذیر است. تلاشهایی برای مرمت بنا آغاز شده، اما نیاز به سرمایهگذاری بیشتری دارد. نزدیکی به خانه منوچهری و بازار کاشان، این خانه را در مسیری قرار داده که میتواند با بازسازی، به جاذبهای گردشگری تبدیل شود.
- آدرس: کاشان، خیابان محتشم، کوچه شریفیان
- ساعات بازدید: محدود (با هماهنگی)
- هزینه ورودی: متغیر
- وضعیت کنونی: ملک خصوصی
- دسترسی: نزدیک به خانه منوچهری
۹. خانه تاریخی احسان در کاشان
خانه احسان، از خانه های تاریخی کاشان دوره قاجار در محله پاقپان این شهر است. وسعت این خانه ۱۲۰۰ متر مربع است و شامل حیاط مرکزی، ایوانهای کوچک و پنجرههای ارسی است. اولین مالک، حاج احسانالله، از خیرین کاشان بود که بخشی از ثروتش را صرف امور خیریه کرد. معماری خانه با سبک گودال باغچه و تزئینات گچبری ساده طراحی شده و اتاقهای اطراف حیاط برای اقامت خانواده و میهمانان استفاده میشد.
پس از مرمت در دهه ۱۳۸۰، این خانه تاریخی به اقامتگاه سنتی تبدیل شد. در حیاط خانه با حوض و باغچههای کوچک، فضایی آرام برای گردشگران ایجاد شده است. برخی تزئینات خانه تاریخی احسان کاشان بهدلیل بازسازی تغییر کردهاند، اما اصالت بنا حفظ شده است. نزدیکی به باغ تاریخی فین، این خانه را به مقصدی جذاب برای گردشگرانی تبدیل کرده که بهدنبال اقامتگاهی سنتی در نزدیکی جاذبههای کاشان هستند. برخی بخشهای بنا نیاز به نگهداری مداوم دارند تا از فرسودگی جلوگیری شود.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، کوچه احسان
- ساعات بازدید: محدود به میهمانان اقامتگاه
- هزینه ورودی: ندارد (اقامت در اقامتگاه)
- وضعیت کنونی: اقامتگاه سنتی
- دسترسی: نزدیک به باغ فین
۱۰. خانه تاریخی مرتضوی کاشان
خانه مرتضوی، از خانه های تاریخی کاشان دوره قاجار، در محله درباصفهان قرار دارد. این خانه با مساحت ۱۰۰۰ متر مربع، حیاط مرکزی، اتاقهای متعدد و تزئینات گچبری سادهای دارد. حاج مرتضی، اولین مالک این خانه، از تجار کاشان بود که در تجارت ابریشم فعالیت داشت. معماری خانه با ایوانهای مرتفع و پنجرههای چوبی طراحی شده و حوض مرکزی حیاط، فضایی خنک در تابستان ایجاد میکند.
پس از سالها فرسودگی، این خانه تاریخی با مرمت جزئی به اقامتگاه سنتی تبدیل شد. حیاط کوچک با باغچههای ساده، فضایی صمیمی برای اقامت گردشگران دارد. برخی بخشهای بنا بهدلیل عدم مرمت کافی، در معرض تخریب هستند و نیاز به بازسازی دارند. نزدیکی به بازار تاریخی کاشان، این خانه را به اقامتگاهی مناسب برای گردشگرانی تبدیل کرده که میخواهند در مرکز شهر اقامت کنند. تلاشهایی برای حفظ بنا در جریان است، اما نیاز به توجه بیشتری دارد.
- آدرس: کاشان، خیابان فاضل نراقی، کوچه مرتضوی
- ساعات بازدید: محدود به میهمانان اقامتگاه
- هزینه ورودی: ندارد (اقامت در اقامتگاه)
- وضعیت کنونی: اقامتگاه سنتی
- دسترسی: نزدیک به بازار کاشان
۱۱. خانه نقلی کاشان
خانه نقلی، کوچکترین خانه تاریخی کاشان، در محله پاقپان قرار دارد. وسعت این خانه تنها ۲۰۰ متر مربع است که در آن حیاطی کوچک، اتاقهای ساده و تزئینات محدودی وجود دارد. مالک اولیه، خانوادهای متوسط از کاشان بود که در این خانه زندگی سادهای داشتند. معماری خانه با سبک گودال باغچه و پنجرههای چوبی کوچک طراحی شده و حوض مركزی، فضایی دلپذیر ایجاد کرده است.
پس از مرمت در دهه ۱۳۸۰، این خانه تاریخی در کاشان به اقامتگاه بومگردی خانه نقلی کاشان تبدیل شد. حیاط دنج با باغچههای کوچک، فضای آرامی برای اقامت گردشگران ایجاد کرده است. ساختار ساده و بی تکلف، این خانه را از دیگر بناهای بزرگ کاشان متمایز میکند. نزدیکی به باغ تاریخی فین هم باعث شده که این خانه اقامتگاه مناسبی برای گردشگران باشد. برخی بخشهای بنا نیاز به نگهداری دارند تا از فرسودگی جلوگیری شود.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، کوچه نقلی
- ساعات بازدید: محدود به میهمانان اقامتگاه
- هزینه ورودی: ندارد (اقامت در اقامتگاه)
- وضعیت کنونی: اقامتگاه سنتی
- دسترسی: نزدیک به باغ فین
۱۲. خانه رزاقیان کاشان
خانه رزاقیان، از خانه های تاریخی کاشان دوره قاجار، در محله سلطانامیراحمد واقع شده است. مساحت این خانه ۱۵۰۰ متر مربع است که دربرگیرنده حیاط مرکزی، ایوانهای مرتفع و تزئینات گچبری است. حاج رزاق، از تجار پارچه کاشان، مالک اول این خانه بود که ثروتش را از تجارت با شهرهای مرکزی ایران کسب کرده بود. معماری خانه با سبک گودال باغچه و پنجرههای ارسی طراحی شده و اتاقهای اطراف حیاط برای اقامت خانواده و میهمانان استفاده میشد.
پس از مرمت، این خانه تاریخی به اقامتگاه سنتی تبدیل شد. حیاط با حوض و باغچههای کوچک، فضای جذابی برای اقامت و استراحت ایجاد کرده است. برخی بخشهای بنا بهدلیل کاربری اقامتی، تغییراتی در تزئینات داخلی داشتهاند، اما ساختار اصلی حفظ شده است. این خانه در نزدیکی خانه طباطباییها و دیگر جاذبههای محله سلطانامیراحمد قرار دارد. برخی قسمتهای بنا نیاز به بازسازی دارند تا از تخریب جلوگیری شود.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، کوچه رزاقیان
- ساعات بازدید: محدود به میهمانان اقامتگاه
- هزینه ورودی: ندارد (اقامت در اقامتگاه)
- وضعیت کنونی: اقامتگاه سنتی
- دسترسی: نزدیک به خانه طباطباییها
۱۳. خانه سهراب سپهری کاشان
خانه سهراب سپهری، واقع در محله کوشکصفی، زادگاه این شاعر و نقاش معروف است. این خانه تاریخی کاشان با قدمت قاجاری و مساحت ۸۰۰ متر مربع، شامل حیاط مرکزی، اتاقهای ساده و تزئینات محدود است. خانه محل زندگی خانواده سهراب بود و فضای سادهاش، الهامبخش آثار او شد. این خانه پس از مرمت در دهه ۱۳۸۰، به موزهای برای نمایش آثار و دستنوشتههای سهراب تبدیل شد. حیاط با درختان قدیمی و حوض کوچک، فضایی نوستالژیک ایجاد کرده است.
برخی بخشهای بنا بهدلیل فرسودگی نیاز به بازسازی دارند، اما کاربری فرهنگی، آن را زنده نگه داشته است. نزدیکی به دیگر خانههای تاریخی در کاشان، این خانه را به مقصدی جذاب برای علاقهمندان به ادبیات و هنر تبدیل کرده است. بازدید از این خانه، شما را با زندگی ساده و خلاقانه سهراب سپهری آشنا میکند.
- آدرس: کاشان، خیابان علوی، کوچه سهراب
- ساعات بازدید: ۸ صبح تا ۵ عصر
- وضعیت کنونی: موزه و اقامتگاه سنتی
- دسترسی: نزدیک به خانه عباسیان
۱۴. خانه عطارها کاشان
خانه عطارها یکی دیگر از شاهکارهای معماری کاشان و از جمله معروفترین خانه های تاریخی کاشان است که به دوره قاجار تعلق دارد. این خانه تاریخی با سه حیاط مجزا، نمونهای برجسته از خانههای سنتی کاشان است. در نگاه اول، تنها حیاط جلویی و نمای ساده ساختمان به چشم میآید، اما با ورود به آن، دنیایی از هنر، فرهنگ و تاریخ در قالب هزارتوهای پیچیده آشکار میشود.
این خانه با مساحتی حدود ۴۷۰ متر مربع، بنایی باشکوه است. برخی کارشناسان معتقدند که خانه عطارها بخشی از یک مجموعه بزرگتر بوده است. با این حال، آنچه این خانه را متمایز میکند، سردابها و بادگیرهایی است که برای آسایش ساکنان طراحی شدهاند. شاهنشین خانه با سقف گنبدی و تزئینات یزدیبندی خیرهکنندهاش، میتواند ساعتها شما را مجذوب خود کند.
- آدرس: کاشان، خیابان آیتالله کاشانی، خیابان شهید ابهری مقدم
- ساعات بازدید: ۹ صبح تا ۶ عصر (تابستان) و ۹ صبح تا ۴ بعد از ظهر (زمستان)
- هزینه ورودی: ۳۰۰۰۰ تومان
- وضعیت کنونی: جاذبه گردشگری
۱۵. خانه تاریخی اخوان کاشان
خانه اخوان، برخلاف دیگر خانه های تاریخی کاشان، بنایی مدرن با الهام از معماری سنتی است. این خانه در محله آبانبارخان قرار دارد و توسط بابک اخوان در دهه ۱۳۸۰ بازسازی شد. با مساحت ۱۰۰۰ مترمربع، شامل حیاط مرکزی، اتاقهای متعدد و تزئینات کاهگلی است. معماری خانه با خطوط منحنی و استفاده از مصالح سنتی مانند خشت و کاهگل طراحی شده که آن را از بناهای قاجاری متمایز میکند.
پس از بازسازی، این خانه تاریخی به اقامتگاه سنتی تبدیل شد. حیاط با حوض کوچک و باغچهها، فضای زیبایی در خانه ایجاد کرده است. نزدیکی به مسجد آقابزرگ، از مزایای اقامت در این خانه جذاب است. برخی بخشهای بنا بهدلیل طراحی مدرن، با معماری سنتی تفاوت دارند، اما فضای دلنشینی در خانه ایجاد شده است.
- آدرس: کاشان، خیابان فاضل نراقی، کوچه مسجد آقابزرگ
- ساعات بازدید: محدود به میهمانان اقامتگاه
- هزینه ورودی: ندارد (اقامت در اقامتگاه)
- وضعیت کنونی: اقامتگاه سنتی
- دسترسی: نزدیک به مسجد آقابزرگ
سخن پایانی
خانه های تاریخی کاشان، از طباطباییها با گچبریهای هنرمندانه تا عباسیان با حیاطهای متعدد، گنجینهای از فرهنگ و معماری ایرانی هستند. در این مقاله ۱۵ خانه تاریخی در کاشان را معرفی کردیم که هر یک داستان و ویژگی خاص خود را دارند. خانه بروجردیها با قصه عاشقانه، عامریها بهعنوان هتل سنتی و منوچهری با کارگاههای پارچهبافی، بخشی از هویت کاشان هستند. این بناها با سبک گودال باغچه، آینهکاری و ارسی، معماری ایرانی را به نمایش میگذارند. بازدید از این خانه های تاریخی کاشان، سفری به گذشته است که هر گردشگر را به کاوش عمیقتر دعوت میکند.
