زیارتگاه چک چک | پیر سبز یزد

زیارتگاه چک چک(پیر سبز یزد)

زیارتگاه چک چک یا پیر سبز، یکی از زیارتگاه های زرتشتیان ایران در استان یزد است که در نزدیکی اردکان و در شمال شرقی یزد قرار گرفته است. زیارتگاه یا پیر چک چک که بین زرتشتیان بیشتر به نام پیر سبز مشهور است، از نیایشگاه‌های زرتشتی است که در استان یزد قرار دارد و مشهورترین آنها حتی در مقیاس بین المللی است. از این رو بسیاری از فرهنگ دوستان را به خرید بلیط هواپیما یزد ترغیب می‌کند.

چرا باید از زیارتگاه چک چک بازدید کرد؟

یک مکان دینی و تاریخی مشهور زرتشتیان استان یزد است.
چشم‌اندازی متفاوت و چشمگیر از کویر یزد پیش روی شما می‌گذارد.
در آن می‌توانید طبیعت کوهستان‌های کویر و سکوت مسحورکننده آن را تجربه کنید.

روایت شفاهی پیدایش پیر چک چک

نیایشگاه چک چک یکی از مجموعه «پیر» یا زیارتگاه‌های زرتشتی در استان یزد است. بر پایه روایت‌های شفاهی زرتشتیان، زمانی که اعراب به ایران یورش می‌آورند، نیک بانو دختر دوم یزد سوم پادشاه ساسانی، در حال گریز از دست مهاجمان بوده است. او خود را به دامنه این کوه می‌رساند و از خداوند می‌خواهد که او را پناه بدهد. کوه دهان باز می‌کند و نیک بانو در آن پنهان می‌شود و به تعبیری دفن می‌شود. این زیارتگاه بعدها در این محل پایه گذاری می‌شود. قطرات آبی هم که به طور پیوسته در کوه چک چک سرازیر است به عنوان اشک های کوه در سوگ نیک بانو تعبیر می‌شود.
بنابر همین روایت‌های شفاهی، دیگر اعضای خانواده یزدگرد سوم در نقاط دیگری از یزد پناه گرفته و درگذشته و زیارتگاه‌ها یا پیرهایی در یادبود آنها هم ساخته شده است. پیر پارس بانو، پیر نارستانه، پیر هریشت، پیر نارکی و پیر ستی پیر از این جمله هستند.

معماری چک چک

زیارتگاه چک چک در دامنه کوه قرار گرفته است و به همین دلیل از سطح زمین ارتفاع دارد. شما برای رسیدن به محل اصلی نیایشگاه، باید تعداد زیادی پله را پشت سر بگذارید که خود بخشی از مناسک این مکان به شمار می‌رود. محل اصلی نیایشگاه، تقریبا غاری در دل کوه است که محل نیایش‌ها و آیین‌های دینی است. همچنین فضایی پدید آمده است تا گردشگران و بازدیدکنندگان غیرزرتشتی هم بتوانند از این مکان بازدید کنند. این فضا با یک در برنزی با نقش سربازان هخامنشی مشخص است. کف این غار سرامیک شده است و دیواره‌های آن با دود شمعی که زیارت‌کنندگان روشن کرده‌اند به سیاهی می‌زند. قطرات آب که همان چک چک مشهور را پدید می‌آورند هم از سقف غار به پایین می‌افتد.

در بخش‌های پیرامونی مجموعه، شماری فضای پلکانی و اتاقک‌هایی معروف به «خیله» وجود دارد که برای اقامت موقت و استراحت زیارت‌کنندگان ساخته شده است. هر کدام از این خیله‌ها با خیراندیشی زرتشتیان منطقه‌ای از یزد در چند سده اخیر ساخته شده است.
در بخش‌های مختلفی از این مجموعه، سنگ نوشته‌هایی وجود دارد که زمان بازسازی و نام کسانی که هزینه آنها را تامین کرده‌اند یادشده است.

ریشه نام چک چک یا پیر سبز

نام چک چک یا چک چکو chak chak، از دید زبان شناسی یک «نام آوا» است. یعنی اسمی که بر اساس صوت و صدای خاصی پدید آمده است. نام چک چک به دلیل شنیده شنیدن صدای چک چک قطرات آب که در محیط سربسته و غارگونه نیایشگاه شنیده می‌شود بر این مکان گذاشته شده است. به دلایل زمین شناختی، چون یزد در چند میلیون سال پیش بخشی از یک دریای بزرگ بوده است، سنگ ها و کوه های آن رسوبی است. در نتیجه با گذر آب، فرسایش می‌یابد. کوهی هم که زیارتگاه چک چک در آن قرار گرفته است، در اثر گذر آبراهه‌های زیرزمینی و تراوش آن از میان سنگ‌های آهکی کوه، قطرات آب از فراز تالار نیایشگاه به درون حوضچه‌ای ریخته و جمع می‌شود. همین آب موجب سرسبزی و رویش درختان در محیط این نیایشگاه شده است و نام سبز، اشاره به همین موقعیت طبیعی دارد.
در محیط پیر سبز به جز درختچه‌های مناطق کویری و کوهستانی، درختان سرو که جایگاه مقدسی در دین زرتشتی هم دارند رویانیده شده‌اند.

زمان و هزینه بازدید از نیایشگاه

استفاده از پارکینگ و ورود به این مجموعه برای گردشگران دارای یک تعرفه ورودی است. برای بازدید از این مجموعه و محیط پیرامون آن دست کم به ۱ ساعت زمان نیاز دارید. لازم به یادآوری است در روزهای ۲۴ تا ۲۸ خرداد و روز طبیعت (۱۳ فروردین) امکان بازدید از این مجموعه برای گردشگران وجود ندارد. برای اطلاعات بیشتر درباره سفری بهینه به یزد، مقاله راهنمای سفر به یزد را مطالعه کنید.

دیگر جاهای دیدنی نزدیک به زیارتگاه چک چک

قلعه علی بیک: ۳۰ دقیقه رانندگی
روستای خرانق: ۳۲ دقیقه رانندگی
قلعه زردک اردکان: ۳۳ دقیقه رانندگی
آب انبارهای احمد آباد: ۳۶ دقیقه رانندگی
پیر هریشت: ۴۲ دقیقه رانندگی

هتل ها و اقامتگاه های نزدیک به پیر چک چک

اقامتگاه خشت و ماه اردکان: ۳۲ دقیقه رانندگی
هتل جهانگردی اردکان: ۳۳ دقیقه رانندگی
هتل سنتی شبستان اردکان: ۳۸ دقیقه رانندگی
اقامتگاه بومگردی ماه بی بی: ۳۹ دقیقه رانندگی
هتل باغسرای اردکان: ۴۱ دقیقه رانندگی

رستوران های نزدیک به زیارتگاه پیر سبز

سفره خانه سنتی ترنج اردکان: ۳۲ دقیقه رانندگی
رستوران طلائیه: ۳۳ دقیقه رانندگی
فست فود چکاوک اردکان: ۳۴ دقیقه رانندگی
فست فود باگت اردکان: ۳۷ دقیقه رانندگی