کاخ ساسانی سروستان؛ بازمانده‌ی ۱۶۰۰ ساله از سلسه ساسانیان

کاخ ساسانی سروستان، یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی بی‌نظیر در ایران و شاهکاری از دوران ساسانیان است. این کاخ که در استان فارس و نزدیک شهرستان مرودشت قرار دارد، با تاریخچه دیرینه خود به‌عنوان یکی از شاهکارهای بارز هنر و تمدن ایران باستان شناخته می‌شود و هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جلب می‌کند.
کاخ ساسانی در سال 1310 به عنوان یکی از آثار تاریخی مهم به ثبت ملی رسیده و در سال 1397 ثبت جهانی شده است. در این مقاله به معرفی کامل کاخ ساسانی فارس پرداخته‌ایم؛ تا انتها با ما همراه باشید!

کاخ سروستان کجاست؟

کاخ ساسانی سروستان، یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی منحصربه‌فرد ایران بوده که در استان فارس واقع شده است. این کاخ، در مسیر شیراز به فسا و در فاصله حدود 14 کیلومتری جنوبی شهرستان سروستان قرار دارد. این بنای دیدنی تقریباً ۱۰۰ کیلومتر با شیراز و دیدنی های شیراز فاصله دارد و با حدود یک ساعت رانندگی می‌توانید خودتان را از شیراز یه این کاخ برسانید. این بنا، به دلیل سبک معماری خاص خود و ارتباط با دوران حکومت ساسانیان، توجه گردشگران و محققان تاریخی بسیاری را به خود جلب کرده است. کاخ ساسانی سروستان به‌عنوان یکی از میراث‌های معماری باستانی ایران، ارزش زیادی دارد و مکانی مناسب برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ باستانی این منطقه است.

علت نام‌گذاری کاخ ساسانی سروستان

کاخ ساسانی سروستان به دلیل قرار داشتن در نزدیکی شهرستان سروستان در استان فارس، به این نام شناخته می‌شود. همچنین، این نام‌گذاری نشان از ارتباط نزدیک و مستقیم این بنا با محیط و فرهنگ محلی دارد. در ضمن همانطور که از نام آن برمی‌آید، تاریخ ساخت این کاخ به دوره‌ی ساسانیان بر می‌گردد. شاید جالب باشد بدانید علاوه بر کاخ سروستان، به این کاخ، «قصر ساسانی» یا «چهارطاق» هم می‌گویند.

معماری کاخ ساسانی

معماری کاخ ساسانی به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری باستانی در ایران شناخته می‌شود. این کاخ که در دوره ساسانیان بنا شده‌، به‌واسطه طراحی زیبا و استفاده از مصالح باکیفیت، شکوه و افتخار هنری این دوران را به تصویر می‌کشد. این کاخ حدود 25 هکتار مساحت دارد و شامل کاخ، تپه‌ها و زمین‌های اطراف و بناهایی است که به مرور زمان تخریب شدند. کاخ ساسانی فارس از دو گنبد و ایوان‌های مجزا تشکیل شده است.

در ساخت کاخ ساسانی از سنگ و آجر و گچ استفاده شده و نشان‌دهنده قدمت هزار ساله و معماری مستحکم آن است که هنوز هم پا برجاست. از جمله نمونه‌های برجسته این معماری می‌توان به کاخ تخت جمشید در شیراز و کاخ اردشیر بابکان فیروزآباد در فارس اشاره کرد که هنوز هم با باقیمانده‌هایشان، ثروت فرهنگی و تاریخی ایران را به همراه دارند.

بخش‌های مختلف کاخ ساسانی سروستان

کاخ ساسانی سروستان، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ساختمان‌های باستانی ایران، از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر یک از آن‌ها نشانگر نقش و وظیفه خاص خود در این بنا هستند. بخش‌های اصلی این کاخ شامل تالار اصلی به همراه ایوان بزرگ شرقی برای پذیرایی از مهمانان، دو اتاق در دو طرف بنا، چهار حیاط‌، ایوان مرکزی و دو ایوان کوچک‌تر، دیوار جنوبی تالار مرکزی که به ایوان جانبی خارجی وصل شده و دو گنبد نیم‌دایره‌ای در بخش گوشواره ساختمان هستند.
هر بخش باتوجه‌به نیاز و اهمیت خود، با طراحی و معماری منحصربه‌فرد خود، به ایجاد یک محیط مناسب برای انجام فعالیت‌های متفاوت در کاخ کمک کرده‌اند.

تاریخچه کاخ ساسانی سروستان

تعیین سن دقیق کاخ ساسانی سروستان چندین بار با چالش روبه‌رو شده است و از سال ۱۸۱۰ تا سال ۱۹۸۰ میلادی، باستان‌شناسان و محققان بسیاری این کاخ را بررسی کرده‌اند و ساخت آن را به یک دوره‌ی تاریخ ایران نسبت داده‌اند.
سرگور اوزلی، زبان‌شناس، تاجر، دیپلمات برجسته و اولین نماینده بریتانیا در ایران، اولین شخصی بود که به بررسی و مطالعه دقیق بنای تاریخی کاخ سروستان پرداخت. در سال ۱۸۱۰ میلادی، پس از بازدید از این کاخ، او آن را به‌عنوان یک ساختمان آجری با الگوهای معمول دوران اسلامی شناخت.

بعد از آن در سال ۱۸۴۰ میلادی، اوژن فلاندن، نقاش، سیاستمدار و معمار فرانسوی پس از بازدید از کاخ سروستان، نظرات مهمی راجع به آن بیان کرد. در ابتدا، او باور داشت که این بنا به‌عنوان یک کاخ ساخته شده و آن را با چندین ساختمان چهارطاقی مقایسه کرد. سپس به این نتیجه رسید که سروستان در واقع یک آتشگاه است که از دوران ساسانی به‌جامانده است.
مادام ژان دیولافوا، مهندس راه و ساختمان و باستان‌شناس فرانسوی، پس از بررسی کاخ سروستان، آن را به دوران پایانی امپراتوری هخامنشی نسبت داد. در نهایت، در سال ۱۹۱۰ میلادی، امیل هرتسفلد، باستان‌شناس و ایران‌شناس آلمانی، قدمت کاخ سروستان را به دوران پادشاهی بهرام پنجم، فرزند یزدگرد یکم، پادشاه ساسانی که از سال ۴۲۱ تا ۴۳۸ میلادی سلطنت کرد، نسبت داد.

در سال ۱۹۸۰ میلادی، دانشگاه نیویورک تحقیقاتی درباره این کاخ انجام داد و آن را با معماری کاخ‌های بنی‌امیه در اردن مقایسه کرد و به این نتیجه رسید که این ساختمان در دوران آل بویه ساخته شده است. این بحث درباره کاخ بر پا بود، تا اینکه در دهه ۱۳۸۰، بررسی‌های باستان‌شناسی بیشتری انجام شد که نشان داد کاخ سروستان در پایان دوران ساسانی ساخته شده و در زمان اسلامی نیز مورداستفاده، تعمیر و بازسازی قرار گرفته است.
107874

آب و هوای فارس و کاخ ساسانی سروستان در طول سال

آب و هوای فارس به‌عنوان یکی از نقاط جنوبی ایران، در طول سال تغییرات زیادی را تجربه می‌کند. این منطقه به زمستان‌های معتدل و تابستان‌های گرم و خشک خودش معروف است. در طول فصول گرم سال، کاخ ساسانی سروستان دمای بسیار بالایی را تجربه می‌کند و در پاییز و زمستان، ممکن است با بارندگی و هوای معتدل مواجه شود.
در مجموع، آب و هوای منحصربه‌فرد فارس باعث شده که کاخ ساسانی سروستان با معماری خاص خود، همچنان به‌عنوان یکی از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی برجسته در این ناحیه موردتوجه بازدیدکنندگان قرار گیرد.

بهترین زمان بازدید از کاخ ساسانی سروستان

بهترین زمان برای بازدید از کاخ ساسانی سروستان برای تجربه بهتر از محیط فرهنگی و تاریخی، زمانی است که آب و هوای منطقه رو به سردی می‌رود و می‌توانید به‌راحتی در منطقه به گردش بپردازید. بهار و پاییز به‌عنوان فصل‌هایی با آب و هوای خوب و دمای مطبوع، زمانی مناسب برای بازدید از این کاخ است. در این فصول می‌توانید با خرید بلیط هواپیما شیراز به این شهر سفر کرده و با طی کردن مسافت یک ساعته، خودتان را به کاخ برسانید.
همچنین، از جمله زمان‌های مناسب برای بازدید را باید اوایل صبح یا عصر در نظر بگیرید، چون بهار و پاییز شلوغ‌ترین فصل برای سفر به سروستان است و بهتر است زمان مناسب را برای بازدید از کاخ ساسانی در نظر بگیرید تا از زیبایی‌های اطراف کاخ بهره‌مند شوید.

امکانات رفاهی کاخ ساسانی سروستان

کاخ ساسانی سروستان، یکی از مناطق زیبا با معماری تاریخی است، اما متأسفانه در این منطقه و اطراف کاخ امکانات رفاهی مناسبی برای مهمانان و بازدیدکنندگان فراهم نیست. برای مثال سرویس بهداشتی به دلیل عدم رسیدگی در وضعیت مناسبی قرار ندارد؛ اما باید بدانید که در مسیر رفتن به کاخ و در شهرستان سروستان امکانات و خدمات مناسبی برای گردشگران و مهمانان فراهم شده است.
همچنین اگر قصد رفتن به کاخ سروستان فارس با خودرو شخصی را دارید بهتر است بدانید که محوطه و پارکینگ مناسبی برای پارک خودرو وجود ندارد، اما می‌توانید در فضای خالی اطراف کاخ ماشین خود را پارک کنید و به بازدید بروید.

جاهای دیدنی نزدیک به کاخ ساسانی سروستان

کاخ سروستان در نزدیکی شهرستان سروستان واقع شده و با ثروت تاریخی و فرهنگی خود، جاذبه‌های دیدنی فراوانی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. از جمله جاذبه‌هایی که در نزدیکی کاخ قرار دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دریاچه مهارلو

دریاچه مهارلو که به دریاچه صورتی شهرت دارد و زیستگاه پرندگان مهاجری مثل فلامینگو است، یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین دریاچه‌های ایران بوده که در استان فارس واقع شده است. این دریاچه با آب شفاف و طبیعی زیبا، همواره مقصد محبوب گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت است که در نزدیکی کاخ ساسانی قرار دارد.

حمام کوهنجان

حمام کوهنجان یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری در شهرستان سروستان و در مرکز این شهر قرار دارد. این حمام که در نزدیکی کاخ سروستان قرار دارد با معماری تاریخی و منحصربه‌فرد خود که از آجر و ساروج است جذابیت خود را حفظ کرده و بازدیدکنندگان را به‌سوی خود جلب می‌کند. از جمله جذابیت‌های این حمام می‌توان به قسمت‌های مختلف حمام، زیرزمین، طاق‌های آجری و شیشه‌های رنگی اشاره کرد.

آرامگاه شیخ یوسف سروستانی

آرامگاه شیخ یوسف سروستانی، یکی از مقامات مذهبی برجسته ایران است که در استان فارس قرار دارد. این بقعه تاریخی مکانی متبرک و مورداحترام برای زائران است که در خود سروستان و در نزدیکی میدان اصلی شهر واقع شده و در مسیر رفتن به کاخ ساسانی می‌توانید از آن بازدید کنید. در این بقعه چهارطاقی دو سنگ قبر که یکی آرامگاه شیخ یوسف و دیگر آرامگاه محمد بن حسن‌علی البیضاوی است و کتیبه استاد علی بن حسن‌علی الغاوی قرار دارد.

توصیه‌هایی برای بازدید از کاخ ساسانی سروستان

بازدید از کاخ ساسانی سروستان یکی از به‌یادماندنی‌ترین خاطرات در سفرتان به استان فارس خواهد بود؛ بااین‌حال با دانستن برخی موارد سفری امن‌تر و دلپذیرتر خواهید داشت:
• برای بازدید از کاخ ساسانی سروستان نیازی به پرداخت هیچ مبلغی برای ورودی نیست.
• کاخ ساسانی همیشه باز است و تمام روزهای هفته می‌توانید با ماشین به این جاذبه دیدنی بروید و از آن بازدید کنید.
• برای تجربه‌ای به‌یادماندنی‌تر، پیشنهاد می‌شود دوربین یا تلفن همراه خود را برای عکاسی همراه داشته باشید.
• صبح و بعدازظهر، هوا خنک‌تر است و گشت‌وگذار راحت‌تری خواهید داشت.
• بهتر است با خودروی شخصی از کاخ بازدید کنید؛ بااین‌حال اگر با خرید بلیط هواپیما یا بلیط قطار سفر کرده‌اید، می‌توانید با تاکسی یا آژانس خودتان را به کاخ برسانید یا اینکه یک خودرو کرایه کنید.
• اگر قصد بازدید از کاخ ساسانی سروستان در شب را دارید، پیشنهاد می‌شود عصر یا وقت غروب به کاخ بروید.
• در هر شرایطی موارد ایمنی را رعایت کنید.
• توجه داشته باشید که در اطراف کاخ هیچ رستوران، مکان گردشگری و بوفه‌‌ای قرار ندارد و بهتر است خوراکی و آب آشامیدنی خود را از قبل تهیه کنید.

کلام آخر

کاخ ساسانی سروستان، علاوه بر معماری و تاریخ دیرینه خود، به‌عنوان یک نماد ارزشمند از فرهنگ و تمدن باستانی ایران، همواره موردتوجه گردشگران و باستان‌شناسان قرار گرفته است. این بنا با معماری خاص خود، بیانگر ظرافت و دقت معماران دوران هخامنشیان و ساسانیان است و ارزش زیادی برای مطالعه و تحقیقات تاریخی دارد. حفظ و حراست از این میراث باستانی نه‌تنها به ارزش‌های فرهنگی و تاریخی منطقه، بلکه به اهمیت ترویج تاریخ و فرهنگ کشور ایران کمک می‌کند. ازاین‌رو، کاخ ساسانی سروستان به‌عنوان یک نماد ارزشمند از تمدن باستانی ایران، همواره جایگاه ویژه‌ای در بین گردشگران و محققان دارد و می‌تواند به‌عنوان یک پل ارتباطی بین تاریخ‌گذشته و امروزه، برای نسل‌های آینده باشد.

سؤالات متداول

کاخ سروستان کجاست؟

کاخ ساسانی در 14 کیلومتری شهرستان سروستان و در مسیر شیراز به فسا قرار دارد.

کاخ ساسانی در زمان کدام پادشاه بنا شد؟

کاخ ساسانی در زمان پادشاهی بهرام پنجم یا بهرام گور که فرزند یزدگرد اول از پادشاهان ساسانی بود ساخته شده است.

کاخ سروستان در چه دوره‌ای ساخته شد؟

کاخ سروستان متعلق به دوره ساسانی است و در دوره اسلامی هم کاربری داشته است.