همه چیز درباره بازار بزرگ تهران

بازار بزرگ تهران، محلی نام آشنا در زمینه اقتصادی، تاریخی و فرهنگی در پایتخت است و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین بازارهای ایران شناخته ‌می‌شود. خرید همواره بخش جدانشدنی از زندگی هر فرد با هر بودجه ای است؛ کمتر کسی پیدا ‌می‌شود که به خرید علاقه نداشته باشد. وقتی عازم شهر تهران ‌می‌شوید و به بازار بزرگ پایتخت مراجعه ‌می‌کنید، در همان نگاه اول متوجه وسعت این بازار خواهید شد که به فروش انواع کالاها پرداخته ‌می‌شود. اگر هتل خود را در نزدیکی بازار تهران رزرو کنید، دسترسی‌تان به مرکز شهر هم ساده‌تر می‌شود.
بازار تهران با ساختار پیچیده خود شامل بخش‌های مختلفی است و اکثرا در زمینه عمده فروشی فعالیت ‌می‌کنند، همچنین ‌می‌توان گفت به کل ایران پاسخگو هستند. در حالت کلی محال است تا به حال نام بازار تهران را نشنیده باشید، در هر جایی از این کشور که زندگی ‌می‌کنید برای یکبار هم که شده در سفرتان به پایتخت به این بازار سر زده اید. در ضمن همه روزه خریداران بلیط قطار و اتوبوس زیادی وجود دارند که برای خریدن جنس به بازار می‌آیند. نکته حائز اهمیت در مورد بازار تهران اینست که نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه از نظر تاریخی و معماری نیز دارای اهمیت زیادی است. البته بازدید از این بازار فقط به خرید ختم نمی‌شود، بلکه ‌می‌توانید غذاهای خوشمزه نوش‌جان کنید یا اینکه از بناهای تاریخی این مجموعه بازدید داشته باشید. بازار بزرگ تهران در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

چرا باید از بازار تهران بازدید کنیم؟

• بازار تهران به عنوان یکی از بازارهای تاریخی و مهم کشور به شمار ‌می‌رود.
• بازار تهران یکی از بزرگترین بازارهای ایران است.
• این بازار به عنوان یادگاری از دوران قاجار است.
• بازار تهران بناهای تاریخی و هنری زیادی را در خود جای داده است.
• دسترسی به این بازار از طریق وسایل حمل و نقل عمو‌می ‌آسان است..
• بازار بزرگ تهران یکی از جاذبه‌های محبوب برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب ‌می‌شود و از بهترین مراکز خرید تهران است.

تاریخچه بازار تهران

این بازار در دوره شاه تهماسب صفوی احداث شده و در دوره ناصرالدین شاه قاجار تکمیل گردیده است. همان طور که ‌می‌دانید در زمان صفویه، شاه تهماسب قزوین را به عنوان پایتخت انتخاب کرده بود که در آن موقع تهران با ۴ محله در داخل حصار بوده است و یکی از این محله‌ها بازار نام داشت و چندین حجره و دکه فعالیت داشتند. در ادامه با روی کار آمدن قاجار و انتقال پایتخت به تهران، آقا محمد خان به این بازار رونق بخشید و حجره‌‌ها، دالان‌‌ها، کاروانسراها را مورد بازسازی قرار داد. بعد از ساخت مسجد جامع، مجموعه بازار توسعه داده شد و چندین سرا و تیمچه‌ به بخش بازار اضافه گردید. در دوره ناصرالدین شاه نیز ورودی اصلی بازار بزرگ ساخته شد و قسمت‌‌های داخلی Tehran Grand Bazaar نیز تکمیل شدند. پس ‌می‌توان نتیجه گرفت که تغییرات و شکل‌ گیری اصلی این بازار همراه با تقسیم‌ بندی‌ها مربوط به دوره قاجار است.

معماری بازار بزرگ تهران

در ابتدا بازار تهران بدون سقف بود که در طی سال‌ها و توسعه زندگی شهرنشینی این بازار نیز دچار تغییرات اساسی شد و قسمت‌های زیادی در این ساختمان تاریخی نوساز شده و تغییر یافتند. امروزه قسمت‌هایی مانند بازار امیر، سر در سبزه میدان، چهارسوق بزرگ و مسجد جامع از آثار بجامانده محسوب ‌می‌شوند. در حال کلی، معماری این بازار بدین صورت است که با ۲۲۰ سال قدمت دارای معماری به سبک قاجار است و قسمت‌های قدیمی بازار دارای معماری طاقی و گنبدی شکل در قسمت‌های سقف دارند و نور نیز از طریق سوراخ‌های آجرها به داخل ‌می‌تابد، همچنین ‌می‌توان گفت بازار بزرگ تهران دارای معماری خاص و پیچیده سنتی است. راهروهای پیچ در پیچ، طاق‌ها و هواکش‌های سنتی جزو زیبایی‌های معماری این بازار به شمار ‌می‌روند اما این روزها با معماری جدید و مدرن رنگ و رویی خاصی به بازار داده شده، با این حال ماهیت سنتی با اجزای داخلی حفظ شده و هنوز هم یکی از زیباترین جاهای دیدنی تهران به حساب می‌آید.

موقعیت جغرافیایی بازار تهران

این بازار بزرگ در بخش جنوبی تهران واقع شده که از سمت جنوب به مولوی، از غرب به گلوبندک، از شمال به پامنار و از شرق به آبمنگول و کوثر محدود ‌می‌شود.

بخش‌های مختلف بازار بزرگ تهران

بازار بزرگ تهران دارای قسمت‌های مختلفی است، مانند تیمچه، بازار، راسته، پاساژ، مغازه، رستوران، مسجد، تکیه. بازار تهران دارای راسته و بازارچه‌های زیادی در درون خود است که هرکدامشان در حرفه خاصی فعالیت دارند. در ادامه ‌می‌خواهیم این قسمت‌ها را برایتان معرفی کنیم تا معنی این کلمات واضح شوند:

راسته به گذرگاه اصلی و فرعی گفته ‌می‌شود که مسیری طولانی است و در هر دو طرف مغازه‌ها واقع شده اند.
سرا در واقع یک حیاط میانی با حجره‌هایی دور تا دور است که دارای شکل، تعداد طبفات، رواق و ایوان متفاوتی است.
تیمچه نیز به فضای سرپوشیده ای گفته ‌می‌شود که یک کالای خاص عرضه ‌می‌کنند.
چهارسوق به محل تقاطع دو راسته اصلی گفته ‌می‌شود و این قسمت دارای معماری و تزئینات متفاوتی است.

در طول سال‌ها، معماری این بازار تغییرات زیادی داشته است و با بازسازی‌ها و اضافه شدن بخش‌های جدید به طور جدی در معماری این بازار تغییر ایجاد گردیده است. از بازارهای معروف ‌می‌توان به بازار امیر، بازار آهنگران، بازار بزرگ، بازار بین الحرمین، بازار پردیس، بازار خیاط‌ها، بازار پرسپولیس، بازار دروازه نو، بازار زرگرها، بازار رضا، بازار کفاش‌ها، بازار طوسی، بازار کیش، بازار مسگرها، بازار لوازم التحریر، بازار نجارها و بازار قیصریه اشاره کرد. همچنین چند مورد سرا نیز در بازار تهران وجود دارند، مانند سرای احمدی، سرای افراشته، سرای حاج حسن، سرای عباسی، سرای مشکات، سرای وزیری و سرای نقالخانه، در ادامه به تیمچه‌ها دسترسی خواهید داشت که اسامی تیمچه‌ها نیز عبارتند از تیمچه حاجب الدوله، تیمچه ابوتراب و تیمچه باوفا.
یکی از جاهای زیبا و پر رفت و آمد در بازار تهران چهار سوق است که در نزدیکی مسجد جامع قرار دارد و مکانی هشت ضلعی با سقفی کوتاه و گچ بری‌های بسیار زیبایی است، همچنین این بازار با معماری و بافت قدیمی خود جزو آثار ملی به شمار ‌می‌رود. سبزه میدان یکی از میدان‌های معروف در بازار است و این بخش در دوره صفویه ساخته شده و در زمان قاجار مورد بازسازی قرار گرفته است. مسجد امام خمینی یا مسجد جامع یا مسجد شاه با قدمتی بیش از ۲ قرن به ثبت ملی رسیده است. در کنار مسجد جامع، تیمچه ای به نام حاجب الدوله وجود دارد که با معماری بی نظیر خود یادگاری از دوره ناصر الدین شاه است و در سال ۱۳۵۶ نیز به ثبت ملی رسیده است.
تیمچه مهدیه نیز در جنوب و نزدیک سبزه میدان واقع شده و با معماری گنبدی خود زیبایی منحصر بفردی به این بازار بخشیده است. بازار امیر نیز در سال ۱۲۲۹ ساخته شده و یکی از قدی‌می‌های بازار تهران به شمار ‌می‌رود. بازار بین الحرمین یا بازار لوازم التحریر یکی از بازارهای اصلی به شمار ‌می‌رود و همچنین یکی دیگر از بخش‌های بازار بزرگ، پاساژ رضا است و در زمینه پوشاک هرچه بخواهید در این پاساژ ۵ طبقه یافت ‌می‌شود. در حالت کلی، قیمت اجناس در این بازار نسبت به مناطق دیگر در تهران یا حتی شهرهای دیگر بسیار پایین بوده و مقرون به صرفه خواهد بود.
از بخش‌های جالب این بازار ‌می‌توان به تکیه دولت اشاره کرد که در جنوب شرقی کاخ گلستان و در مقابل مسجد جامع قرار داشته و این تکیه محلی برای اجرای تئاتر و نمایش بوده است که با ظرفیت ۲۰ هزار نفری به عنوان بزرگترین سالن نمایش در ایران به شمار ‌می‌رفت. این تکیه ساختمانی سه طبقه و از جنس آجر داشته که نمای بیرونی آن به شکل هشت ضلعی بوده و دارای سه ورودی، بیست اتاق و یک ایوان سلطنتی بوده است. سال‌ها بعد در زمان حکومت قاجار و پهلوی به عنوان محلی برای تعزیه خوانی و مراسم مذهبی استفاده ‌می‌شده است و در حال حاضر نیز چنین جایی اصلا وجود ندارد، زیرا در سال ۱۳۲۵ تخریب گردید و بانک ملی به جای تکیه دولت ساخته شد.

راهنمای بازدید از بازار بزرگ تهران

برای بازدید از بازار بزرگ تهران چندین ورودی‌ وجود دارد که از مسیرهای مختلفی ‌می‌توانید مراجعه کنید. در اینجا مسیر پیشنهادی به شما ارائه ‌می‌شود که ‌می‌توانید از مسیر برعکس بروید یا اینکه بعضی از جاها را کلا حذف نمایید.
مسیر پیشنهادی از شمال تا جنوب بازار: این مسیر با سبزه میدان آغاز ‌می‌شود که دارای سردر بسیار زیبایی است و دروازه ورودی به بازار محسوب ‌می‌شود که در اولین گام به بازار کفاش‌ها خواهید رسید و با ادامه در مسیر چپ به تیمچه مهدیه ‌می‌رسید که مخصوص ترمه است. اگر به سمت جنوب بروید وارد بازار جاجب الدوله خواهید شد و مخصوص ظروف دکوری است. از این بازار وارد بازار بزازها خواهید شد. در ادامه مسجد امام را مقابل خود خواهید دید و بازهم اگر به سمت شرق ادامه دهید به بازار بین الحرمین خواهید رسید و سپس خانه ای تاریخی پیش رویتان خواهید دید که با نام خانه حاج حسین آقا و با آجرکاری، کاشی کاری، گچبری، منبت کاری‌ها حالت بسیار خاصی دارد.
سپس نوبت به چهارسوق بازار ‌می‌رسد که فضایی هشت ضلعی با گنبد دایره ای و کوتاه است و با تزئینات زیبای خود شهرت دارد. اگر بازار خیاط‌ها را نیز ادامه دهید به امامزاده زید خواهید رسید اما اگر به سمت جنوب بروید به سرای امیر خواهید رسید. مورد جالب توجه در بازار تهران اینست که علاوه بر مسجد ‌می‌توانید به کلیسای تادئوس مقدس نیز دسترسی داشته باشید. حال به انتهای بازار رسیده اید که ‌می‌توانید وارد خیابان مولوی شده و از بازار خارج شوید.

تفریحات در بازار تهران

یکی از تفریحات بازار تهران کالسکه سواری است که همانند قدیم سوار کالسکه خواهید شد و بر روی سنگفرش‌ها گویی به تهران قدیم قدم گذاشته اید و به قسمت‌های مختلف بازار دسترسی داشته باشید. همچنین می‌توانید در بازار بزرگ تهران شماری از بهترین سوغات تهران را نیز تهیه کنید.

راهنمای خرید از بازار بزرگ تهران

همان طور که پیش تر نیز گفتیم، در بازار بزرگ تهران هرچیزی که در ذهنتان باشد ‌می‌توانید پیدا کنید. در ادامه به برخی از اجناس این بازار ‌می‌پردازیم تا در هنگام مراجعه تان سردرگم نشوید: آجیل در بازار چهارسوق، انواع لباس‌‌های زنانه در بازار جعفری، طلا و جواهر در بازار زرگرها، لوازم خانگی در بازار حاجب الدوله، محصولات زیبایی و آرایشی در کوچه مروی، کیف و کفش در سرای مشیر. فقط توجه داشته باشید که بیش از نیمی از مغازه‌ها بصورت عمده هستند و خرده فروشی به ندرت انجام ‌می‌گیرد.

رستوران‌های بازار بزرگ تهران

بازار تهران فقط برای خرید نیست، بلکه رستوران‌هایی در این بازار دایر است که با طعم بسیار لذیذ خود در سراسر ایران شهرت دارند. رستوران‌هایی با قدمت زیاد و فضای نوستالژی که از طعم و کیفیت غذاهای ایرانی سیر نخواهید شد، صف‌های طولانی در این رستوران‌ها خود نشان دهنده کیفیت عالی غذاهاست. اسامی این رستوران‌ها عبارتند از نایب، شمشیری، مسلم، خیام، شرف الاسلامی و چندین مورد دیگر.
رستوران نایب خوشمزه ترن کباب‌ها را عرضه ‌می‌کند و بعد از گذشت ۵ نسل از افتتاح این رستوران همچنان کیفیت غذا حرف اول را ‌می‌زند. رستوران شمشیری نیز در جنوب سبزه میدان قرار دارد و مملو از مشتریانی است که برای خوردن کباب کوبیده راهی بازار تهران ‌می‌شوند. رستوران مسلم نیز به عنوان رقیب شرف الاسلامی در نبش سبزه میدان واقع شده و به دلیل موقعیت عالی این رستوران همواره مورد توجه قرار ‌می‌گیرد. رستوران خیام نیز در بخش جنوبی ایستگاه مترو واقع شده و شبیه سفره خانه در ساختمانی با قدمتی ۲۰۰ ساله است. رستوران شرف الاسلامی در راسته پشت مسجد امام قرار دارد و چندین نسل سابقه دارد که با سبک و سیاق قدیمی از میهمانان پذیرایی ‌می‌کند.

نحوه دسترسی به بازار بزرگ تهران

برای دسترسی به بازار ‌می‌توانید به وسیله مترو تهران بروید که باید برای این کار از طریق خط شماره ۱ یعنی تجریش به کهریزک استفاده کنید و در ایستگاه ۱۵ خرداد پیاده شوید که با کمی پیاده روی به بازار برسید. اگر ‌می‌خواهید با تاکسی بروید، باید از صادقیه و آزادی سوار تاکسی‌های خطی شوید و به آسانی به بازار دسترسی داشته باشید یا اینکه در صورت استفاده از اتوبوس ‌می‌توانید از خط تجریش- راه آهن استفاده کرده و در ایستگاه میدان منیریه یا امام خمینی (ره) پیاده شوید و بقیه مسیر را به وسیله تاکسی یا پیاده به خیابان ۱۵ خرداد بروید. پس نگران دسترسی به بازار تهران نباشید، زیرا از هر نقطه شهر چندین گزینه برای دسترسی شما وجود دارد، فقط باید خودتان تصمیم بگیرید که از چه وسیله ای ‌می‌خواهید استفاده کنید.

ساعت کاری بازار بزرگ تهران

بازار تهران جمعه‌ها و روزهای تعطیلات رسمی وفات تعطیل است. در روزهای عادی شنبه تا چهارشنبه نیز ساعت کاری از ۹ صبح تا ۶ عصر است، البته اصناف مختلف ساعت کاری متفاوتی دارند ولی در حالت کلی بازار تا عصر دایر است ولی برخی از بخش‌های خارجی بازار تا ساعت ۸ شب فعالیت دارند. همچنین روزهای پنج شنبه نیز ساعت کاری بازار تا ساعت ۲ ظهر است که بخش‌های خارجی تا ۵ عصر دایر هستند. با این اوصاف اگر ‌می‌خواهید در ساعات خلوت و همراه با آرامش از بازار تهران بازدید کرده و خرید کنید، پیشنهاد ما اینست تا در ساعات اولیه صبح بروید و تا زمان ناهار خریدهایتان را انجام داده و خودتان را در یکی از رستوران‌های معرفی شده مهمان کنید.

جاذبه‌های دیدنی نزدیک به بازار تهران

بازارچه عودلاجان: ۲.۵ کیلومتر
پارک شهر: ۲.۶ کیلومتر
کاخ گلستان: ۳.۱ کیلومتر
باب همایون: ۳.۴ کیلومتر

هتل‌های نزدیک به بازار تهران

هتل شاه خراسان: ۲.۴ کیلومتر
هتل زیبا: ۳.۱ کیلومتر
هتل شهریار: ۳.۲ کیلومتر
هتل اسکان: ۵.۳ کیلومتر
هتل فرهنگی: ۷.۲ کیلومتر