آب انبار حاج کاظم قزوین

درباره آب‌انبار حاج کاظم قزوین

شهر تاریخی قزوین علاوه بر اینکه بناهای بسیار قدیمی و فاخری نظیر عمارت شهرداری، حسینیه‌ امینی‌ها، کاخ چهل‌ستون و ... دارد، پر از آب‌انبارهای بسیار قدیمی و فاخر نیز است. آب‌انبارها در اکثر شهرهای کشورمان وجود دارند، اما دلیل فراوان بودن آن‌ها در شهر قزوین به خاطر کمبود شدید آب در آن زمان بوده است. این امر به گونه‌ای بوده که حتی می‌توان شاهد وجود آب‌انبار در بسیاری از خانه‌های قدیمی مردم قزوین هم بود. آب‌انبار حاج کاظم نیز یکی از نمونه‌های بارز این جریان بوده که ما قصد داریم در این مطلب راجع به آن اطلاعات جامع و کاملی تقدیم حضورتان کنیم. جایی که امروزه تبدیل به یک کارگاه شیشه‌گری جذاب شده و بازدید از آن خالی از لطف نیست. پس با ادامه این مطلب با ما همراه باشید.

چرا بازدید از آب‌انبار حاج کاظم پیشنهاد می‌شود؟

این آب‌انبار یکی از زیباترین و تاریخی‌ترین بناهای قزوین است.
معماری آب‌انبار حاج کاظم بسیار زیبا و فاخر بوده و تماشای آن لذتی بی‌بدیل دارد.
داخل آن یک کارگاه شیشه‌گری جذاب وجود دارد که می‌توان از آن دیدن کرد.
تاریخ ساخت این آب‌انبار به قرن ۱۳ هجری باز می‌گردد که نشان از قدمت تاریخی آن دارد.

تاریخچه آب‌انبار حاج کاظم

زمانی را تصور کنید که کشور با کمبود بسیار شدید آب مواجه بود و مردم با بی‌آبی شدید دست و پنجه نرم می‌کردند. شاید برخی از شهرها با دسترسی به قنات و چاه‌ها مقدار آب مورد نیازشان را تامین می‌کردند و مشکل خاصی نداشتند، اما شهر قزوین یکی از نقاط کم‌آب کشورمان بود و وجود تعداد بسیاری آب‌انبار نشانگر چنین بحرانی در آن زمان بود. این معضل حتی در سفرنامه‌های ناصرخسرو قبادیانی نیز به صورت مکتوب نگاشته شده و قابل استناد است. بی‌شک آب‌انبار حاج کاظم نیز در چنین زمانی احداث شده بود که تاریخ آن به سال ۱۲۵۶ هجری قمری باز می‌گردد. این آب‌انبار توسط فردی به نام حاج کاظم کوزه‌گر بنا شد و پس از مرگ او هم شخصی دیگر به نام حاج اسمعیل ادامه روند ساخت این آب‌انبار را متقبل شد. این بنا در نهایت با شماره ثبت ۹۳۳ و در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی‌مان قرار گرفت. وس با خرید بلیط هواپیما به شهر قزوین بروید تا از این بنای فاخر دیدن کنید.

معماری آب‌انبار حاج کاظم

در ابتدا بهتر است به سردر باشکوه آب‌انبار حاج کاظم اشاره کنیم که ۸ متر ارتفاع داشته و طاق بسیار زیبای آن با کاشی‌های فیروزه‌ای و کتیبه‌های سنگی مزین گشته است. اما هنگام ورود با ۳۳ پله سنگی مواجه می‌شویم که ما را به ارتفاع پایین‌تر هدایت کرده و به داخل آب‌انبار می‌برد. اگر در فصل تابستان وارد این آب‌انبار شدید و هوای خنک آنجا نظرتان را به خودش جلب کرد تعجب نکنید. چرا که این خنکی هوا مربوط به معماری هوشمندانه آن زمان بوده که طوری آب‌انبارها و حتی بناهای دیگر را می‌ساختند که در فصل تابستان بسیار خنک می‌شد و در فصل زمستان هم گرمای آن برای مردم خوشایند بود. دلیل این امر استفاده از مواد و مصالح مخصوصی بود که در آن زمان معماران خبره و کار بلد ایرانی در ساخت چنین بناهایی استفاده می‌کردند. برای مثال برخی از کارشناسان آثار باستانی چنین بیان کرده‌اند که از موادی نظیر کاه و حتی تخم‌مرغ هم در ساخت دیوارها استفاده می‌شد که ممکن است شنیدن چنین چیزی برایمان کاملا عجیب به نظر برسد!
معمولا اکثر آب‌انبارهای ایرانی از بخش‌های مشترکی نظیر منبع، پاشیر، هواکش یا بادگیر، منبع و پوشش مخزن تشکیل می‌شد. در واقع منبع همان محل ذخیره اصلی آب بود که به اشکال مختلف مثل مکعب مستطیل یا مربع و ... ساخته می‌شد و در ارتفاع پایین‌تری حفر می‌گشت. پاشیر نیز محلی برای گپ و گفت‌های مردم، همسایگان و اهالی محلی بود که برای برداشتن آب به آنجا مراجعه می‌کردند. هواکش و بادگیر نیز مسیر جریان هوا بود که روی منبع آب تعبیه می‌شد و این کار برای خنک نگه‌داشتن آب انجام می‌گرفت. از طریق راه‌پله نیز مردم به آبی که در آنجا ذخیره می‌شد دسترسی داشتند. بدین شکل که باید چند پله تا پایین را طی می‌کردند تا می‌توانستند به آب مورد نیازشان دسترسی پیدا کرده و مقداری از آن را برای خودشان بردارند.

در آب‌انبار حاج کاظم از چه چیزهایی می‌توان دیدن کرد؟

همانطور که در بالا توضیح دادیم این آب‌انبار از بخش‌های مختلف و بسیار جذابی تشکیل شده که می‌توانید از هرکدام دیدن کرده و اطلاعات کامل و جامعی نسبت به معماری آن زمان و نحوه ساخت آب‌انبارها به دست بیاورید. برای مثال می‌توان از بخش‌های مختلف راه‌پله، هواکش و یا منبع این آب‌انبار دیدن کرد و پی به عظمت این بنا و هنر معماران قدیمی برد. از طرفی دیگر اگر علاقه‌ای به صنعت شیشه‌گری داشتید می‌توانید از کارگاه همجوشی شیشه‌ای که در آنجا وجود دارد نیز دیدن کنید. در این روش به شیشه‌ها مقدار کمی حرارت داده می‌شود تا قابل انعطاف شوند و سپس آن‌ها را به اشکال مدنظرشان درآورده و به شیشه‌های دیگر می‌چسبانند. هنر همجوشی یکی از بهترین صنایع‌دستی و یا به عبارت دیگر، صنایع شیشه‌گری کشورمان است که طرفداران بسیار زیادی نیز دارد.

هزینه و زمان پیشنهادی بازدید از آب‌انبار حاج کاظم چقدر است؟

شما می‌توانید با اختصاص دادن یک ساعت از وقت خود از تمام نقاط این آب‌انبار منحصربه‌فرد دیدن کنید. بازدید از این بنای تاریخی و نفیس کاملا رایگان بوده و می‌توانید با خیال راحت قدم بر روی پله‌های تاریخی و کهن این آب‌انبار گذاشته و یکی از بی‌بدیل‌ترین بناهای عمرتان را تماشا کنید و با عجایب معماری بناهای جذاب ایرانی آشنا شوید.

فصل مناسب برای بازدید از آب‌انبار حاج کاظم چه زمانی است؟

در واقع شهر قزوین مثل اکثر شهرهای کشورمان در فصل تابستان بسیار گرم و در زمستان نیز بسیار سرد بوده و ممکن است در چنین شرایطی مجال بازدید با خیال راحت از این بنای زیبا را نداشته باشید. در نتیجه به شما پیشنهاد می‌کنیم در فصل بهار که این شهر به دمای بسیار متعادل و ملایمی می‌رسد سفر کنید و از تماشای آب‌انبار حاج کاظم نهایت لذت را ببرید.

چگونه به آب‌انبار حاج کاظم برویم؟

از آنجایی که یکی از آسان‌ترین روش‌های پیدا کردن هر آدرسی در شهر قزوین پیدا کردن چهارراه ولیعصر (عج) است، پس در نتیجه ما هم از این طریق شما را راهنمایی خواهیم کرد. شما می‌توانید با پیدا کردن این چهارراه به سمت بلوار خرمشهر بروید، بعد از اینکه به این بلوار رسیدید به سمت راست یعنی خیابان تهران قدیم بپیچید و همان مسیر را مستقیم طی کنید تا به بلوار شهدا برسید. بلوار شهدا را مستقیم بروید تا به چهارراه مولوی برسید، این چهارراه را نیز باید مستقیم طی کنید تا به خیابان تبریز برسید. خیابان تبریز در واقع چهارمین خیابانیست که باید حواستان باشد آن را رد نکنید. آب‌انبار حاج کاظم در ابتدای این خیابان قرار دارد.

از چه جاهای دیدنی دیگری می‌توان بازدید کرد؟

خانه تاریخی محصص: ۳۰۰ متر
حمام بلور: ۳۵۰ متر
آب‌انبار سردار کوچک: ۴۵۰متر
حسینیه امینی‌ها: ۷۰۰ متر

چه هتل‌هایی در نزدیکی آب‌انبار حاج کاظم برای اقامت وجود دارند؟

هتل میرعماد: ۱ کیلومتر
هتل سینا:۱کیلومتر
هتل نسیم شمال: ۲ کیلومتر
هتل سفیر: ۲ کیلومتر

چه رستوران‌ها و غذاخوری‌هایی نزدیک به آب‌انبار حاج کاظم هستند؟

رستوران حسینی: ۱ کیلومتر
رستوران ولیمه: ۲ کیلومتر
رستوران عالی‌قاپو: ۲ کیلومتر
رستوران اقبالی: ۲.۵ کیلومتر