کاخ شمس یا کاخ مروارید کجاست؟ بازدید از کاخ کرج

کاخ مروارید یا کاخ شمس یکی از جلوه‌های برجسته معماری مدرن در ایران، یکی از جاهای دیدنی البرز و کرج به‌حساب می‌آید. این کاخ در دل مهرشهر استان البرز قرار دارد و به دلیل تاریخچه غنی و معماری خاص، مورد توجه گردشگران است. در ادامه راجع به معماری، جاهای دیدنی اطراف و مسیر رفتن به کاخ مروارید مفصل توضیح داده‌ایم. فراموش نکنید اگر عازم این استان شدید، رزرو هتل کرج را از سایت سفرمارکت با بهترین قیمت انجام دهید.

معرفی کاخ مروارید یا کاخ شمس

کاخ مروارید که بیشتر به نام کاخ شمس شناخته می‌شود، یکی از آثار برجسته معماری مدرن ایران در دوره پهلوی است. کاخ شمس کرج به‌عنوان نمادی از جمال دوران پهلوی شناخته می‌شود و از لحاظ معماری تاثیر زیادی در تاریخ ایران دارد. این بنا در فضایی به مساحت ۱۱۱ هکتار و زیربنای ۲۵۰۰ مترمربع ساخته شده است و دو گنبد بتنی بزرگ و نورگیرهای فراوانی دارد.

کاخ مروارید کرج در سال ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۷۰۶۷ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شده، اما به علت عدم نگهداری مناسب و خسارت جدی به بخش‌هایی مختلف آن، وضعیت نامناسبی دارد. خیلی از آثار این کاخ قبل از تحویل به میراث‌فرهنگی سرقت شده و برای بازسازی بنا به بودجه‌ای حدود ۲۰۰ میلیارد تومان نیاز است.

کاخ مروارید کجاست؟

کاخ مروارید در جنوب غربی استان البرز و منطقه ۱۲، خیابان ارم مهرشهر کرج قرار دارد و می‌توانید با خرید بلیط هواپیما کرج از این کاخ نیز دیدن کنید.

• آدرس کاخ شمس: البرز، کرج، مهرشهر، انتهای بلوار ارم، گلستان یکم، بلوار امام خمینی
• شماره تماس کاخ شمس: ۰۲۶۳۳۲۰۶۵۲۲

در بازدید از کاخ شمس کرج می‌توانید برای استراحت و تجدید قوا، از کافه های کرج استفاده کنید و از سفر خود لذت ببرید.

مسیر رفتن به کاخ مروارید یا کاخ شمس در البرز

اگر از تهران عازم هستید، کاخ مروارید از تهران حدود ۴۰ کیلومتر فاصله دارد و باتوجه‌به ترافیک حدود ۴۵ تا ۶۰ دقیقه زمان می‌برد. با وسیله نقلیه شخصی دسترسی از بزرگراه شهید لشکری و خیابان‌های اطراف به‌راحتی امکان‌پذیر است.

می‌توانید از مترو و وسایل نقلیه عمومی مانند تاکسی و اتوبوس نیز استفاده کنید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به کاخ مروارید، ایستگاه مترو کرج است که حدود ۲۰ دقیقه با کاخ فاصله دارد. همچنین، اتوبوس مهرشهر در نزدیکی کاخ واقع شده است. اگر قصد دارید از فرودگاه کرج به‌صورت مستقیم به کاخ شمس کرج بروید، به‌راحتی با ۱۷ دقیقه (۸.۲ کیلومتر) رانندگی به مقصد خواهید رسید.

تاریخچه کاخ شمس کرج

ساخت کاخ شمس که امروزه از جاهای دیدنی کرج محسوب می‌شود، به دوران پهلوی برمی‌گردد. مهرشهر کرج تا قبل از دهه ۱۳۴۰ چند روستای کوچک بود و به دلیل آب‌وهوای مناسب توسط شمس انتخاب شد. وی این مکان را به دلیل آب‌وهوای خوبی که داشت و به علت بیماری آسم ساخت و سال‌ها در آن ساکن بود. این کاخ بین سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ با طراحی سفره‌ماهی و تحت نظارت مهندسان مشهور ویلیام وسلی پیترز و بنیاد فرانک لوید رایت ساخته شد. هزینه ساخت این کاخ معادل ۱۴۰۰ میلیارد تومان امروز بود. شمس پهلوی حدود ۱۲ سال در این کاخ زندگی کرد و پذیرای مهمانان داخلی و خارجی زیادی بود.

پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، کاخ مروارید به بنیاد مستضعفان واگذار و سپس به بنیاد تعاون سپاه منتقل شد. در سال‌های بعد، ساختمان‌های آن به شهرداری فروخته شد و از این مجموعه به‌عنوان «مجتمع اردویی، تفریحی شهید فهمیده» استفاده می‌کرده‌اند. با گذشت زمان و به دلیل بی‌توجهی‌ها، این بنا دچار آسیب‌های جدی شده است. در سال ۱۳۹۳، سازمان میراث‌فرهنگی اقدام به مرمت این بنا نمود؛ ولی به دلیل مشخص نبودن مالکیت آن، مرمت کاخ مروارید کرج به اتمام نرسید.

معماری کاخ مروارید کرج

کاخ شمس در البرز نمونه‌ای بی‌نظیر از تلفیق هنر و معماری مدرن است. وسلی پیترز و بنیاد فرانک لوید رایت، معماران این بنا، آن را به شکل سفره‌ماهی طراحی کرده‌اند. این بنا در زمان ساخت ۱ میلیون دلار هزینه برداشت. کاخ مروارید کرج با تکنیک‌های فنی برتر و طراحی کاملاً غربی، از دیگر کاخ‌های تاریخی ایران متمایز است. سازه اصلی به‌صورت حلزونی به شکل مارپیچ و با نورگیرهای دانه مرواریدی شکل تزیین شده است. این عناصر معمارانه همگی نشان‌دهنده ترکیبی از نوآوری‌های غربی و زیبایی‌شناسی جغرافیایی کاخ شمس کرج است.

محوطه بیرونی کاخ شمس در کرج با دریاچه‌ای کوچک احاطه شده که نمایی زیبا و ارتباط هماهنگ با طبیعت به ارمغان آورده است. این کاخ علاوه بر جذابیت‌های بصری، مجهز به امکانات رفاهی و تفریحی کامل است و یکی از جاهای دیدنی اطراف تهران به‌حساب می‌آید. کاخ مروارید نه‌تنها بخشی از تاریخ پهلوی، بلکه یکی از برجسته‌ترین آثار معماری مدرن ایران به‌حساب می‌آید. بااین‌حال بازدید از فضای داخلی کاخ شمس ممنوع است و فقط می‌توانید از نمای بیرونی آن عکاسی کنید.

بخش های مختلف کاخ شمس

کاخ مروارید کرج شامل تالارها، اتاق‌ها و فضاهای متعددی است که هرکدام با هدف خاصی مانند تفریحات، برگزاری میهمانی‌ها، غذاخوری یا کار طراحی شده‌اند. در ادامه معماری و ویژگی‌های این بخش‌ها در گذشته را توضیح داده‌ایم که متاسفانه همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، امروزه اغلب آن‌ها تخریب شده‌اند و زیبایی خود را از دست داده‌اند.

سقف های کاخ مروارید

سقف‌های کاخ مروارید به شکل مارپیچ و فرم‌های حلزونی است. این طراحی شامل استفاده از نورگیرهای مرواریدی است که نور را به فضای داخلی هدایت می‌کنند. جنس سقف‌ها از بتن است که استحکام و دوام بالایی به بنا می‌بخشند. نورگیرهای مدور به‌صورت هنری در سراسر سقف قرار گرفته تا توزیع یکنواخت نور را فراهم کنند. این ویژگی‌ها سبب شده که سقف‌های کاخ شمس نمادی از نوآوری و معماری باشند. استفاده از فرم‌های منحنی و طراحی دینامیک آن، جلوه‌ای خیره‌کننده ایجاد کرده است.

محل نگهداری پرندگان کمیاب در کاخ مروارید

در این محل قفس‌های بزرگ و مجهز و دارای فضاهای طبیعی برای زندگی پرندگان کمیاب و ارزشمند وجود دارد. فضای داخلی این محل با درختان و گیاهان مختلف تزیین شده تا شرایط طبیعی زندگی پرندگان فراهم شود. در بازدید از کاخ مروارید اطلاعات بیشتری درباره این بخش به دست می‌آورید.

آب نماهای کاخ شمس

این آب‌نماها در فضای باغ و محوطه کاخ قرار دارند و با جویبارهای مصنوعی و فواره‌های زیبا تزیین شده‌اند. کارکرد آنها علاوه بر زیبایی، ایجاد حس صدای آب و طبیعت است. طراحان، آب‌نماها را به طور هنری با باغچه‌ها و درختان اطراف تلفیق کرده‌اند تا ارتباط نزدیکی بین طبیعت و معماری برقرار شود. آب در این آب‌نماها به‌صورت مرتب و هماهنگ جریان دارد و به خنکای هوای محوطه کمک می‌کند.

تالار طلایی بار کاخ شمس

این تالار با دیوارهای طلایی و تزیینات لوکس به صورتی طراحی شده که برای پذیرایی از مهمانان ویژه و برگزاری مراسم رسمی  استفاده می‌کردند. استفاده از نورپردازی خاص، مبلمان زیبا فضا را زیبا کرده و سقف‌های بلند و تزیینات طلایی، این تالار را به یک نمونه ممتاز از معماری اشرافی تبدیل کرده است. ستاره‌های برجسته و شخصیت‌های بین‌المللی در این تالار مهمان شمس پهلوی بوده‌اند.

دفتر مخصوص شمس در کاخ مروارید

این دفتر برای انجام امور شخصی و اداری شمس پهلوی طراحی شده است. مبلمان لوکس و تزئینات دقیق، این دفتر را به یک فضای کار مجلل تبدیل کرده است. دفتر مخصوص شمس در نقطه آرام کاخ قرار دارد و نورگیری فوق‌العاده آن فضایی مناسبی برای کار ایجاد نموده است. در این دفتر از تابلو های هنری و کتابخانه‌های پر از کتاب‌های نفیس استفاده می‌شد که باعث ایجاد فضایی فرهنگی و اصیل شده بود.

تالار پذیرایی

تالار پذیرایی این کاخ با دیوارهای بلند و تزیینات شیک به یکی از مهم‌ترین مکان‌های کاخ تبدیل شده است. لوسترهای بزرگ و نورپردازی مناسب تالار را به فضایی مجلل تبدیل کرده و مبلمان راحت امکان پذیرایی از تعداد زیادی مهمان را فراهم می‌کند. این تالار محل برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های رسمی خاندان پهلوی بوده است.

اتاق صدف در کاخ شمس کرج

یکی از زیباترین بخش‌های کاخ شمس در البرز، اتاق صدف است. این اتاق با الهام از شکل صدف طراحی شده و آن را با تزیینات دریایی و نمادهای مرواریدی آراسته‌اند. دیوارها و سقف اتاق به صورتی طراحی شده که انگار درون یک صدف قرار گرفته‌اید. مبلمان و دکوراسیون داخلی اتاق صدف، با طور کامل با موضوع دریا هماهنگی دارد. نورپردازی و رنگ‌های آبی و سفید به اتاق فضایی آرامش‌بخش می‌بخشد. اتاق صدف فضایی برای استراحت شمس پهلوی بوده است.

سالن سینمای کاخ مروارید

سالن سینمای کاخ شمس در کرج با طراحی مدرن و تجهیزات روز امکان تماشای فیلم با کیفیت بالا را در زمان خود فراهم می‌کرد. فضای داخلی سینما شامل صندلی‌های راحت و سیستم صوتی و تصویری عالی بود. در این سالن فیلم‌های منتخب شمس و مهمانانش نمایش داده می‌شود. نورپردازی و رنگ‌بندی سینمای کاخ شمس، فضایی دلپذیر و آرام برای افراد ایجاد می‌کرد که متاسفانه امروزه چیز زیادی از آن شکوه باقی نمانده است.

سالن بیلیارد

سالن بیلیارد کاخ مروارید کرج، محلی برای تفریح و سرگرمی مهمانان بود. این سالن مجهز به میزهای بیلیارد با کیفیت و تجهیزات جانبی هست. استفاده از چوب‌های گران‌قیمت و تزیینات داخلی زیبا، فضایی شیک و لوکس را ایجاد کرده و نورپردازی محیط، فضایی زیبا و برای بازی و تفریح فراهم کرده است. این سالن محل تجمع و رقابت‌های دوستانه بوده و در سرگرمی مهمانان شمس نقش مهمی ایفا می‌کرد. طراحی داخلی سالن بیلیارد کاخ شمس، حس اشرافیت و رفاه را به کاربران منتقل می‌کند.

اتاق خواب های کاخ مروارید البرز

کاخ مروارید دارای اتاق‌خواب‌های مجلل و مجهز است که هر کدام برای شمس پهلوی و مهمانان ویژه طراحی شده‌اند. اتاق‌خواب‌ها، با تزیینات داخلی زیبا و مبلمان لوکس تجهیز و در دکوراسیون آن‌ها از رنگ‌های گرم استفاده کرده‌اند. هر اتاق‌خواب دارای حمام و امکانات رفاهی کامل است. برخی از اتاق‌ها دارای چشم‌انداز به باغ و دریاچه‌های اطراف هستند.

استخر کاخ شمس

استخر کاخ مروارید در کرج از دیگر امکانات رفاهی این بنا است. این استخر با طراحی مدرن و سیستم‌های تصفیه آب پیشرفته زمان ساخت مجهز شده و کاشی‌های استفاده شده در فضا جذابیت زیادی به استخر می‌بخشد. دیواره‌های استخر شیشه‌ای است که نمای زیبایی از محیط اطراف را به نمایش می‌گذارد. فضای استخر دارای امکاناتی مانند سونا و جکوزی هست که تفریح و ورزش را در کنار هم به کاربران می‌دهد.

سخن پایانی

کاخ شمس یا کاخ مروارید در کرج با تاریخچه و معماری فوق‌العاده‌اش، یکی از باارزش‌ترین آثار فرهنگی و تاریخی استان البرز به‌حساب می‌آید. با وجود گذر زمان و بی‌توجهی گذشته، این بنا همچنان شکوه و زیبایی خود را دارد. تلاش‌ها برای بازسازی و استفاده بهینه از این اثر تاریخی ادامه دارد تا به یک مرکز فرهنگی و جاذبه گردشگری البرز تبدیل شود.

سوالات متداول

۱- کاخ شمس کجاست؟

کاخ شمس در استان البرز، شهر کرج، مهرشهر، انتهای بلوار ارم قرار دارد.

۲- کاخ مروارید در چه زمانی ساخته شده است؟

این کاخ در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ ساخته شد.

۳- آیا بازدید از کاخ مروارید امکان‌پذیر است؟

ورود به خود کاخ ممنوع است اما در برخی بازه‌ها امکان بازدید وجود دارد. محوطه اطراف برای بازدید عموم و سرگرمی‌هایی مثل قایق‌سواری در دسترس است.