جاهای دیدنی ورزنه اصفهان

در جنوب شرقی استان اصفهان درست در منتهی‌الیه شرقی رودخانه زاینده‌رود، کویر وسیعی را خواهید دید که به کویر ورزنه معروف است. ورزنه تا همین اواخر به دلیل داشتن دختران و زنانی که معمولاً چادر سفید بر سر داشتند، به سفیدترین شهر ایران معروف بود. نظرات در مورد دلیل پوشیدن چادر سفید زنان در این منطقه متفاوت است. برخی معتقدند سفید پوشیدن راهی برای مقابله با گرمای شدید تابستان در این شهر است. در این مطلب همراه ما باشید تا با این منطقه و جاهای دیدنی بی‌شمارش آشنا شوید.

چرا بازدید از ورزنه پیشنهاد می‌شود؟

زیبایی ورزنه در نوع خود بی‌نظیر است و این زیبایی لذت کشف کویر و قدم زدن بر روی شن‌های داغ را دوچندان می‌کند.
تنوع زیستی امکان برخورد با گیاهان و جانوران مختلف را فراهم کرده است.
بزرگ‌ترین اقامتگاه کویری ایران، اکو کمپ واهه در ورزنه واقع شده است.
ورزنه تجربه‌های هیجان‌انگیزی مانند آفرود، موتورسواری ۴ چرخ، شترسواری و زیپ لاین را ارائه می‌دهد.

ورزنه کجاست؟

کویر ورزنه در ۱۰۵ کیلومتری اصفهان، بخش خشک استان اصفهان است. برای رسیدن به این کویر از تهران باید ۵ ساعت و نیم رانندگی کنید. بیابان‌ها همیشه مقصدی جذاب برای کوله‌گردها یا گردشگران طبیعت بوده‌اند. کویر ورزنه مانند دیگر کویرها به ما اجازه می‌دهد ساعت‌ها بر روی شن‌های طلایی نرم قدم بزنیم و در سکوت دل‌نشین آن غرق شویم. در این صحرا می‌توانید سوار شتر شوید. اگر در فروردین یا اردیبهشت از این کویر دیدن کنید، می‌توانید به مسابقه شترسواری بپیوندید. آنچه ورزنه را از دیگر کویرهای ایران متمایز می‌کند، شکل‌های گوناگونی است که انواع بادها به تپه‌های شنی داده‌اند. شکل‌های انحنادار، طولی و هرمی تپه‌ها، زیبایی باورنکردنی به این کویر بخشیده است. در سال‌های اخیر به همت مردم ورزنه این شهرک به قطب گردشگری نزدیک به اصفهان تبدیل شده است. وجود کویر شنی، زاینده‌رود و فرهنگ زنان و مردم این شهر در کنار آثار باستانی و صنایع دستی باعث شده تا تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی با خرید بلیط هواپیما اصفهان به این شهر بیایند. مهم‌تر از آن اینکه در مسیر ۱۰۰ کیلومتری اصفهان به ورزنه می‌توانید از جاذبه‌های گردشگری مختلفی مانند مناره زیار، مسجد تاریخی برسیان، برج‌های کبوتر اژیه و ارگ قورتان دیدن کنید. همچنین پس از بازدید از ورزنه می‌توانید از جاذبه‌های دیگر نزدیک منطقه مانند کویر خارا، چشمه دستجرد و روستا و قلعه قارنه نیز دیدن کنید.
تجربه Zip Line در اینجا با هر جای دیگری بسیار متفاوت است. موتورسواری و آفرود از دیگر گزینه‌ها برای احساس هیجان واقعی است، اما به گفته دوستداران محیط زیست ایرانی، این دو فعالیت بافت منطقه را تغییر داده است. در نتیجه اگر بخواهیم زیبایی کویر را برای نسل‌های بعدی حفظ کنیم، بهتر است از این تفریحات پرهیز کنیم. شهر ورزنه و تمام مناطقی که معمولا برای تورها و سفرها مورد استفاده قرار می‌گیرند، در فاصله کمی از خدمات فوریت‌های پزشکی، آب و غذای اضافی و هر نوع نیاز دیگر قرار دارند.

تاریخچه و جغرافیای ورزنه

با توجه به تالاب‌های حاصلخیز تاریخی ورزنه و زمین‌های کشاورزی اطراف، این شهر دارای چندین محوطه باستانی قابل توجه است که گواه قدمت بالای آن است. قدمت برخی از قدیمی‌ترین آثار، از جمله ظروف سفالی و کارد و چنگال، در بخش‌های تاریخی شهر بیش از ۵۰۰۰ سال است. ارگ قورتان در ۱۲ کیلومتری غرب شهر امروزی ورزنه قدمتی بیش از هزار سال دارد. مردم محلی ورزنه هنوز به لهجه پهلوی باستانی صحبت می‌کنند که در اصل بیش از ۱۵۰۰ سال پیش در زمان سلسله ساسانیان زرتشتی استفاده می‌شد. این زبان پیشین و پایه زبان فارسی امروزی است که در سراسر ایران صحبت می‌شود. به گفته برخی از زبان شناسان، واژه ورزنه ممکن است از فعل پهلوی باستان «ورزیدان» به معنای «تربیت زمین» گرفته شده باشد. صنایع دستی ورزنه شامل کربافی (نساجی بافی) و سفره بافی است. کربافی هنری است که از دوره تیموریان وجود داشته و در شهر ورزنه از رونق چشمگیری برخوردار بوده است. اما با ورود پارچه‌های صنعتی این هنر زیبا کم کم نادیده گرفته شده و کنار گذاشته می‌شود. کرباف‌های ورزنه به‌عنوان پارچه نان، جهیزیه عروس، حمام، روبند سفید، سیمان و چادرشب (نوعی پارچه با مصارف مختلف) استفاده می‌شود. در ادامه این متن به چند مورد جاذبه‌های گردشگری ورزنه که جزء جاهای دیدنی اصفهان نیز بشمار می‌روند، اشاره خواهیم کرد.

دریاچه نمک ورزنه (Varzaneh Salt Lake)

دریاچه نمک ورزنه به شهر حسن‌آباد و روستای خارا نزدیک است. وقتی به سمت جنوب روستای خارا حرکت می‌کنیم، منطقه‌ پررونقی را به دلیل وجود تالاب گاوخونی را می‌بینیم. حتی یک جنگل پر از درختان هالوکسیلون نیز وجود دارد. غار نمک خارا پر از بلورهای نمک و جلبک قرمز است. حفاری نمک برای مصارف صنعتی روزانه در اینجا انجام می‌شود و منظره فوق‌العاده‌اش قطعاً ارزش دیدن دارد. پس از مدتی حرکت به جلو، منطقه‌ای بیابانی پر از تپه‌های شنی روان ظاهر می‌شود. در نهایت، زمین‌هایی را می‌بینیم که با کریستال‌های نمک پر شده‌اند. آن‌ها از تبخیر زیاد آب شور باقی مانده‌اند. همچنین بسیاری از معادن نمک بزرگ در این نزدیکی وجود دارد که حدود ۶۰ درصد نمک خوراکی کل کشور را تأمین می‌کند.

گاوچاه (Gav Chah)

مدت‌ها قبل از پمپ‌ها و سیستم‌های لوله‌کشی مدرن، چاه‌های آب حیاتی‌ترین بخش زندگی بومیان در مناطق کویری بودند. از این رو روش‌های مختلفی برای استخراج آب از چاه‌ها ابداع کردند. سنتی به نام گاوچاه نیز وجود دارد. حاج ابراهیم حیدری این سنت را احیا کرده و از گاو نر مخصوصی که قوز بزرگی بر گردن دارد و معمولاً در سیستان (جنوب شرق ایران) زندگی می‌کند، برای بیرون کشیدن آب از چاه به جای موتور استفاده می‌کند. او معتقد است که آواز خواندن، به گاو نر انگیزه می‌دهد تا بیشتر کار کند و گهگاه شعرهای فولکلور را با گاو خود می‌خواند و زمزمه می‌کند.

ارگ قورتان (Ghurtan Burg)

ارگ قورتان دومین بنای خشتی عظیم ایران است که در ۱۱۰ کیلومتری شرق اصفهان و ۴۵ کیلومتری شمال غربی تالاب گاوخونی در مسیر جاده اصفهان - ورزنه قرار دارد. این ارگ در زمینی به مساحت پنج هکتار از گل ساخته شده و شامل ۱۴ برج دیده‌بانی، دو دروازه در ضلع شمالی و جنوبی ارگ و آثار تاریخی فراوان از جمله سه مسجد، دو قلعه و یک بازار است. هیچ‌کس از تاریخ دقیق وقوع ارگ قورتان اطلاعی ندارد. اما بنا به گفته مردم محلی، قدمت این ارگ به سال‌های ۴۲۹ تا ۴۳۹ پس از میلاد برمی‌گردد، یعنی زمانی که بهرام پنجم حکومت می‌کرد. ارگ قورتان به دلیل آثار تاریخی فراوان یکی از جاذبه‌های گردشگری ایران است.

برج کبوترخانه ورزنه (Dovecote)

معمولا در شهرهایی مانند یزد و اصفهان، این نوع ساختمان‌ها به طور سنتی برای نگهداری و تغذیه کبوترها و برای کود آن‌ها ساخته می‌شد. برج کبوتر که صدها عدد از آن‌ها در ایران وجود دارد از نظر معماری بنای ارزشمندی است و برای کبوتران ساخته شده است تا فضولات خود را به عنوان کود جمع کنند. ورزنه ایران یک شهر کویری است و این بخش از ایران بسیار با کشاورزی پیوند خورده است و از نظر تاریخی کود حاصل از سرگین کبوتر بسیار ارزشمند است. برج کبوترخانه ورزنه متعلق به دوره صفویه است و در نزدیکی پارک ساحلی قرار گرفته است. نمای این ساختمان شبیه کندوی زنبور است و زیبایی بی‌نظیری به آن بخشیده است. این برج به بخش خصوصی واگذار شده و برای بازدید از آن باید بلیط تهیه کنید.

مسجد جامع ورزنه (Jame Historical Mosque)

مسجد جامع ورزنه با قدمتی ۶۰۰ ساله درست در وسط شهر قدیمی قرار دارد و پیاده‌روی آسانی دارد. این مسجد در گذشته آتشکده بود، اما در دوره تیموریان به مسجد تبدیل شد. مسجد همچنان پابرجاست، اما به جز سه نوبت اقامه نماز مسلمانان شیعه، همه می‌توانند در طول روز از این مسجد دیدن کنند.

پل تاریخی (varzaneh bridge)

گمانه‌زنی‌های مختلفی در مورد منشأ پل وجود دارد. برخی معتقدند که آن را در ۲ مرحله ساخته‌اند، اولی در دوره دیلمیان و سلجوقیان و دومی در اواخر دوره قاجاریه. از سوی دیگر، برخی دیگر معتقدند که در دوره صفویه ساخته شده است. زمانی که اصفهان به عنوان پایتخت منصوب شد، پل‌های متعددی بر روی زاینده‌رود (رودی که از اصفهان می‌گذرد و به باتلاق گاوخونی ختم می‌شود) احداث کردند. پل تاریخی ورزنه یکی از آن‌هاست. این پل که از سنگ، آجر و ساروج ساخته شده است شامل ۱۱ ستون است و همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. احتمالاً این پل آخرین پل ساخته شده روی زاینده‌رود است.

مهمانسراهای سنتی ورزنه

برای رزرو اقامتگاه بوم گردی در اصفهان، گزینه‌های خوبی را در ورزنه خواهید یافت. اقامتگاه بومگردی نگار به تازگی بازسازی شده است. قدمت این بنای تاریخی به دوران پهلوی می‌رسد. این خانه با هنر گلایدینگ تزئین شده و دارای ۱۲ اتاق دنج و مرتب است. پشت‌بام آن مشرف به مسجد جامع و شهرک ورزنه است. حیاط آرام مکانی خوب برای آشنایی با میهمانان دیگر است. همچنین می‌توانید در کنار موسیقی، فواره و غذاهای خانگی استراحت کنید. ناهار و شام با هزینه‌ای جزئی سرو می‌شود و غذا از مواد محلی تهیه می‌شود. نزدیک بودن به تپه‌های ماسه‌ای، دریاچه نمک و جاذبه‌های بسیار از دیگر مزیت‌های این مهمانسرا است.
حافظ یکی دیگر از مهمانسراهای سنتی است که در سال ۱۳۹۶ بازسازی شده و دارای چهار اتاق معمولی و دو اتاق خوابگاه است. این خانه در جنوب شهر قرار دارد، جایی که خانه‌های قدیمی زیادی وجود دارد و خانواده‌های محلی را می‌بینید که با لباس‌های سنتی زندگی می‌کنند.