جنگل گلستان یا پارک ملی گلستان کجاست؟ | آدرس و مسیر دسترسی

پارک ملی گلستان (Golestan National Park) یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی گلستان است؛ به طوری که سالانه هزاران نفر از سراسر کشور با تهیه بلیط هواپیما گرگان خود را به گلستان می‌رسانند و از این پارک بازدید می‌کنند. اما پارک جنگلی گلستان دقیقاً کجا قرار دارد؟ این پارک چه جانورانی دارد؟ آیا امکان کمپینگ در جنگل گلستان وجود دارد؟ نزدیک‌ترین شهرها به جنگل گلستان کدام‌اند؟ برای یافتن پاسخ این سوالات و آشنایی بیشتر با پارک ملی گلستان با ما همراه باشید.

معرفی پارک ملی گلستان

پارک ملی گلستان قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین پارک طبیعی ایران است که در سال ۱۳۳۶ به عنوان منطقه حفاظت‌شده معرفی شد و در سال ۱۳۵۴ نام آن از «پارک وحش» به «پارک ملی» تغییر یافت. این جنگل حفاظت‌شده ۹۰۰ کیلومتر مربع یعنی بیشتر از شهر تهران مساحت دارد و نام آن در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده است. پارک ملی گلستان یکی از ۳۱ منطقه حفاظت‌شده در ایران و زیستگاه ۱۹ گونه از حیوانات ایرانی در معرض انقراض است. این پارک از نظر اکوسیستم و تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری، به عنوان یکی از ۱۰ پارک طبیعی برتر جهان شناخت می‌شود و نام آن در فهرست ۵۰ ذخیره‌گاه مهم طبیعی جهان یونسکو به ثبت رسیده است. 

پارک ملی گلستان کجاست؟

پارک ملی گلستان یا جنگل گلستان در سه استان گلستان، خراسان شمالی و سمنان گسترده شده است. این پارک از سمت غرب به شهر گالیکش و روستای تنگراه و از سمت شرق به روستای رباط قره‌بیل و شهر بجنورد منتهی می‌شود. در جنوب پارک ملی گلستان، استان سمنان واقع است که بخش‌هایی از این پارک و منطقه حفاظت شده خارتوران را در بر دارد. پارک ملی گلستان در نزدیکی مناطق حفاظت‌شده‌ی پارک ملی سالوک، منطقه حفاظت‌شده ساریگل و پناهگاه حیات‌وحش میاندشت که در خراسان‌های رضوی و شمالی واقع هستند، قرار دارد. این پارک حدود ۵۴۴ کیلومتر از تهران فاصله دارد که پیمودن آن با خودرو شخصی حدود ۷ ساعت زمان می‌برد. البته با تهیه بلیط قطار تهران گرگان هم می‌توانید به این جنگل بروید. 

مسیر دسترسی به جنگل گلستان

از طریق سه مسیر زیر می‌توانید خود را به پارک ملی گلستان برسانید.

• مسیر گرگان به جنگل گلستان

کوتاه‌ترین مسیر به پارک ملی گلستان، مسیر گرگان به جنگل گلستان است که از جاده گرگان-مشهد عبور می‌کند. ابتدا باید به گرگان بروید و سپس از طریق جاده گرگان-گنبد کاووس به سمت گالیکش که حدود ۱۱۰ کیلومتر از گرگان فاصله دارد حرکت کنید. پس از عبور از گنبد کاووس و رسیدن به گالیکش حدود ۱۵ کیلومتر به سمت شرق حرکت کنید تا به پارک ملی گلستان برسید.

• مسیر مشهد به جنگل گلستان

اگر می‌خواهید از سمت شرق و شهرهای خراسان و مشهد به پارک ملی گلستان بروید، ابتدا باید خود را به شهرستان بجنورد برسانید. پس از رسیدن به بجنورد وارد محور بجنورد-گرگان شوید. بعد از گذشت دو ساعت در مسیر بجنورد به گرگان و عبور از سد شیرین دره و روستای تنگراه، به ورودی پارک ملی گلستان خواهید رسید. فاصله بجنورد از پارک ملی گلستان ۱۵۹ کیلومتر است.

• مسیر سمنان به پارک ملی گلستان

اگر قصد دارید از استان‌های مرکزی یا جنوبی به پارک ملی گلستان بروید پیشنهاد می‌شود ابتدا به خود را به شاهرود برسانید. پارک ملی گلستان در شمال شرق شاهرود قرار دارد و پس از طی مسافت ۲۰۰ کیلومتر از شاهرود به آن خواهید رسید. در صورت تمایل نیز می‌توانید از شاهرود به سمت گلستان حرکت کنید و وارد جاده گرگان-مشهد شوید تا به مقصد برسید. فاصله بین شاهرود و گرگان ۱۲۶ کیلومتر است.

فاصله جنگل گلستان تا شهرهای اطراف

جنگل گلستان در مرز بین سه استان سمنان، خراسان شمالی و گلستان گسترده شده است و فاصله کمی تا تعدادی از شهرهای این استان‌ها دارد. شما می‌توانید با خودرو شخصی یا تهیه بلیط قطار گرگان، بجنورد یا شاهرود خود را به یکی از ورودی‌های پارک ملی گلستان برسانید. نزدیک‌ترین شهرهای استان گلستان به پارک ملی گلستان عبارت‌اند از:

• گرگان: ۱۳۳کیلومتر
• رامیان: ۸۰ کیلومتر
• آزادشهر: ۷۱ کیلومتر
• گنبد کاووس: ۵۵ کیلومتر
• مینودشت: ۳۳ کیلومتر
• کلاله: ۲۴ کیلومتر
• گالیکش: ۱۵ کیلومتر

نزدیک‌ترین شهرهای استان خراسان به پارک ملی گلستان عبارت‌اند از:

• بجنورد: ۱۱۵ کیلومتر
• شیروان: ۷۳ کیلومتر
• اسفراین: ۵۵ کیلومتر
• جاجرم: ۳۰کیلومتر
• سنخواست: ۱۰ کیلومتر
• گرمه: ۲ کیلومتر

نزدیک‌ترین شهرهای سمنان به پارک ملی گلستان عبارت‌اند از:

• نردین: ۲۰ کیلومتر
• میامی: ۱۲۸ کیلومتر
• بیارجمند: ۱۸۶ کیلومتر
• شاهرود: ۲۰۰ کیلومتر
• دامغان: ۲۷۰ کیلومتر

حیات وحش پارک ملی گلستان

جنگل گلستان با میزبانی از حیات یک هشتم گیاهان ایرانی یعنی۱۳۵۰ گونه گیاهی، ۳۰۲ گونه جانوری و ۵۰ درصد از گونه‌های پستانداران ایران، یکی از منحصر به فردترین زیستگاه‌های جهان به شمار می‌رود. در ادامه خاص‌ترین گیاهان و جانوران جنگل گلستان را معرفی می‌کنیم.

پوشش گیاهی پارک ملی گلستان

جنگل گلستان به دلیل تنوع آب و هوایی از خشک تا نیمه خشک و نیمه مرطوب، پوشش گیاهی متنوعی دارد. بخش‌هاس شمالی و غربی جنگل گلستان پوشش گیاهی شبیه به جنگل‌های هیرکانی دارند و گیاهانی که در قسمت‌های شرقی و جنوبی این جنگل می‌رویند، مشابه گیاهان اقلیم کویری سمنان و خراسان هستند. ۱۳۸ گونه از هزاران گونه‌های گیاهی در جنگل گلستان، بومی ایران هستند. انواع درختان موجود در جنگل گلستان به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• درختان جنگل گلستان: بلوط، راش، توسکا، افرا، ممرز، نمدار، لیسار، زبان گنجشک، ازگیل، زالزالک، گلابی وحشی، انار وحشی
• درختچه‌ها و بوته‌های جنگل گلستان: گون، زرشک، تغ، گز، خارشتر، انجیر، توت، گوجه وحشی، تمشک، کاروان‌کش، چوبک، کلاه میرحسن، گدار، شیرخشت، درمنه، سرخس

جانوران پارک ملی گلستان

جنگل گلستان حدود ۷۰ گونه پستاندار، بیش از ۱۵۰ گونه پرنده یعنی یک سوم پرندگان ایران و ۲۴ گونه خزنده را در خود جای داده است. معروف‌تریت جانوران جنگل گلستان، گوسفندان وحشی هستند که به‌عنوان نماد این جنگل شناخته می‌شود. جنگل گلستان خالص‌ترین و بزرگ‌ترین کلونی‌های قوچ و میش را در خود جای داده است و انواع گونه‌های جانوری آن به شرح زیر است.

• پستانداران جنگل گلستان: خرس قهوه‌ای، سمور جنگلی، گراز، پلنگ ایرانی، روباه ترکمنی، شوکا، گرگ، بز کوهی، کل، قوچ و میش اوریال، مرال، وشق، سیاه گوش، راسو، گربه پالاس، آهوی ایرانی، خفاش
• پرندگان جنگل گلستان: هما، کبک، عقاب دریایی دم سفید، تیهو، سهره، دارکوب سیاه، بلبل، عقاب دوبرار، قرقاول، بلدرچین، زنگوله‌بال، توکای باغی، بالابان، جغد خالدار، دال سیاه، گیلانشاه
• خزندگان جنگل گلستان: سمندر، قورباغه جنگلی، وزغ سبز، لاک پشت چهار چنگالی، مارمولک بی پا، مار آبی، مار قیطانی، گرزه مار، افعی قفقازی، آگاما صخره‌ی، جکوی کاسپی

دیدنی های جنگل گلستان

پارک ملی گلستان طبیعت بی‌نظیری دارد و با کوه‌ها، رودخانه‌، آبشارها و چشمه‌های دیدنی، مسافران را به سوی خود فرا می‌خواند. از مهم‌ترین جاهای دیدنی پارک ملی گلستان می‌توان موارد زیر را نام برد.

آبشارها و رودخانه های جنگل گلستان

بلندترین آبشارهای ایران در استان گلستان یافت می‌شوند. تعدادی از این آبشارها نیز در جنگل گلستان قرار دارند که در بازدید از این جنگل می‌توانید آن‌ها را ببینید. آبشارهای دیدنی جنگل گلستان موارد زیر را شامل می‌شود.

• آبشار اوچر: آبشار اوچر یکی از بلندترین آبشارهای گلستان است و ۱۱۰ متر ارتفاع دارد. این آبشار در شرق پارک ملی گلستان و در روستای زاو شهرستان کلاله قرار دارد.
• آبشار آق سو: آبشار آق سو در ناحیه‌ای صخره‌ای و کوهستانی واقع است و ارتفاع آن به ۷۰ متر می‌رسد. این آبشار در جنگل گلستان و در فاصله ۴۰ کیلومتری از شهرستان گالیکش قرار دارد.
• آبشار گلستان: این آبشار حدود ۲۰ متر ارتفاع دارد و در بالادست تفرجگاه پارک ملی گلستان قرار دارد.

علاوه بر آبشار، در پارک ملی گلستان رودخانه‌های خروشانی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به رودخانه قرتو، رودخانه زاو و رودخانه مادرسو اشاره کرد. چشمه‌های دوشان، کرکولی سردارخانه، گلستان و جانو نیز مهم‌ترین چشمه‌های موجود در پارک ملی گلستان هستند.

کوه ها و دره های جنگل گلستان

ارتفاع بلندترین نواحی جنگل گلستان از سطح دریا ۲۰۰۰ متر است و پست‌ترین مناطق این جنگل نیز ۴۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارند. همین اختلاف ارتفاع موجب بروز ناهمواری‌های متعددی از قبیل کوه و دره در جنگل گلستان شده است که نقاط مناسبی برای طبیعت‌گردی به شمار می‌روند. از جمله ارتفاعات جنگل گلستان که برای کوهنوردی مناسب هستند می‌توان به کوه‌های قوفی قورچی، قره قون، قره قاشلی، تنگه گل، یکه قدم، شاخا و المه اشاره کرد.

دره‌های آلمه، خشک، آنسر، جمشیدآباد، قرغون، آدنس، آق سو، قزقلعه و آلوباغ دره‌هایی هستند که چشمه‌ها و رودخانه‌های پارک ملی گلستان را در خود جای داده‌اند و می‌توانید در آن‌های طبیعت‌گردی و آبشار نوردی کنید. جنگل ناهارخوران گرگان نیز در نزدیکی پارک ملی گلستان قرار دارد و مقصد مناسبی برای طبیعت‌دوستان و جنگل‌نوردان است.

بهترین زمان بازدید از پارک ملی گلستان

پارک ملی گلستان در تمام طول سال دیدنی است و در هر فصل با نمایش گوشه‌ای از زیبایی‌های خود از مسافران پذیرایی می‌کند. وضعیت این جنگل در هر فصل از سال در ادامه آمده است. 

• پارک ملی گلستان در بهار: هوای جنگل گلستان در فصل بهار خنک و مطبوع است. در این فصل پروانه‌ها پیله می‌گشایند، شمار پرندگان مهاجر افزایش می‌یابد و چشمه‌ها، آبشارها و رودخانه‌ها پرآب‌تر از همیشه هستند.
• پارک ملی گلستان در تابستان: فصل تابستان زمان مناسبی برای کوهنوردی و طبیعت‌گردی است. گله‌های گوسفندان وحشی و مرال‌ها نیز در تابستان به خوبی قابل مشاهده هستند. هم‌چنین در این فصل می‌توانید طعم تعدادی از میوه‌های جنگلی این پارک را نیز امتحان کنید. البته اگر به نیش حشرات حساسیت دارید بهتر است در تابستان به جنگل گلستان نروید.
• پارک ملی گلستان در پاییز: طبیعت و درختان جنگل گلستان در فصل پاییز زیبایی چشمگیری دارند. اگر به عکاسی علاقه دارید پیشنهاد می‌شود این فصل را برای بازدید انتخاب کنید. به علاوه در پاییز می‌توانید طعم برخی میوه‌های جنگلی از قبیل زرشک، زالزالک، گلابی وحشی و ازگیل را نیز امتحان کنید. هم‌چنین با بارش باران‌های پاییزی قارچ‌های خوراکی زیادی در جنگل گلستان می‌روید که می‌توانید آن‌ها را جمع‌آوری کنید.
• پارک ملی گلستان در زمستان: فصل زمستان بهترین زمان برای تماشای جمعیت گرازها در کنار جاده پارک ملی گلستان است. اما برای بازدید از این پارک در این فصل باید از ماشین‌های آفرود استفاده کنید. در زمستان از کمپ زدن در این جنگل خودداری کنید زیرا دمای هوا شب‌ها کاهش می‌یابد و خطر حمله گرگ‌های گرسنه نیز وجود دارد.

با وجود این که جنگل گلستان یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی گرگان به شمار می‌رود و در تمام فصول جذابیت‌های زیادی دارد؛ اما اغلب مسافران اوایل بهار تا اواسط پاییز را بهترین زمان بازدید از این جنگل می‌دانند.

تجهیزات لازم برای سفر به پارک ملی گلستان

اگر می‌خواهید تنها ظرف چند ساعت از جنگل گلستان و حیات وحش آن بازدید کنید باید وسایل زیر را به همراه داشته باشید.

• کوله‌پشتی سبک
• کفش مناسب طبیعت‌گردی و کوهنوردی
• عصای کوهنوردی
• کرم ضدآفتاب، کلاه و عینک آفتابی
• اسپری دافع حشرات
• قمقمه آب
• خوراکی و میان‌وعده
• تلفن و همراه و GPS
• چند دست لباس اضافه
• یک جفت کفش اضافه
• دوربین شکاری

اگر به عکاسی علاقه دارید حتماً با خود دوربین عکاسی به همراه داشته باشید. در صورتی که می‌خواهید در جنگل کمپ بزنید علاوه بر موارد فوق باید وسایلی از قبیل چادر مسافرتی، طناب، میخ، ظروف مسافرتی، کیسه خواب، کتری یا چای‌ساز، فندک و اجاق مسافرتی را نیز به همراه داشته باشید.

نکات اقامت در پارک ملی گلستان

در پارک ملی گلستان محوطه‌های کمپینگ مجهزی وجود دارد که می‌توانید با برپایی چادر در آن‌ها اقامت کنید. این محوطه‌ها دارای امکانات رفاهی مانند سرویس بهداشتی، آب آشامیدنی، میز و نیمکت و آلاچیق هستند. منطقه آبشارهای پارک، دشت شقایق و جنگل ابر، بهترین محوطه‌های کمپینگ پارک ملی گلستان گلستان به شمار می‌روند و افراد زیادی این مناطق را برای کمپ زدن انتخاب می‌کنند. اگر می‌خواهید در جنگل گلستان کمپ بزنید حتماً نکات زیر را رعایت کنید.

• فقط در محوطه‌های کمپینگ اقامت کنید و از کمپ زدن در نقاط مرزی پارک، نقاط نزدیک به محل عبور یا آبشخور گله‌های حیوانات و نقاط دارای درختان و گیاهان انبوه خودداری کنید.
• از روشن کردن آتش در نقاطی به جز مکان‌های مخصوص برپایی آتش خودداری کنید.
• گوشت و غذاهای گرم و بودار را داخل چادر نگهداری نکنید تا حیوانات وحشی را به سوی چادر خود نکشانید.
• برای جلوگیری از تجمع حشرات، داخل چادر آتش روشن نکنید.
• تنهایی و در نقاط خلوت کمپ برپا نکنید و فاصله مطلوبی با دیگر بازدیدکنندگان پارک داشته باشید.

اگر مایل به کمپ زدن در جنگل نیستید می‌توانید در اقامتگاه‌های بوم گردی روستاها و شهرهای اطراف جنگل گلستان اقامت کنید.

نکات ایمنی بازدید از پارک ملی گلستان

اگرچه پارک ملی گلستان حیوانات وحشی زیادی دارد؛ اما این انسان‌ها هستند که برای حیوانات خطرناک‌اند و با غفلت از نکات ایمنی و قوانین پارک ملی گلستان به این جنگل آسیب می‌رسانند. برای مراقبت از خود و جاذبه های طبیعی گرگان و جنگل گلستان، نکات زیر را رعایت کنید.

• از سال ۱۳۸۲ تاکنون، ۲ هزار و ۲۲۶ گونه جانوری در جاده میان گذر پارک ملی گلستان بر اثر برخورد با خودروهای عبوری تلف شده‌اند؛ پس با سرعت مجاز رانندگی کنید و شب هنگام وارد جاده این جنگل نشوید.
• تاکنون ۲ هزار و ۵۵۳ هکتار از جنگل گلستان در اثر آتش‌سوزی آسیب دیده است؛ پس جز در نقاط مجاز، آتش روشن نکنید و هنگام ترک کردن جنگل از خاموش شدن آن اطمینان حاصل کنید.
• با دوربین شکاری حیوانات را مشاهده کنید و بیش از اندازه به حیوانات نزدیک نشوید.
• به حیوانات وحشی حتی اگر گیاه‌خوار باشند غذا ندهید.
• اگرچه گرازها به راحتی به انسان نزدیک می‌شوند؛ اما به آن‌ها غذا ندهید و نزدیک نشوید.
• بدون راهنما وارد تالاب‌ها و مرداب‌ها نشوید و در نواحی مرزی پارک تردد نکنید.
• در صورت مشاهده شکارچیان غیرمجاز، شخصاً وارد صحبت و درگیری با آن‌ها نشوید و فقط با محیط‌ بانی منطقه تماس بگیرید.
• در صورت مشاهده حیوانات زخمی، شخصاً برای کمک اقدام نکنید و با محیط بانی تماس بگیرید.
• برای عکس‌برداری از جنگل، از پهپاد و هلی شات استفاده نکنید.

سخن پایانی

پارک ملی گلستان در سه استان سمنان، خراسان شمالی و گلستان قرار دارد و امکان دسترسی به آن از طریق شهرهای هر سه استان وجود دارد. این جنگل ارزش زیست محیطی بالایی دارد و حساس‌ترین گونه‌های گیاهی جانوری ایران و جهان را در خود جای داده است. با رعایت قوانین و نکات ایمنی می‌توان بدون آسیب زدن به طبیعت از این جنگل بازدید و حتی در آن کمپ کرد. در بازدید از این جنگل تعدادی کیسه زباله به همراه داشته باشید و با جمع کردن بخشی از زباله‌های موجود، به حفاظت از این میراث طبیعی کمک کنید.

سوالات متداول

۱ـ جنگل گلستان در کدام استان است؟

بخش اعظم پارک ملی گلستان یا جنگل گلستان در استان گلستان و بخش‌هایی از آن در استان‌های خراسان شمالی و سمنان واقع است.

۲ـ پارک ملی گلستان در کجا قرار دارد؟

پارک ملی گلستان در شرق استان گلستان و غرب استان خراسان شمالی قرار دارد.