جاهای دیدنی بوشهر | معرفی برترین دیدنی‌های تاریخی و طبیعی پایتخت انرژی ایران

بوشهر شهری بندری و مرکز استان بوشهر واقع در ساحل خلیج فارس در جنوب ایران است که قدمت آن به دوران قاجار بر می گردد. این شهر تابستان های مرطوب و گرم، زمستان های معتدل و بهارهای مطبوع دارد. در بیشتر مناطق زبان مردم بوشهر فارسی است. البته در مناطق شمالی این استان با گویش لری صحبت می کنند. ۹۹ درصد مردم استان مسلمان شیعه هستند اما در بعضی مناطق جنوبی عده ای از اهل سنت نیز زندگی می کنند. در این شهر زیبا هر سال فستیوال‌ها و مراسم های محلی مختلفی نیز اجرا می‌شود که از معروفترین آن‌ها می‌توان به فستیوال کوچه اشاره کرد.

استان بوشهر با مساحت تقریبی ۲۳۱۶۷ کیلومتر مربع دارای چندین بندر کوچک و بزرگ است که بندر بوشهر بزرگ ترین و مهم ترین بندر حمل و نقل کالاهای تجاری است. این شهر دارای یک فرودگاه بین المللی نیز است که یکی از سه فرودگاه قدیمی ایران به شمار می آید. این بندر با ظرفیت تولید ۷ میلیون تن کالا، قادر به ارائه خدمات برای کالاهای عمومی و پتروشیمی، مواد اولیه، ذخیره سازی و فرآوری کالاهای مختلف است. ماهیگیری نقش عمده ای در اقتصاد محلی دارد و صید تازه روز همیشه در بازار ماهی بوشهر موجود است. این شهر به خاطر غذاهای دریایی مانند قلیه میگو و قلیه ماهی مشهور است. همچنین بوشهر یکی از مراکز ساخت لنج است. ساکنان جنوب ایران از این قایق های چوبی کوچک و دست ساز برای دریانوردی، تجارت و ماهیگیری در خلیج فارس استفاده می کنند. بوشهر پایتخت انرژی هسته ای ایران است زیرا تنها شهر ایرانی است که اولین نیروگاه هسته ای در آن ساخته شده است. این شهر یکی از زیباترین شهر های استان بوشهر به عنوان یکی از بهترین مقاصد برای سفر به شمار می رود که می توانید با خرید بلیط هواپیما سفری بی نظیر به این خطه داشته باشید. مناطق تاریخی و جاهای دیدنی بوشهر مانند سایر شهرهای تاریخی شامل دروازه ها، برج ها، بازار، مخزن، حمام، مسجد، ارگ دولتی، میدان و غیره است که در ادامه به معرفی برخی از آن ها خواهیم پرداخت. جزیره شیف یکی از جاهای دیدنی در بوشهر است که در هنگام سفر به این خطه بازدید از این مکان هم به مسافران پیشنهاد می‌شود.

تاریخچه جاهای دیدنی بوشهر

این شهر دارای جاذبه های فرهنگی فراوانی است زیرا دارای قدمت طولانی و فرهنگ بسیار غنی است. از قدیمی ترین نشانه های سکونت در بوشهر می توان به زمان ایلامی و تمدن بین النهرین اشاره کرد. در طول هزاره ۱و۲ قبل از میلاد، شبه جزیره بوشهر یک محل شکوفایی تمدن به نام ری شهر بود. این بندر یکی از مهمترین بنادر نیروی دریایی ساسانیان بود و به نام اولین پادشاه این سلسله، اردشیر اول نامگذاری شد. بندر کنونی بوشهر را ۳۰۰ سال پیش ابومهیری تاسیس کرد. این شهر در گذشته به نام‌های لیان، ریشه، راشه، انطاکی، بندر نادری یا ابوشهر معروف بود. بوشهر و توابع آن از سال ۱۳۱۶ یکی از شهرستان های استان فارس محسوب گردید. نزدیک بودن بوشهر به شیراز به عنوان پایتخت ایران دلیل اهمیت آن در دوره زند بود.

بافت تاریخی بوشهر

شهر بوشهر امروزی دارای یک هسته قدیمی است که به بافت تاریخی بوشهر مشهور است. پیشینه این بخش به دوره افشاریه برمی‌گردد. این بافت تاریخی، شامل مکان‌ها و ساختمان‌های زیبایی است که با معماری سنتی بومی منطقه ساخته شده‌اند. بطور کلی بافت تاریخی بوشهر چهار محله مهم بوشهر شامل بهبهانی، دهدشتی، کوتی و شنبدی را در برمی‌گیرد که در نقاط مرکزی شهر هستند و مساحت تقریبی آن معادل ۳۸ هکتار است. همگی ساختمان‌ها و بناهایی که در این منطقه قرار گرفته‌اند به عنوان مهم‌ترین و پربازدیدترین جاهای دیدنی بوشهر محسوب می‌شوند.

چشمه آب گرم اهرم بوشهر

چشمه‌های آب گرم قدمتی بالغ بر چند هزار سال دارند و معمولاً به سبب خواص درمانی که دارند و همچنین فرصت فراغتی که در طول سفر برای مسافران فراهم می‌کنند همواره مورد استقبال گردشگران قرار دارند. استان بوشهر نیز به واسطه موقعیت جغرافیایی خود که در نزدیکی کوه‌های زاگرس قرار گرفته است از قدیم محل تجمع این چشمه‌های جوشان معدنی بوده است. چشمه آب گرم اهرم بوشهر نیز از نمونه‌های این چشمه‌های آب گرم است که در ۶۰ کیلومتری جاده بوشهر به بندرعباس قرار گرفته است. این چشمه آب گرم در دسته جاهای دیدنی بوشهر نیز قرار می‌گیرد. این چشمه از میان ۴۰۰ چشمه آب گرمی که در کشور وجود دارد در جایگاه پنجمین چشمه برتر آب گرم قرار دارد و املاح موجود در آب آن نظیر کلسیم، منیزیوم و سولفات می‌توانند در درمان برخی امراض پوستی و بهبود دردهای مفصلی مؤثر واقع شوند. گردشگران برای بهره‌مندی از خاصیت شفابخشی این چشمه به ساختمانی که آب‌های این چشمه در آن در دسترس قرار دارد می‌روند. این ساختمان دارای تعدادی حمام و استخر آب است که بطور مرتب آب‌های آن تعویض می‌شوند.

عمارت دهدشتی بوشهر

عمارت دهدشتی از بلندمرتبه‌ترین ساختمان‌های تاریخی شهر بوشهر به شمار می‌رود که با ۴ طبقه، از همه سخانه‌های تاریخی بوشهر که عمدتا در دوره قاجار هم ساخته شده‌اند، مرتفع‌تر است. این ساختمان توسط غلامحسین دهدشتی که تاجر روغن بوده ساخته شده و به همین دلیل به آن خانه روغنی هم گفته می‌شود.

بازار قدیمی بوشهر

بازار قدیمی بوشهر یک بازار دوره قاجار است که در بافت قدیمی شهر واقع شده و دارای معماری بسیار زیبایی است. بازار شامل یک راهرو طولانی است که ۲۵۰ مغازه در دو طرف آن واقع شده اند. این بازار دارای نورگیرهای مختلفی است که نور و تهویه هوا را برای بازار فراهم می کند. کالاهای متنوعی از ادویه جات، داروهای گیاهی و خوراکی گرفته تا پارچه و صنایع دستی در این بازار به فروش می رسد. بازار قدیمی بوشهر در ۲۸ اسفند سال ۱۳۸۵ به عنوان میراث ملی ثبت شد. بازدید از این بازار رایگان بوده و بازدید از آن حدود ۱-۲ ساعت طول می کشد. این بازار با داشتن بافت تاریخی و معماری شگفت انگیز خود یکی از مقاصد اصلی گردشگری به شمار می آید.

عمارت ملک بوشهر

یکی از بناهای تاریخی و دیدنی بوشهر، عمارت ملک است که در شش کیلومتری بوشهر واقع شده و صاحب آن یکی از تاجرهای مشهور و ثروتمند شهر به نام محمد مهدی ملک التجاره بوده است. این عمارت بلندترین ساختمان قاجار در منطقه جنوب ایران بوده و اقتباسی از بنای کاخ فرانسه است. معماری فرانسوی و بومی بوشهر یا بنگله در عمارت ملک ادغام شده و چشم هر بیننده ای را خیره می کند. پس از سلسله قاجار و بازگشت انگلیسی ها، رضاشاه پهلوی این عمارت را به عنوان پایگاه نظامی نگه داشت. پس از او، این ساختمان بارها مرمت شد. این عمارت دارای قسمت های مختلف معماری از جمله شاه نشین (اتاق بزرگ آفتاب گیر)، ایوان، سالن های بسیار، محلی برای استحمام و نظافت، اتاق ها و برج های بسیار است. این عمارت در سال ۱۳۹۸ توسط بخش خصوصی احیا و مورد بازسازی قرار گرفت تا به عنوان هتل سنتی مورد بهره برداری قرار گیرد. یکی از شباهت های عمارت ملک با معماری قرون وسطایی فرانسه باغی بود که امروزه وجود ندارد. این عمارت در کوچه بهمنی واقع شده و در سال ۱۳۷۷ به عنوان میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه قاضی بوشهر

خانه قاضی بوشهر یک خانه تاریخی است که در دوران زندیه و در حاشیه شهر و در محله بهبهانی بوشهر بنا شده است. دلیل نام‌گذاری این خانه نامعلوم است اما از عنوان آن چنین به نظر می‌رسد که مالکان یا ساکنان این خانه سمت قاضی در شهر را داشته‌اند. این بنای تاریخی را که نام آن در فهرست آثار ملی ایرانی به ثبت رسیده است می‌توان مظهری از معماری بومی دانست. معماری سقف خانه کاملاً منطبق با شرایط آب و هوایی بوشهر انجام گرفته است و از مصالح مقاوم در برابر رطوبت مانند چوب درخت راش و افرا در ساخت بنا استفاده شده است. ظاهر بنا ساده و سفید رنگ است که با گچ‌بری‌ طرح‌های گل و بوته، مقرنس‌کاری و همچنین منبت‌کاری‌های ظریفی همراه است. علیرغم آنکه مصالح مورد استفاده در بنا از استحکام مناسبی برخوردارند اما به سبب عدم رسیدگی و مراقبت از این خانه متأسفانه در حال حاضر برخی قسمت‌های نمای ساختمان در حال پوسته‌ریزی و تخریب قرار گرفته است. گفتنی است بازدید از این مکان برای بازدیدکنندگان رایگان است.

قلعه خورموج

قلعه خورموج یا قلعه محمد خان دشتی از مهم ترین جاهای دیدنی استان بوشهر است که قدمت آن به دوران قاجار بر می گردد. این قلعه را محمد خان دشتی ۱۵۰ سال پیش ساخت. در زمان های گذشته این قلعه یکی از بلند ترین بناهای شهر خورموج بود. در قلعه از چوب درختان جنگلی ساخته شده بود و به آن هشتی می گفتند. معماری و زیبایی منحصر به فرد آن که با طاق نما و گچ بری تزئین شده، توجه هر بیننده ای را به سوی خود جلب می کند. با گذشت سال ها قسمت های زیادی از این قلعه تخریب شده و تنها یکی از برج های آن، که به برج جمال خان معروف است، باقی مانده است. این برج که دارای سه طبقه و یک زیر زمین است و در سال ۱۳۷۹ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت. زیر زمین دارای سقفی گنبدی شکل است که تقارن و زیبایی خاصی به آن داده است.
شما می‌توانید برای آشنایی بیشتر با این جاذبه به مطلب قلعه خورموج در همین سایت مراجعه کنید.

عمارت امیریه

عمارت امیریه که در ابتدا به عنوان ساختمان شهرداری یا بلدیه در دوران رضاشاه ساخته شده است، اکنون موزه مردمشناسی بوشهر است. عمارت امیریه در سال ۱۳۱۷ توسط احمدخان دریابیگی، فرماندار بنادر خلیج فارس ساخته شد. بنای اصلی این عمارت شامل یک ساختمان دوطبقه است و در مجموع دارای تعداد ۲۰ اتاق است که همگی به سبک خانه‌های قدیم دورتادور حیاط مرکزی بنا قرار دارند. اتاق‌های طبقه دوم دارای بالکن‌هایی با نرده چوبی هستند که به حیاط مشرف هستند.

عمارت گلشن بوشهر

یکی از برجسته ترین جاذبه های تاریخی شهر بوشهر عمارت گلشن است که در محله بهبهانی واقع شده و قدمت آن به دوران قاجار برمی گردد. صاحب این عمارت تاجری به نام
آقای گلشن بود و برای سکونت و امور تجاری از آن استفاده می کرده است. سبک این بنا به سبک بیت میلانی بوده و دارای ۳ طبقه است. آشپزخانه، حمام، دستشویی، آب انبار و اتاق خدمه در طبقه اول قرار گرفته اند و طبقه دوم و سوم برای پذیرایی از میهمانان و تجارت مورد استفاده قرار می گرفت. پلکان هایی به شکل حلزون که به پشت بام می رسند زیبایی این بنا را دو چندان کرده است. اتاق ها در اطراف حیاطی که در وسط عمارت گلشن وجود دارد چیده شده اند و دارای پنجره های چوبی زیبایی هستند. مدت ها بعد این عمارت توسط فردی به نام مهربان خریداری شد و سپس در سال ۱۳۶۵ این عمارت توسط میراث فرهنگی خریداری و مرمت شد و نام این بنا در سال ۱۳۷۷ در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید.

عمارت کازرونی بوشهر

قدمت این عمارت به اوایل دوران قاجار برمی گردد. مالک این عمارت محمد رضا کازرونی از تاجران مشهور بوشهر بود. این عمارت در محله باستانی بهبهان واقع شده است و در دهم مهر ماه سال ۱۳۸۰ با شماره ۴۰۴۵ به عنوان میراث ملی ایران به ثبت رسیده است. به علاوه، عمارت کازرونی یکی از اولین بناهای شهر بود که در فهرست میراث جهانی ثبت شده است. از ویژگی های این بنا می توان به ارتفاع زیاد، چند طبقه بودن و سیستم طبیعی خنک کننده هوا اشاره کرد. وجود در و پنجره های متعدد برای اتاق ها نیز موجب خنک شدن هوای داخل اتاق می شود.

مسجد کوفه بوشهر

مسجد کوفه بوشهر از جمله بناهای مذهبی این شهر است که در دوران قاجار و زمان پادشاهی ناصرالدین شاه بنا شده است. این مسجد در شمار بناهای تاریخی بوشهر است و در محله بهبهانی قرار دارد. آنطور که محلیان روایت کرده‌اند منزل آیت الله سید مهدی علم الهدی در جوار این مسجد قرار داشته است و از این رو همواره ایشان برگزاری مراسم نماز جماعت این مسجد را بر عهده داشته‌اند. معماری بنای مسجد درست همانند مساجد قاجاریه است و در آن از طرح شبستانی بهره گرفته‌اند. ظاهر بنای مسجد ساده است و از کمترین تزئینات در آن استفاده شده است. ویژگی متمایز بنای این مسجد در مقایسه با بنای مساجد شهر این است که هیچ گنبدی بر روی سقف آن وجود ندارد و سقف کاملاً مسطح است.

گورستان شغاب بوشهر

شاید برایتان تعجب‌برانگیز باشد که بدانید یکی از جاهای دیدنی بوشهر یک گورستان قدیمی است اما باید بگوییم که گورستانی در شهر بوشهر وجود دارد که به سبب قدمت تاریخی بالغ بر ۴۵۰۰ ساله‌اش در شمار جاذبه‌های تاریخی قرار دارد. نام آن گورستان شغاب است که در ناحیه جنوبی شهر قرار دارد. در این قبرستان اموات به شکل امروزی و طبیعی دفن نشده‌اند بلکه برخی از آنها در خمره‌های بزرگ سفالی دفن شده‌اند و نوشته‌هایی نیز بر روی در خمره‌های درج شده است و برخی دیگر نیز در تابوت‌های سنگی دفن شده‌اند. در مجموع باستان‌شناسان در بررسی‌ها و کاوش‌هایی که محوطه قبرستان انجام داده‌اند برخی اشیاء تزیینی نیز کشف کرده‌اند. آنها معتقدند مردگانی که در این قبرستان دفن شده‌اند با سه روش: استوان یا همان خمره تدفینی، قبرهای صخره‌های دستکنده و همچنین قبور خشکه چین دفن شده‌اند. گفتنی است محل دفن مرده‌ها به صورت تل‌کوچک خاک و با ارتفاع بسیار کم و نامرتب در گورستان پراکنده شده است.

قبر ژنرال

حملات انگلیس و سایر استعمارگران، آثار آنها را برای همیشه در این شهر برجای گذاشته است. برخی از آن ها ، واژه های قرض گرفته شده انگلیسی، سبک های معماری و قبر ژنرال یا قبر جنرال هستند. این مقبره محل دفن یکی از فرماندهان انگلیسی در محله سنگی است که در حمله به جنوب ایران جان خود را از دست داد. ارتش ایران در سال ۱۸۵۶ در جنگ هرات، ژنرال انگلیسی را به قتل رساند. تا سال ۱۳۹۰، این مکان در داخل یک گورستان واقع شده بود که ۳۵ تن از سربازان انگلیسی در آن دفن شده بودند، اما بعدا این منطقه به پارک تبدیل شد. قبر ژنرال به شکل یک ابلیسک ساخته شده است که در معماری مصر باستان، آشور و روم باستان به کار رفته است. این بنای تاریخی در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مدرسه سعادت

مدرسه سعادت بوشهر یکی از ۵ مدرسه دوره قاجار در ایران بود که هم زمان با فرهنگستان علوم تهران که یکی از مهم ترین دوره های آموزشی در جنوب کشور بود، تأسیس شد. تأسیس اولین مدرسه مدرن در جنوب ایران در این بندر از مهمترین تحولات فرهنگی در منطقه بوده است. برخی از بزرگان از این مدرسه فارغ التحصیل شده اند. روز تأسیس این مدرسه، ۱۱ بهمن، در تقویم ایران "روز بوشهر" در نظر گرفته شده است. چندین سال است که مردم این روز را جشن می گیرند. این مدرسه باستانی و مشهور به مرکز فرهنگی تاریخی و جاذبه گردشگری بوشهر تبدیل شده است که سالانه افراد زیادی از آن دیدن می کنند. مدرسه سعادت هم اکنون به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

موزه رئیسعلی دلواری

رئیسعلی دلواری یک مبارز استقلال طلب بود که اکنون از آن به عنوان قهرمان ملی ایران یاد می شود. وی مقاومت مردمی را در برابر سربازان انگلیس، که در سال ‍۱۲۹۴ به ایران حمله کرده بودند، سازمان داد. خانه او، واقع در دلوار در شهر بوشهر، به موزه مردم شناسی تبدیل شده است. قدمت ساختمان این موزه به دوران قاجار بر می گردد و دارای مساحتی به وسعت ۳۷۵۰ متر مربع است. امروزه با بازسازی های متعدد یکی از برجسته ترین جاهای دیدنی بوشهر به شمار می آید. این موزه از سه بخش شامل اتاق ها و راهروهای نمایشگاه، نورپردازی خارجی و حیاط مرکزی با فضای سبز تشکیل شده است. برخی از وسایل شخصی رئیسعلی دلواری از جمله وصیت نامه وی، اسناد تاریخی مربوط به زمان او و انواع اسلحه در این موزه به نمایش گذاشته شده است و پیشنهاد می شود که که حین سفر به بوشهر فرصت بازدید از این موزه تاریخی را از دست ندهید.

مسجد شیخ سعدون

این مسجد به مسجد شاه و مسجد کوفی نیز معروف است و در بلوار خلیج فارس واقع شده است. این بنای تاریخی و مذهبی دارای شهرت بسیار زیادی بوده و متعلق به عصر قاجار و دارای بیش از دو قرن قدمت است. به گفته شاهدان، یک فرد سعودی به نام شیخ سعد آل مذکور دستور ساخت این مسجد را صادر کرد. امروز ایرانیان مراسم معروف تعزیه را در مسجد شیخ سعدون برگزار می کنند. نداشتن گنبد ومناره از نکات جالب معماری این بنا است. معماری این مسجد به سبک بیت میلانی است که این نوع سبک در بوشهر و سایر شهر های خلیج فارس به وفور مشاهده می شود. در این نوع سبک بام خانه ها مسطح بوده و دیوارهای کوتاه مشبکی در حاشیه آن دیده می شود. بنای ساختمان با سنگ های مرجانی و ملات گچ ساخته شده است.

آب انبار قوام

آب انبار قوام دارای معماری شگفت انگیزی بوده و قدمت آن به دوران قاجار بر می گردد. این آب انبار در بخش مرکزی شهرستان بوشهر در کنار خیابان خلیج فارس واقع شده و یکی از اماکن تاریخی و دیدنی بوشهر به شمار می آید. آب انبار قوام بیش از ۱۵۰ سال عمر داشته و با مصالح محلی ساخته شده است. پوشش داخلی آب انبار، ساروج است و مقاومت بسیار بالایی دارد. امروزه کاربری این بنا به رستوران سنتی تغییر پیدا کرده است. این رستوران یکی از بهترین رستوران های شهر بوده و مکان مناسبی برای گذراندن وقت با خانواده است که پیشنهاد می شود با خرید بلیط هواپیما بوشهر حتما از آن دیدن کنید.

گنبد نمکی جاشک

گنبد نمکی جاشک در حوالی روستای گنخک، در ۱۴۴ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر واقع شده است. این جاذبه طبیعی یکی از بزرگترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه است. گنبد نمکی یا گنبد دشتی ۱۲ کیلومتر درازا و ۴.۵ کیلومتر پهنا دارد و وسعت آن حدود ۳۶۶۶ هکتار است. آبشارهای نمکی، چشمه های نمکی و دره گل کلم شگفت انگیزترین قسمت های گنبد هستند. این کوه نمک با دارا بودن چشم اندازهای زمین شناسی و طبیعت بکر چشم هر بیننده ای را خیره می کند و مکانی بسیار مناسب برای محققان علاقمند به زمین شناسی به شمار می رود.

یکی از جاذبه‌های اصلی استان‌های جنوبی کشور، مجموعه جزایر ایرانی خلیج فارس است که کمتر شناخته شده‌اند و پیشنهاد می‌کنیم این نوشتار را در مجله گردشگری سفرمارکت بخوانید.