دشت کویر

دشت کویر

دشت کویر واقع در فلات ایران با اسامی مختلفی نظیر کویر مرکزی و صحرای عظیم نمک نامیده می‌شود. این بیابان وسیع در جنوب شرقی تهران و در فاصله ۳۰۰ کیلومتری این شهر قرار گرفته است. کویر مرکزی سرزمینی ده‌ها میلیون ساله است که از دل دریاچه پر نمک و باستانی تیس بیرون آمده و بخش‌های مرکزی ایران را در برگرفته است. سطح این ناحیه با لایه ضخیم نمک پوشیده شده است. به همین دلیل، گیاهان این ناحیه عمدتا از گونه‌های هالوفیت یا شورپسند به حساب می‌آیند.
این دشت با طولی معادل ۸۰۰۰ کیلومتر و عرضی تقریبی ۶۰۰۰ به‌عنوان یکی از عظیم‌ترین نمک‌زارهای دنیا شناخته می‌شود. جالب است بدانید، همه نقاط این دشت بزرگ حالت کویری ندارد و در سراسر آن شرایط اقلیمی متنوعی را می‌توان دید. با این حال، در روزهای گرم تابستان دمای بخش‌هایی از این دشت به ۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. این در حالی است که دمای روز و شب این منطقه در حدود ۷۰ درجه با هم اختلاف دارند.
علاوه بر گرمای بیش از اندازه روزهای تابستانی کویر، این اختلاف دما یکی از اصلی‌ترین عوامل از بین رفتن اغلب گونه‌های گیاهی و جانوری این منطقه به حساب می‌آید. در حال حاضر، بخش وسیعی از کویر مرکزی پوشیده از زمین‌های باتلاقی است. این در حالی است که بخش شرقی این منطقه با تپه‌های ماسه‌ای آراسته شده و بخش غربی نیز دارای پوشش رسی است. مجموع عوامل یاد شده، بخش بسیار بزرگی از این صحرای عظیم نمک را برای رویش گیاهان و زندگی بسیاری از جانوران نامناسب می‌کند.

چرا بازدید از دشت کویر را پیشنهاد می کنیم؟

• مشاهده یکی از عجیب‌ترین جلوه‌های طبیعی
• آشنایی با شرایط اقلیمی منحصر به‌فرد و متنوع منطقه
• تجربه‌ای ناب و به‌یادماندنی ناشی از مشاهده چشم‌اندازهای متفاوت
• آشنایی با پدیده‌هایی نظیر گنبدهای نمکی، دریاچه نمک و تپه‌های شنی و ویژگی‌های خاص آن‌ها
• سیر و سیاحت در یکی از زیباترین قسمت‌های دشت کویر به نام کاراکال
• انجام تفریحاتی نظیر شتر سواری، سافاری، پیاده‌روی در کویر و رصد کردن آسمان
• سپری کردن اوقاتی خوش در زیر آسمان پر ستاره و شگفت‌انگیز کویر
• تماشای پدیده شهاب باران در دل کویر
• اقامت در کمپ‌های کویری و رقم زدن خاطراتی خوش و فراموش‌نشدنی

ویژگی های طبیعی و گردشگری برجسته دشت کویر

دشت کویر در نخستین نگاه، شن‌زاری عظیم و پوشیده از نمک است که با تپه‌هایی زیبا و افسون‌گر تزیین شده است. این عظمت باورنکردنی برای دقایقی هم که شده، آدمی را به تفکر و تعقل وادار می‌کند. در گوشه‌وکنار این سرزمین پهناور، آب انبارهای تاریخی فراوانی به‌چشم می‌خورند که برخی از آن‌ها هنوز هم قابل استفاده هستند. از این میان، می‌توان به آب انبارهای دولاشی، سرکویر و میانه اشاره کرد.
در بخش جنوبی این دشت یکی از قدیمی‌ترین مناطق کویر مرکزی دیده می‌شود. این بخش که بیابانک نام دارد پیش از این، محل تردد کاروان‌هایی بوده که به سمت نیشابور حرکت می‌کردند. گنبدهای نمکی ریز و درشتی را در سراسر این دشت بزرگ می‌توان مشاهده کرد. این گنبدها منظره‌ای فراموش‌نشدنی را در پیش چشم گردشگران به تصویر می‌کشند.
شهر جندق نیز از دیگر ویژگی‌های گردشگری برجسته این منطقه به حساب می‌آید. در زمان حکمرانی انوشیروان، این شهر به‌عنوان تبعیدگاه شناخته می‌شد. در منطقه جندق می‌توان گنبد باستانی و با شکوهی را مشاهده کرد که یادگار دوران فرمانروایی ساسانیان است و برخی از آن با نام هشت درب یاد می‌کنند.
در دل این کویر، بقایای ستون‌های آجری شگفت‌انگیزی را می‌توان دید که از زمان شاه عباس صفوی به‌یادگار مانده‌اند. معروف است که شاه عباس این ستون‌ها را در مسیر دستیابی به مشهد و برای جلوگیری از گم‌شدن زائران بنا کرده است. به‌دستور شاه عباس در این قسمت از کویر مرکزی، مزرعه‌ای نیز بنا شده که به‌عنوان تفرج‌گاه و استراحت‌گاه زائران کاربرد داشته است. این مزرعه که با نام عباس آباد شناخته می‌شود هنوز هم سرسبز و قابل بهره‌برداری است.
مسافرانی که شب‌مانی در کمپ‌های کویری حاشیه این دشت را برمی‌گزینند می‌توانند زیباترین آسمان پر ستاره عمر خود را در شب‌های کویر مرکزی تماشا کنند. از اوایل پاییز تا اواخر زمستان را می‌توان بهترین زمان سفر به کویر مرکزی دانست.

چگونه به دشت کویر برویم؟

برای دستیابی به دشت کویر می‌توانید از طریق پرواز چارتر و خرید بلیط هواپیما به مقصد کاشان اقدام کنید. پس از رسیدن به کاشان با طی مسیری به طول تقریبی ۶۴ کیلومتر به دشت کویر خواهید رسید. در صورت تمایل، بسته به مبدا حرکت خود با استفاده از قطار، اتوبوس یا خودروی شخصی می‌توانید به سمت کاشان رهسپار شده و نهایتا به کویر مرکزی دسترسی پیدا کنید.

جاهای دیدنی نزدیک به دشت کویر

روستا و کویر مصر از دیدنی‌ترین مکان‌های نزدیک به دشت کویر به حساب می‌آید. این روستا که در شرق شهرستان جندق و در فاصله ۴۵ کیلومتری آن قرار دارد یکی از مهم‌ترین اماکن گردشگری ایران محسوب می‌شود. بسیاری از گردشگران در این منطقه به انجام تفریحاتی نظیر شترسواری و موتورسواری می‌پردازند. از دیگر نواحی تماشایی نزدیک به کویر مرکزی می‌توان دریاچه نمک خور و همچنین، کویر طبقه را نام برد.
چال سلکنون هم به گودال زیبایی اطلاق می‌شود که در شمال روستای مصر واقع شده و تپه‌های شگفت‌انگیز ماسه‌ای آن را احاطه کرده‌اند. در این میان، کویر طبقه که درست مانند سطحی پوشیده از کاشی‌های پنج ضلعی به‌نظر می‌رسد از جلوه‌ای زیبا و عجیب برخوردار است. نکته جالب این است که زمین این منطقه در تابستان به رنگ سفید و در زمستان به رنگ سیاه درآمده و چشم‌اندازی تماشایی را در مقابل گردشگران ایجاد می‌کند.

هتل ها و اقامتگاه های نزدیک به دشت کویر

در اطراف دشت کویر هتل و اقامت‌گاه قابل توجهی وجود ندارد. بنابراین، گردشگران برای شب‌مانی باید فاصله قابل توجهی را طی کرده و اوقات خود را در یکی از اقامت‌گاه‌های موجود در شهرها و روستاهای مجاور سپری کنند. علاوه بر این، اقامت در کمپ‌های موقتی کویری نیز امکان‌پذیر است. از نزدیک‌ترین اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی به کویر مرکزی می‌توان موارد زیر را برشمرد:
فاصله کویر مرکزی تا اقامتگاه بوم‌گردی خانه مازیار: ۸۵ کیلومتر
فاصله کویر مرکزی تا اقامتگاه بوم‌گردی خانه صفا: ۶۴ کیلومتر