جاهای دیدنی ایذه؛ گشتی در برترین جاذبه‌های گردشگری قطب اکوتوریسم خوزستان

ایذه یکی از شهرهای سرسبز و خوش آب و هوای استان خوزستان است. ایذه با ۳۷۸۹ کیلومتر وسعت از شمال با شهرستان لردگان، از شمال غرب و غرب با مسجد سلیمان، از شرق با چهارمحال و بختیاری، از جنوب شرقی و جنوب با استان باغ ملک و کهگیلویه و بویراحمد مرز مشترک دارد. شهر ایذه در شمال شرقی استان خوزستان واقع گردیده است. شهر ایذه در طول تاریخ به نام‌های مختلفی مانند انزان، ایزاج، اریق، مال امیر معروف بوده است. برای مثال، زمانی که پایتخت اتابکان لر بود به آن مالمیر می‌گفتند.
آثار تاریخی موجود در شهر ایذه نشان از قدمت آن به دوره ایلامی دارد. بد نیست بدانید که؛ فاصله ایذه تا تهران ۷۷۰ کیلومتر و تا اهواز ۱۸۴ کیلومتر است. اکثریت جمعیت شهر ایذه از ایل بختیاری هستند و به گویش بختیاری صحبت می‌کنند. شغل اکثر آنها کشاورزی و دامداری است. بیشتر محصولات کشاورزی منطقه ایذه گندم، جو، برنج و لبنیات است. اگر شما قصد خرید آنلاین بلیط هواپیما اهواز و سفر به استان خوزستان را دارید، لازم بذکر است که؛ ایذه برخلاف اکثر شهرهای خوزستان کوهستانی است. آب و هوای معتدلی دارد و در فصول گرم سال نیز می‌تواند پذیرای گردشگران و طبیعت گردان باشد. در این مطلب قصد داریم تا جاهای دیدنی ایذه را به شما معرفی نماییم، لطفا با ما همراه باشید.

تالاب میانگران

تالاب میانگران؛ یکی از تالاب‌های مطرح کشور با مساحتی حدود ۲۴۰۰ هکتار از جاهای دیدنی ایذه است. تالاب میانگران در جنوب‌ غربی کوهپایه زاگرس و در فاصله ۱٫۵ کیلومتری شهر ایذه قرار دارد. جالب است بدانید که، در بهمن ماه سال ۱۳۸۹، تالاب میانگران به‌عنوان پناهگاه حیات وحش میانگران به تایید سازمان محیط زیست کشور معرفی شده است. پوشش گیاهی تالاب را نی، خارشتر، یونجه، شنبلیله، گیاهان محلی همچون شتی، پاوکده و گیاهان مرتعی را تشکیل می‌دهد.
منبع تغذیه تالاب از هیچ رودخانه‌ای نیست و با نزولات جوی، آب‌های ناشی از آب شدن برف‌های ارتفاعات منطقه و حتی بخشی از فاضلاب‌های شهری پر می‌شود. تنجه، آنقوت، اردک نوک‌پهن، سرسبز، خوتکا، اردک مرمری، اردک سرسفید، غازپیشانی سفید کوچک، فلامینگو، گاو چرانک، لک لک سفید، لک لک سیاه، باکلان و حواصیل خاکستری از جانوران ساکن در منطقه تالاب میانگران هستند. همچنین، وجود جاذبه‌های تاریخی متعددی از دوران حکومت ایلامیان ازجمله کول فرح، راسوند، خنگ اژدر، اشکفت سلمان و قلعه کژدم نیز بر اهمیت منطقه افزوده است.

حکاکی کول فرح

حکاکی کول فرح یک نقش برجسته صخره‌ای است که جزو جاهای دیدنی ایذه محسوب می‌شود. قدمت حکاکی کول فرح حدود ۳۰۰۰ سال است. حکاکی کول فرح در انتهای دشت ایذه قرار دارد. جالب است بدانید که مسیر رفت به حکاکی کول فرح فوق‌العاده جذاب و شگفت‌انگیز است. حکاکی کول فرح همچنین به نقش برجسته باس ایلامی کول فرح، کول فرح، کوله فراه، نقش برجسته صخره‌ای کول فرح هم مشهور است. حکاکی کول فرح، یک معبد ایلامی است که شامل شش حکاکی است که مراسم مذهبی و صحنه‌های قربانی را به تصویر می‌کشد.
حکاکی کول فرح، در واقع کنده‌کارهایی به شکل سرهای پادشاه، فرمانده، مردان، زنان، اسیران و جانورانی مانند گاو، گاو کوهاندار و گوسفند را به تصویر می‌کشد. این نقوش نوعی عبادت یا احترام و تقدیم هدایا به حاکم را نشان می‌دهد. این حکاکی متعلق به مقر قدرت عیلامی قبل از میلاد مسیح است و یکی از شواهد مهم و کهن استان خوزستان را به خود اختصاص داده است. حکاکی کول فرح یکی از مهم‌ترین تصاویر پادشاهی ایلامی باستان است. سنگ‌تراشی‌های زیادی وجود دارد که نشان‌دهنده قدرت پادشاه و فرهنگ آنها در احترام به او و بازگشت به قبل از تولد مسیح است.

پل شالو

یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی استان خوزستان و شهر ایذه پل شالو است. پل شالو که در شهرستان ایذه واقع گردیده است، دارای قدمتی بالغ بر چندین هزار سال است. پل شالو در ۳۵ کیلومتری جاده ایذه، دهدز قرار دارد. تاریخ شناسان بر این باور هستند که، پل شالو باستانی در مسیر جاده‌ دزپارت از جاده‌های باستانی ایران و به‌عنوان گذرگاهی مهم احداث شده است. پل شالو در اصل به عنوان گذرگاهی برای عشایر بختیاری ساخته شده بود که امروزه با آبگیری سد کارون ۳ زیر آب رفته و بخش بزرگی از تاریخ ایران باستان را با خود به زیر آب برد.
نبوغ سازندگان پل در معماری پل شالو به وضوح در این اثر شگرفی که برای آیندگان به ارمغان مانده قابل مشاهده است. این پل تاریخی با دو ستون بلند، استوار، دو طناب ضخیم و بسیار مقاوم ساخته شده است. اما متأسفانه بعد از آبگیری سد کارون ۳، پل شالو نیز زیر آب رفت و همراه خود، بخش‌های قطوری از تاریخ کهن ایران را که خود گواهی بر آن بود، به زیر آب فرو برد. به نظر می‌رسد وجه تسمیه پل تاریخی به شالو، به علت قرار گرفتن آن در سکونتگاه طایفه‌ شالو است که پس از گذشت چند صد سال، همچنان به این نام، مشهور است.

قلعه تل

قلعه تل مانند سایر جاهای دیدنی ایذه که معرفی کردیم قدمتی طولانی ندارد. قلعه تل برفراز تپه‌ای قرار دارد. قلعه تل در حدفاصل شهرستان‌های باغملک و ایذه در مسیر شاهی استان فارس و خوزستان واقع شده است. بنای اولیه قلعه تل حدود سال ۱۷۹۰ میلادی ساخته شده است. کار ساخت قلعه تل را به محمد تقی‌خان چهارلنگ بختیاری نسبت داده‌اند. قلعه تل به علت قرار گرفتن در دشتی حاصلخیز و مجاورت با نواحی کوهستانی و راه‌های ارتباطی شوش، ایذه و شهرکرد و اصفهان، همواره مورد توجه قرار گرفته است.
قلعه تل، با واقع شدن روی یک زیگورات‌ عیلام، موقعیت ممتاز نظامی داشته و همواره مورد استفاده خان‌ها و جنگجویان محلی قرار گرفته است. در ساخت قلعه تل، از خشت و گل استفاده شده است و آن را با چهار برج مدور، به شکل دژ‌های نظامی قدیم ساخته‌اند. آجرهای بنا قدمتی پیش از اوایل دوره قاجار یا زند ندارد و سنگ قلوه‌های به‌کار رفته در بنا، نشانی از معماری دوره زندیه است.

کوه منگشت

کوه منگشت از جاهای دیدنی ایذه؛ یکی از طولانی‌ترین نیم شاخه‌های رشته کوه زاگرس به‌شمار می‌رود. کوهستان منگشت در شهرستان‌های لردگان و ایذه از کوه‌های تنوش ناشلیل، قوچه، بدرنگان، زرد حلقه، نشا، برآفتاب، سه پران، سرچاه، کلمه و دوزرد تشکیل شده است. مرتفع‌ترین قله‌ی این کوهستان با ارتفاعی معادل ۳۶۱۳ در ۵۵ کیلومتری جنوب شرقی ایذه و در ۵۲ کیلومتری کرمان و در ۱۳ کیلومتری شمال غربی روستای لیراب قرار گرفته است.
منشا آب رودخانه‌ هلایجان آب زردک صیدون، دامنه‌های غربی لیراب است و آب رودخانه سمه نیز از دامنه جنوبی خرسان سرچشمه می‌گیرد. بخش وسیعی از کوهستان کوه منگشت با جنگل‌هایی نسبتاً انبوه پوشیده شده است. همچنین در بخش تحتانی کوه منگشت، دریاچه‌ای به نام بوندان که جزء زیباترین مظاهر طبیعت این منطقه محسوب می‌شود، قرار دارد.

کوه دوتو

کوه دوتو در واقع یک کوه جنگلی است. کوه دوتو در جنوب شرقی ایذه قرار دارد و به ارتفاع تقریبی ۳۱۷۰ متر برمی‌خیزد. این کوه از جنوب به کوه کله و از شمال به کوه لیراب می‌پیوندد. دامنه‌های شرقی این کوه به دره سیراب و دامنه‌های غربی آن به دره صیدون متصل می‌شوند. در دامن غربی کوه دوتو، دریاچه و چشمه کوچکی قرار دارد. دامنه‌های کوه دوتو از جنگل و درختان بسیاری پوشیده شده است. همچنین کوه دوتو، بخشی از کوه منگشت است که بخشی از رشته‌کوه زاگرس را در برگرفته است.

دشت سوسن

یکی از جاهای دیدنی ایذه که با طبیعت خارق‌العاده و شگفت‌انگیز خود گردشگران فراوانی را به خود جذب می‌نماید؛ منطقه‌ای وسیع به نام دشت سوسن ایذه است. دشت سوسن روستاها و دشت‌های زیادی را در دل خود جای داده است. دشت سوسن به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری پرطرفدار در ایذه شناخته شده است.
بهترین زمان سفر به دشت سوسن فصل بهار است که هر سال مسافران زیادی برای تفریح با خرید بلیط هواپیما ارزان به این منطقه سفر می‌کنند. جالب است بدانید که؛ رود کارون از میان دشت زیبا سوسن عبور می‌کند و باعث حاصلخیزی خاک دشت سوسن شده است. عبور آب از میان دشت سوسن دلیلی است که دشت سوسن دارای انواع درختان، گیاهان بومی و پوشش گیاهی غنی است.

تالاب بندون

تالاب بندون یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری شهر ایذه است. ایذه یکی از شهرستان‌های کوچک خوزستان است که علاوه بر جاذبه‌های تاریخی از طبیعت زیبایی برخوردار است. تالاب بندون در ۳ کیلومتری ایذه نزدیک به آرامستان تاریخی شهسوار در روستای کهباد قرار گرفته است. بد نیست بدانید که؛ تالاب بندون در نزدیکی سنگ نگاره کول فرح و نقش برجسته خونگ اژدر قرار دارد. تا چند سال قبل کمبود باران سبب خشک شدن تالاب بندون شده بود. سرانجام در فروردین ماه سال ۱۳۹۸ با توجه به اینکه سیل و بارندگی سبب مشکلاتی در خوزستان شد اما این مزیت را برای تالابی مانند بندون داشت که مانند قبل بسیار پرآب شد.
امروزه تالاب بندون زیستگاه گونه‌های زیبایی از پرندگان است و به راحتی از کنار جاده قابل دسترسی است. اگر کمی به بالای آرامستان شهسوار بروید منظره بسیار زیبایی از تالاب بندون را خواهید دید. همچنین علاوه بر گونه‌های مختلف پرندگان گیاهان مختلفی نیز به برکت پرآبی تالاب بندون در این منطقه رشد کرده‌اند و منطقه را به یکی از بهترین جاذبه‌های دیدنی برای ایذه مبدل ساخته‌اند.

آبشار شیوند

در دامنه کوه‌های منگشت ایذه پدیده طبیعی زیبایی به نام آبشار شیوند از جاذبه‌های خاص و منحصربه‌فرد ایذه چشم انتظار گردشگران و توریست‌ها است. آبشار شیوند زیبا که از دیدنی‌های طبیعی شهر ایذه است. هر ساله طبیعت دوستان بسیاری را جذب شگفتی خود می‌کند. آبشار شیوند در ۳۰ کیلومتری جنوب شرق شهر در روستای شیوند واقع گردیده است.
آبشار شیوند با ارتفاعی بیش از ۹۰ متر، در روستایی بنام شیوند قرار دارد. طبیعت و آب و هوای این روستا برای گردش‌های تابستانی و بهاری بسیار مناسب و فوق‌العاده است. گردشگران بسیاری برای گردش در تپه‌های سرسبز و کوهنوردی در کوه‌های سر به فلک کشیده آبشار شیوند به این روستا سفر می‌کنند.

نقش برجسته خنگ کمالوند

از دیگر جاهای دیدنی ایذه که در ۷ کیلومتری شمال شهر و روستای کمالوند قرار دارد، نقش برجسته خنگ کمالوند است. نقش برجسته خنگ کمالوند در سال ۱۹۶۳ توسط والتر هینز کشف شده است. نقش برجسته خنگ کمالوند از آثار ارزشمند و فاخر در منطقه ایذه است که روی دیوار شرقی یک تنگه باریک بر بلندای کوه رشید کشف گردیده است. نقش برجسته خنگ کمالوند نگاره یک نجیب زاده سوار بر اسب و یک کاهن را به تصویر می‌کشد. بنا بر نوشته‌های تاریخی حکاکی شده روی کتیبه، این کتیبه به احتمال قریب به یقین به دوران الیمايی تعلق دارد.

غار اشکفت سلمان

از دیگر جاهای دیدنی ایذه، غار اشکفت سلمان را می‌توان نام برد. غار اشکفت سلمان در فاصله ۳ کیلومتری شهر ایذه قرار دارد. غار اشکفت سلمان غاری درون صخرهای طبیعی است که چشمه‌ای با آب زلال و شیرین دارد که از درون غار کوچکتر و باریک دیگری بیرون می‌ریزد. در سمت راست و روبروی اشکفت سلمان، دو نیمرخ برجسته در دو سطح توخالی حکاکی شده مربع وجود دارد.
در شرق این دو نیمرخ، شکاف بزرگی وجود دارد که کوه بر فراز آن خمیده شده است و پناهگاهی را تشکیل داده است. در زیر آن، روی سطح کوه، کتیبه‌ای مستطیل شکل با خط میخی و چند نقش و نگار وجود دارد. زیر این کتیبه که در سطح بالایی قرار دارد، کرسی یا تختی قرار دارد. این احتمال وجود دارد که این مکان نیز محلی برای انجام مراسم خاص در گذشته بوده است.

حکاکی کوباد

حکاکی کوباد بر روی صخره‌ای مستطیل شکل به ابعاد ۳×۱٫۵ متر مربع حک شده است. حکاکی کوباد از جاهای دیدنی ایذه در منطقه، لوحی را نشان می‌دهد که، پنج پیکر انسانی با لباس‌های بلند و با دست‌های روی سینه است. در مقابل این پنج نفر مرد یا زنی با ردای بلند قرار دارد که روی سکویی نشسته و به پنج پیکر دیگر خیره شده است. بد نیست بدانید که ساکنان محلی اعتقاد دارند، که این کتیبه نشان‌دهنده یک مدرسه است.

محوطه باستانی شمی

در روستای شمی شهرستان ایذه‌ محوطه‌ای مشهور بنام محوطه باستانی شمی واقع شده است. محوطه شمی، در شمال شهرستان ایذه و در فاصله ۹ کیلومتری روستای شمی است. در محوطه باستانی شمی، آثاری یافت شده است که قدمتی طولانی دارند. طبق تحقیقات قدمت اغلب این آثار به سال‌های ۱۳۸ تا ۱۷۱ پیش از میلاد بازمی‌گردد؛ در واقع این آثار به دوران الیمائیه مربوط هستند. ازجمله آثار موجود در محوطه باستانی شمی می‌توان به؛ سنگ‌های مرمرین، گورستان قدیمی، مجسمه برنزی سردار پارتی اشاره کرد.
مجسمه برنزی یکی از معروف‌ترین پدیده‌های کشف شده در منطقه باستانی شمی است. مجسمه برنزی بیش از ۲۸۵ متر ارتفاع و ۷۰ متر عرض دارد. جالب است بدانید که مجسمه برنزی، خدمت بسیاری به محققان و باستان شناسان در مسیر کشف حقایق دوران پارتی و سرزمین ایلامیان کرد. لازم بذکر است که، مجسمه برنزی اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.

بقعه امامزاده سلطان ابراهیم

بقعه امامزاده سلطان ابراهیم (ع) مدفن ابراهیم مرتضی‌بن‌عبدالله بن‌حمزه بن‌موسی از فرزندان امام موسی‌بن‌جعفر (ع) است که در دهستان سوسن، روستای کارتا، ۴۲ کیلومتری ایذه واقع شده است. بقعه امامزاده سلطان ابراهیم از جاهای دیدنی ایذه، مکانی تاریخی است که در دامنه کوه مرتفعی به همین نام قرار گرفته است و برای مردم محلی ارزش معنوی بسیاری دارد. محیط اطراف بقعه طبیعتی سرسبز و دلنواز دارد. همچنین آبشار معروفی هم در این منطقه وجود دارد که یکی از جاذبه‌های طبیعی بقعه امامزاده سلطان ابراهیم محسوب می‌شود.

گورستان تاریخی شامی

یکی دیگر از جاهای دیدنی ایذه، گورستان تاریخی شامی است. دره شامی در حدود ۳۰ کیلومتری شمال شهر ایذه امتداد دارد. گورستان تاریخی شامی، همچنین به نام‌های: گورستان شامی، تپه تاریخی شامی و دره شامی شناخته می‌شود. گورستان تاریخی شامی در روستای شامی که در شمال شهر ایذه واقع شده است. در مجاورت گورستان شامی تعداد زیادی مقبره شبیه مقبره‌های دوره ساسانی به چشم می‌خورد. متأسفانه این مقبره‌ها به طور غیرقانونی حفاری شده‌اند. نکته جالب در مورد این منطقه این است که آثار و مجسمه‌های کشف شده در این بخش، از تمدن بسیار قدیمی‌تر سخن می‌گوید.