کویر و دریاچه نمک حاج علیقلی دامغان

ایران گرچه کشوری چهار فصل است اما سرزمینی کویری هم هست تعداد کویر ها در ایران زیاد است و هر کدام ویژگی خاص خود را دارند برخی از این کویر ها شناخته شده و برخی دیگر ناشناخته مانده اند یکی از این کویرها که به زیبایش شناخته‌شده کویر حاج علی قلی سمنان است. کویر نوردان قطعاً با این کویر آشنا هستند اما آن دسته از گردشگرانی و کویر نوردان که نام کویر حاج علیقلی برایشان تازگی دارد بد نیست قبل از اینکه باروبندیل سفر را بسته و بلیط هواپیما بخرند با این کویر آشنایی مختصری داشته باشند.

چرا باید از کویر حاج علی قلی سمنان بازدید کرد؟

از خاص ترین جاهای دیدنی سمنان است.
جزو زیباترین ترین کویرهای ایران است.
حس خوب قدم زدن بر بلورهای نمک
پدیده آیینه ای شدن و سوژه خاص عکاسی
خاصیت درمانی نمک کویر

تاریخچه کویر حاج علی قلی سمنان

این مسئله که همه کویرها روزی دریا و دریاچه ای پر آب بوده اند را همه ما شنیده و می دانیم. کویر حاج علی قلی سمنان نیز چنین تاریخچه ای داشته است. این کویر میلیاردها سال قبل دریاچه ای پر آب با انواع ماهی ها و موجودات دریایی بوده که با گذشت زمان و تغییرات آب و هوایی به ویژه تابش مستقیم نور خورشید کم کم آب دریاچه بخار شده و چیزی به جز کویری نمکی از آن باقی نماند.

موقعیت جغرافیایی کویر حاج علیقلی

این کویر نمکی در جنوب شرق دامغان با فاصله ای ۴۳ کیلومتری از این شهر و نزدیک به روستای خورزان در استان سمنان قرار دارد. حاج علیقلی کویر چندان وسیع و پهناوری نیست و وسعتش تنها به ۶۵۴۱ کیلومتر می رسد. ارتفاع کویر از سطح دریا حدود هزار متر است و اطراف آن را کوه های مختلف مانند کوه دولت یار، خرس، ترکمن گدر، آهوند، پنج و سرخ گرفته اند.

بافت کویر حاج علی قلی سمنان

کویر حاج علی قلی سمنان کویری نمکی است که از ۴۷ درصد پهنه رسی، ۳۴ درصد پهنه باتلاقی و ۱۹ درصد نمکزار تشکیل شده است رسوبات این کویر از انواع ماسه ای و رس های سلیتی هستند. این نوع از رسوبات معمولاً در فصل زمستان و بهار ایجاد می شوند چون در این دو فصل هوا دارای رطوبت است. بد نیست بدانید که شمال کویر حاج علی قلی سطحی صاف و مسطح دارد که همین امر باعث شده تا این بخش برای ریل گذاری مورد توجه افراد و مسئولان واقع شود.

پوشش گیاهی کویر حاج علیقلی

همان طور که گفتیم کویر حاج علیقلی سمنان کویری نمکی است و گیاهان و درختانی که در این منطقه رشد می کند گیاهانی شور پسند هستند. به همین دلیل در این منطقه درختان تاغ و انواع مختلفی از گیاهان شور پسند به چشم می خورد.

رودهای کویر حاج علی قلی دامغان

دو رود به نام های رودخانه دامغان و رودخانه حسن آباد از کوه های البرز به سمت کویر حاج علیقلی سرازیر می شوند. به جز این دو رود رودهای دیگری هم به کویر سرازیر می شوند اما این روزها فصلی بوده و در فصل تابستان دچار خشکی و کم آبی می شوند به طور کلی رودهایی که گذرشان از کویر حاج علیقلی ست ۵ عدد به نام های رودخانه دامغان، حسن آباد، کر، کالشور و چشمه علی هستند.

فصل مناسب برای بازدید از کویر حاج علیقلی چه زمانی است؟

همانطور که انتظار می رود کویر حاج علی‌قلی مانند بسیاری از کویر های دیگر آب و هوای گرم دارد و اختلاف دمای شب و روز آن بسیار زیاد است بنابراین می‌توانید حدس بزنید که سفر به این کویر را در فصل بهار و تابستان پیشنهاد نمی کنیم به ویژه اینکه در این دو فصل تابش خورشید به صورت مستقیم است و رودخانه و دریاچه های این کویر خشک می شوند و نیمی از زیبایی کویر از بین می رود. در مقابل اما فصل پاییز و زمستان کویر آب و هوایی متعادل دارد در این دو فصل گرچه هوا گاهی ابری است اما نور خورشید به صورت کم و ملایم می تابد و کویر گردی لذت بخش خواهد بود نکته دیگری که باعث می شود سفر به کویر در این فصل را پیشنهاد دهیم پدیده آینه ای شدن زمین است که به دلیل بارش های این دو فصل رخ می‌دهد. در نهایت باید گفت که اواسط پاییز تا اواخر خرداد ماه بهترین زمان و مناسب ترین فصل برای بازدید از کویر حاج علیقلی است.

چگونه به کویر حاج علی‌قلی برویم؟

می‌توان از دو مسیر برای رفتن به کویر حاج علیقلی سمنان استفاده کرد:
اولین مسیر دامغان به سمت جاده اصفهان، دوراهی حسن آباد روستای خورزان و سپس حرکت به سمت جاده‌ای به نام معدن نمک است بعد از این جاده حدود یک کیلومتر رانندگی خواهد کرد تا به کویر برسید. این مسیر نسبتاً راحت است و پیشنهاد می شود.
مسیر دوم از سمت جاده شاهرود به طرود، روستای چاه جم است. پس از روستا به کوه خرس خواهید رسید که با پشت سر گذاشتن آن کویر حاج علی قلی پیش چشمتان نمایان خواهد شد.

در نزدیکی کویر حاج علی‌قلی از چه جاهای دیدنی دیگری می توان بازدید کرد؟

روستای حسن آباد
کویر دق بیارجمند
دشت کویر (کویر بزرگ)
محوطه و روستای چاه جم، منطقه طرود

چه هتل هایی در نزدیکی کویر حاج علی قلی برای اقامت وجود دارد؟

اگر اهل کمپینگ و علاقه مند به آسمان شب کویر هستید می توانید با برقراری کمپ شب پر ستاره ای را در کویر سپری کنید در غیر این صورت می توانید از اقامتگاه های بومگردی در روستای چاه جم و یا از هتل های شهر دامغان برای اقامت استفاده کنید.

توصیه ها و نکات قابل توجه

در کویر حاج علیقلی امکاناتی وجود ندارد و روستای خورزان آخرین ایستگاه برای تهیه مواد و وسایل مورد نیاز است. اگر به فکر کمپینگ در کویر هستید بهتر است وسیله های مورد نیاز برای برپایی چادر و آتش را همراه خود داشته باشید تا بتوانید کنار چادر خود آتش به پا کنید روشن کردن آتش می ‌تواند خطرات احتمالی مانند نزدیک شدن جانوران مختلف چادر را از بین ببرد. همچنین اگر در فصل گرما به این کویر می روید بهتر است وسیله هایی مانند کلاه عینک آفتابی کرم ضد آفتاب لباس خنک و صد البته آب همراه داشته باشید. بد نیست بدانید که نمک این کویر خاصت درمانی دارد و بسیاری از گردشگران و کویرنوردان هنگام بازدید از این کویر کمی هم از نمک آن را بر می دارند.