کلیساهای ارومیه

اگر قصد خرید بلیط هواپیما به استان آذربایجان غربی و ارومیه مرکز این استان را دارید، بهتر است بدانید که ارومیه سر زمینی است که آثار تاریخی بسیار زیادی در دل خود جای داده است. وقتی که یک سرزمین آثار تاریخی زیادی را دارد، نشان دهنده این موضوع است که فرهنگ ها و ملت های مختلف در این سرزمین زندگی کرده اند. بهتر است بدنید که آذربایجان غربی به ادیان، باور ها و آئین های گوناگون احترام خاصی قائل است. اولین بار دین زرتشت که نخستین آئین یکتا پرستی بود در این استان رواج پیدا کرد، بعد ها دین های مسحیت و اسلام هم از این شهر آغاز شد. با توجه به این موارد بناهای مذهبی متعددی در ارومیه وجود دارند که از این میان می توان به کلیساهای ارومیه اشاره کرد. اکنون کلیساهای ارامنه به عنوان یکی از جاهای دیدنی ایران در فهرست آثار جهانی هم جای گرفته‌اند و اکنون برخی از آنها را با هم بررسی می‌کنیم:

کلیسا پطروس پولس

در هشت کیلومتری شرق ارومیه در روستای کلیسا کندی یکی از کلیسا های ارومیه که سال ساخت آن به قرن ۸ میلادی می رسد بنام پطروس پولس قرار دارد. کلیسا پطروس پولس از دو بخش اصلی و الحاقی تشکیل شده است. بخش اصلی کلیسا که از سمت شرق به غرب کشیده شده است، مستطیلی به طول و عرض ۱۷ در ۵.۶ متر است. محراب کلیسا با سه پله اختلاف در ظلع شرقی ساختمان قرار دارد. سقف تالار اصلی طاق گهواره ای با قوس مازه دار و مصالح سنگ است.

کلیسا سورپ گئورک

کلیسا سورپ گئورک در ۶ کیلومتری شمال غربی ارومیه در نزدیکی روستای گرد آباد قرار گرفته است. کلیسا سورپ از جمله کلیسا های ارومیه در حیاطی بزرگ که شکل هندسی منظمی ندارد، واقع شده است. کلیسا از سه جهت جنوبی، شمالی و غربی بدنه آزاد دارد و تنها قسمتی از دیوار شرقی آن با بنای مجاور تلفیق شده است. در ضلع جنوبی حیاط کلیسا، دفتر نمایندگی خلیفه گری در روستای گردآباد و زمین ورزشی قرار دارند.
کلیسا سورپ گئورک کتیبه ای که تاریخ ساخت و یا بانی کلیسا را مشخص کند، ندارد. فقط محققات ایتالیایی با توجه به شواهد مستند و مکتوب تاریخ ساخت کلیسا را قرن ۱۷ میلادی تخمین می زنند. مرمت های غیر اصولی باعث شده است که بخش های عمده کلیسا تخریب شوند. کلیسا سورپ گئورک از مصالح خشت و گچ ساخته شده است. بهتر است بدانید که این کلیسا پس از مرمت و باز سازی اساسی در بهار ۱۳۸۳ تحت نظر سازمان میراث فرهنگی آذربایجان غربی در آمده است.

کلیسا ماوانا

کلیسا ماوانا در بخش ماوانا، روستا ماوانا ۳۲ کیلومتری غرب ارومیه قرار دارد. این کلیسا که از دیگر کلیسا های ارومیه است مربوط به دوران قاجار است که در سال ۱۳۸۱ به عنوان آثار ملی ایران با ثبت رسیده است. برای ساخت دیوار های جانبی کلیسا از سنگ های لاشه، تراشدار و منظم استفاده شده است. در ضلع شمالی کلیسا ماوانا کتیبه ای با خط رومی نصب شده است که تاریخ ساخت بنا کلیسا در آن سال ۱۸۷۹ میلادی درج شده است.
ساختمان کلیسا دارای پلان منظمی است که مصالح اصلی آن سنگ می باشد. دیوار های جنوبی و شمالی داخل کلیسا با طاق نما های به عمق ۳۰ سانتیمتر حالت خاصی را بوجود آورده اند. محراب کلیسا دارای نما رومی بسیار زیبایی است که با دو پله از کف بنا جدا می شود.

کلیسا هفتوان

کلیسایی یادگاری از دوران صفوی که به دستور شاه عباس صفوی در روستای هفتوان در ۳ کیلومتری جنوب شهر سلماس ساخته شده است که کلیسا هفتوان نام دارد. برای ساخت این کلیسا از سنگ‌ های سیاه آذرین تراش‌دار و با دقت خاصی استفاده شده است. در ورودی کلیسا چند کتیبه با نقش و خط ارمنی به چشم می خورند که بیانگر این نکته هستند که این بنا در قرن ۱۳ و ۱۴ برای اولین بار ساخته شده است. گنبد مرکزی کلیسا به صورت هرم دوازده تَرک ساخته شده است که بنا ساختمان بر روی چهار ستون سنگی آن قرار دارند.

کلیسا ننه مریم

کلیسا ننه مریم یکی از کلیسا های ارومیه که به دومین کلیسای جهان مشهور است. آشوریان هر یکشنبه برای انجام فریضه های دینی خود به کلیسا ننه مریم ارومیه می روند. کلیسا ننه مریم در خیابان خیام ارومیه و در محوطه ای بزرگ قرار دارد و به شرق آشور هم مشهور است. برای وارد شدن به داخل کلیسا چون در ورودی کوچک است باید سر خود را خم کنید. داخل کلیسا ننه مریم با سایر کلیسا ها کاملا متفاوت است. محراب کلیسا اتاقی کوچک گنبدی شکل و تودرتو است که فقط کشیش ‌ها اجازه ورود با آن را دارند.
شما می توانید حالت های مختلف مسیح را بصورت نقاشی ها و کوبلن ‌دوزی مسیح، تابلوی منبت‌کاری حواریون، مسیح در آغوش مریم مقدس و شمع‌هایی که چهره همراه با تبسم مسیح بر آن نقش بسته است بر روی پله و طاقچه کوچک جلوی محراب تماشا نمایید. این اثر بی نظیر تاریخی آشوریان در ارومیه، ۲۲ آبان سال ۱۳۹۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

کلیسا مریم مقدس

از کلیسا های ارومیه یک کلیسا در روستای نخجوان تپه از توابع شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی بنام مریم مقدس که در قرن هفدهم میلادی بوسیله ارامنه منطقه ساخته شده است. برای ساخت این کلیسا از مصالحی نظیر سنگ لاشه و خشت و برای دیوار ها از گچ و خشت استفاده شده است.
ساختمان کلیسا بشکل مستطیل است که محراب در سمت شرق آن قرار دارد. سقف کلیسا بر سه جفت ستون استوار است که سر ستون ها بشکل زیبایی تراش داده شده اند. بر روی دیوار های کلیسا مریم مقدس نوشته هایی به زبان ارمنی قابل مشاهده هستند. سقف محراب کلیسا هم بشکل خاص و منحصر بفردی با تخته چوب ها بشکل گنبدی آراسته شده است. بد نیست بدانید که ورودی کلیسا از طرف شمال است و دو نور گیر در سمت جنوب کلیسا قرار دارند.