گشت و گذار در برج طغرل شهر ری تهران

یکی از دیدنی‌ها و جاذبه‌های تاریخی ایران و تهران، برج طغرل نام دارد که در شرق آرامگاه تاریخی ابن بابویه یا شیخ صدوق در خیابان ابن بابویه شهرری واقع شده‌ است. قدمت این برج آجری و زیبا به دوران سلجوقیان برمی‌گردد. برج طغرل تهران، یکی از بناهای تاریخی و مهم این منطقه است. این برج که سیر تاریخی پیچیده‌ای را طی کرده است، اکنون سالم و باشکوه در شرق قبرستان ابن بابویه خودنمایی می‌کند.

چرا بازدید از برج طغرل تهران پیشنهاد می‌شود؟

برج طغرل با قدمتی حدود ۹ قرن یکی از شاهکارهای معماری در زمان سلجوقیان است.
برج طغرل با معماری بی‌نظیرش دارای کاربردهای خیره‌کننده‌ای است.
برج طغرل از باستانی‌ترین برج‌های تهران محسوب می‌شود.

تاریخچه برج طغرل تهران

سلجوقیان با داشتن وزیران فاخر ایرانی مانند خواجه نظام‌الملک از حکوت‌هایی بودند که پس از اسلام بر پهناورترین سرزمین حکومت می‌کردند و همین امر نشان‌دهنده قدرت و عظمت پادشاهان سلجوقی می‌باشد. یکی از بناهایی که در این زمان ساخته‌شده برج طغرل است.
برج طغرل تنها یکی از آثار ارزشمند تهران است که در فاصله نه چندان دور در شهر ری و در نزدیکی آرامگاه ابن بابویه قرار گرفته است. این برج به دلیل سبک معماری و قدمت تاریخی‌اش سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.
این بنای آجری با ارتفاع ۲۰ متر، حدود ۹۰۰ سال پیش توسط فردی به نام محمد امین معمارباشی ساخته شد تا بیانگر هنر و تمدن پادشاهان زمان خودش باشد. در ساخت این برج علاوه بر مصالحی چون خشت خام و آجر از ماده‌ای به نام ساروج استفاده شده که همین امر باعث استحکام این بنا با توجه به بلاهای طبیعی تا به امروز شده است. ساروج درواقع ترکیبی از پنج ماده‌ی سفیدهٔ تخم‌مرغ، پودر سنگ، پشم شتر و موی بز، آهک و خاکستر زغال است. جالب است بدانید از آنجایی که شهر ری در جاده ابریشم قرار گرفته است این برج نیز با آتشی که بربالای آن روشن می‌کردند، همانند راهنمایی برای مسافرانی بوده که از خراسان به سمت ری در حرکت بودند.

به گفته مورخان و باستان‌شناسان این مکان آرامگاهی برای نخستین پادشاه سلسله سلجوقبان یعنی طغرل بیک سلجوقی است. اما عده‌ای دیگر بر این باورند که در این مکان یکی از فرزندان تیمور لنگ به نام خلیل سلطان مدفون است. در این میان نیز گروه دیگری معتقدند، برج طغرل تهران مکانی است که در آن خلیل سلطان به همراه همسرش آرمیده‌اند.

معماری برج طغرل تهران

برج طغرل تهران با قدمتی حدود ۹ قرن یکی از شاهکارهای معماری در زمان سلجوقیان است. محوطه‌ای که برج در آن قرار گرفته است دارای دو درب چوبی است که با گل میخ‌های آهنی تزئین شده‌اند. با ورود از درب اصلی این مجموعه، طاق‌های آجری زیبایی را میبینید که اگرچه برای عصر معاصر هستند اما سعی شده با معماری این بنا همخوانی داشته باشند؛ بعد از عبور از آن قدم در گذرگاهی می‌گذارید که به زیبایی هرچه تمام‌تر گل‌آرایی و نورپردازی شده است. در انتهای این گذرگاه برجی قرار دارد که بعد از گذشت حدود ۹۰۰ سال هنوز پابرجاست. در بالای این برج گنبدی وجود داشت که متاسفانه امروزه خبری از آن نیست.
اگر از بالا به این برج نگاه کنید متوجه خواهید شد، بدنه برج با مهارت خاصی به صورت ستاره چند پر ساخته شده است؛ به صورتی که با طلوع خورشید از سمت شرق به ترتیب یکی از کنگره‌ها توسط نورآفتاب روشن می‌شود از این رو در گذشته از برج طغرل همانند یک ساعت آفتابی بزرگ برای تشخیص زمان استفاده می‌شد تا برای تمام افراد شهر قابل دیدن باشد. در دو طرف این برج، دو سر در جنوب و شمال وجود دارد که به صورت قرینه روبه‌روی یکدیگر و بر روی نصف‌والنهار قرار گرفته‌اند. این سردرها، قوسی‌ها و همچنین فضاهای تو خالی همگی دلیلی بر استقامت این برج هستند.

بر بالای سردر جنوبی کتیبه‌ای سنگی قرار گرفته که روی آن تاریخچه و چگونگی ساخت این برج نقش بسته است. در این قسمت فضاهای تو خالی را می‌بینید که برای برج همانند هواکش عمل می‌کرده تا مانع از ایجاد رطوبت در خشت‌ها وآجرها شود.
هنگامی که در محوطه دور برج قدم می‌زنید، درب چوبی که در ارتفاع ۷ متری قرار گرفته توجه شما را جلب می‌کند. این قسمت از داخل برج دهانه‌ای است که توسط پلکانی مارپیچ به بام برج می‌رسد. درواقع در قدیم توسط این راه به بالای برج راه پیدا ‌می‌کردند تا آتشی بر فراز برج برپا کنند تا چراغ راه مسافران باشد. این برج شباهت زیادی به برج مهماندوست دامغان دارد.

نحوه تشخیص ساعت از روی برج طغرل چگونه است؟

این برج دارای ۲۴ کنگره است که تقریبا هر یک ساعت یکبار آفتاب به سمت کنگره بعدی حرکت می‌کند. تا اینکه با بیشترین ارتفاع خود برسد و بر روی نصف‌والنهار منطقه قرار بگیرد.

کاربرد‌های برج‌ طغرل تهران

این برج علاوه‌ براینکه آرامگاه طغرل بیک سلجوقی است، به عنوان بلندگو برای گوینده بوده است؛ به گونه‌ای که نحوه‌ معماری و سوراخ‌هایی که در داخل برج قرار دارد باعث می‌شود که اگر فرد خواننده درست در مرکز برج قرار بگیرد صدایش به گونه‌ای اکو می‌شود و در تمام محوطه پخش می‌شود که گویی میکروفون در دست دارد. البته اکنون این فضاهای توخالی برج پذیرای پرندگان است.
از دیگر کاربرد‌های این برج تعیین کردن زمان و ساعت است. برج طغرل تهران، همانند فانوس راهنمایی بوده است به گونه‌ای که بر بالای آن آتشی می‌افروختند تا نشا‌نه‌ای برای مسافرانی باشد که از خراسان به سمت ری در حرکت بوده‌اند تا مسیر خود را پیدا کنند.
جالب است بدانید مصالح به کار رفته در ساخت این برج زاج، خاک و سفیده تخم مرغ است که همین امر باعث شده تا بنای مستحکمی ایجاد شود و همچنان پس از سالیان سال پا برجا بماند.

مرمت و بازسازی برج طغرل

این برج مورد مرمت و بازسازی‌های متعددی قرار گرفته که باعث شده تا امروز پابرجا بماند:
اولین مرمت در پایان ۳۵ سالگی پادشاهی ناصرالدین شاه انجام شد که این بنا را از زوال نجات داد و لوحی از مرمر، سردربنا نصب شد؛ اما باعث حذف یکسری ظریف‌کاری‌ها و همچنین گنبدی که منقش به کتیبه کوفی بود شد. سپس این بنا تا سال‌های‌سال و تا نزدیکی انقلاب ۱۳۵۷ به صورت متروکه رها شده بود؛ اما در سال ۱۳۷۷ بازسازی از سرگرفته شد و سرانجام در سال ۱۳۷۹ تمام شد. سپس توسط شهرداری محوطه‌سازی شد و امکانات رفاهی متنوعی مانند فرهنگسرا، کتابخانه، موزه و رستوران در نزدیکی آن ایجاد شد. امروزه اگرچه برج طغرل نمایی به ظاهر سالم دارد؛ اما دارای ترک‌هایی میباشد که تکان‌های مترو در زیر زمین به مرور می‌تواند تهدیدی برای این برج محسوب شود.

در نزدیکی برج طغرل تهران از چه اماکن دیدنی دیگری می‌توان بازدید کرد؟

در اینجا راهنمای سفر به تهران به کمکتان می‌آید. در فاصله‌ای نه چندان دور درست روبه‌روی برج طغرل می‌توانید آرامگاهی را ببینید که دارای گنبد و صحن است. در این محوطه می‌توانید بر سر مزار افراد مشهور و به نام مملکت مانند غلامرضا تختی، حسین فاطمی، دهخدا، فروغی و میرزاده عشقی بروید.
همچنین در فاصله ۱۲ دقیقه‌ای از برج طغرل می‌توانید به زیارت حرم عبدالعظیم (ع) بروید تا علاوه بر عبادت، شاهد معماری و آینه‌کاری‌های چشم نواز این حرم باشید. در اطراف حرم می‌توانید به بازار حضرتی نیز سری بزنید. از دیگر مکان‌هایی که در نزدیکی برج طغرل می‌توانید از آن دیدن کنید آتشکده‌ ری، چشمه علی و دخمه گبر است. به‌طورخلاصه می‌توان از مکان‌های زیر دیدن کرد:
- آرامگاه ابن بابویه
-حرم عبدالعظیم (ع)
-آتشکده‌ی ری
-چشمه علی
-دخمه گبر

هزینه و مدت زمان بازدید از برج طغرل تهران چقدر است؟

پس از رزرو هتل خود، برای بازدید از این برج زیبا بلیط تهیه کنید؛ همچنین ۱ الی ۱:۳۰ ساعت زمان برای بازدید از برج تاریخی طغرل زمان بگذارید.

چه رستوران ها و غذاخوری هایی در نزدیکی برج طغرل تهران قرار دارند؟

رستوران پلوچی
رستوران جام جم
رستوران شاه عبدالعظیم (ع)

چگونه به برج طغرل تهران برویم؟ برج طغرل کجاست

خودرو شخصی: از طریق بزرگراه امام علی به سمت شهر ری حرکت کنید؛ از خروجی ابن بابویه اتوبان وارد خیابان تقی پور شوید تا برج طغرل را سمت راست خود بیابید.

مترو: با استفاده از خط ۱ مترو که به سمت بهشت زهرا می‌رود از ایستگاه مترو شهر ری خارج شوید در جلوی درب خروجی می‌توانید از تاکسی و اتوبوس استفاده کنید و جلوی ورودی مجموعه طغرل پیاده شوید.

سوالات متداول

برج طغرل در شهرری مربوط به آثار کدام سلسله است؟
این برج متعلق به دوره سلجوقیان است.

برج طغرل در کدام شهر قرار دارد؟
این برج تاریخی در شهرری تهران قرار گرفته است.