مدرسه عباسقلی خان کجاست؟ آشنایی با معماری جذاب بنایی صفوی

درباره مدرسه عباسقلی خان مشهد

در شهر مشهد ابتدای خیابان صفوی مدرسه عملیه عباسقلی خان شاملو معروف به مدرسه عباسقلی‌ خان قرار دارد. این مدرسه در عهد صفویه در سال ۱۰۷۷ قمری توسط عباسقلی خان بیگلربیگی ساخته شد. نام سازنده در کتیبه سردر ورودی مدرسه قابل مشاهده است. مدرسه عباسقلی خان مشهد به عنوان یکی از آثار ملی ایران در تیر ماه سال ۱۳۵۷ به ثبت رسید. امروزه مدرسه عباسقلی خان مشهد از مدارس حوزه عملیه مشهد محسوب می‌شود و معمولا افراد زیادی که بلیط هواپیما مشهد تهیه کرده و مسافر این شهر شده‌اند، بازدید از Abbas Qoli Khan Seminary را در برنامه سفر خود قرار می‌دهند.

چرا بازدید از مدرسه عباسقلی خان مشهد را پیشنهاد می کنیم؟

مدرسه عباسقلی خان مشهد بنایی تاریخی با معماری زیبای آجری است.
دیدن مقرنس‌کاری‌ها و کاشی‌کا‌ری‌ها آن برای هر بیننده‌ای که به بناهای قدیمی علاقه‌مند است تجربه جذابی محسوب می‌شود.
مدرسه عباسقلی خان مشهد فاصله چندانی با سایر مکان‌های پربازدید شهر ندارد.

تاریخچه مدرسه عباسقلی خان مشهد

مدرسه عباسقلی خان در طول تاریخ فراز و نشیب‌های بسیاری به خود دیده و اکنون با وجود تمام ناملایمتی‌ها مدرسه‌ای است با معماری جذاب باقی مانده از دوران صفویه که حجره‌هایش طلاب مشهدی و بین‌المللی در خود جا داده است. عباسقلی خان شاملو، سازنده مدرسه از حکمرانان بزرگ عصر صفویه بوده است. این حکمران از نسل بیگلربیگی‌های خراسانی مانند اجدادش حکومت مشهد و هرات را برعهده داشت. گفته شده است که عباسقلی خان به علم و دانش علاقه داشت و متفاوت با حکمرانان مستبد زمانه خویش شاعر بود و شاعران معروف زمان به دستگاه حکومتی‌اش آمد و شد داشتند.
از عباسقلی خان وقف های بسیار مانده است که البته شمار آن‌ها بیش‌تر از آن است که کسی به درستی بداند اما بازار، گمرگ و وقف‌هایی برای حرم مطهر رضوی از شاخص‌ترین آن‌ها هستند. یک وقف پابرجا و ماندگار از عباسقلی خان مدرسه‌ای به نام خودش در نزدیکی حرم مطهر رضوی است. گفته شده است که کلنگ تاسیس مدرسه در یکی از روزهای سال ۱۰۷۷ قمری صبح زود بعد از اقامه نماز صبح به زمین زده شد. بعد از آن که این مدرسه در طول تاریخ دست‌خوش ناملایمتی‌های بسیار شد و دست به دست میان متولیان مختلف گشت. در نهایت سال ۷۴ مرتضی خان‌سپهری شاملو ادعا می‌کند که هفتمین نسل بعد از عباسقلی خان شاملو است. او سرانجام پس از گذشت ۱۲ سال ادعا خود را اثبات می‌کند و اداره امور را به عهده می‌گیرد. او با صرف هزینه‌های بسیار مدرسه را به دوران شکوفایی خود بازمی‌گرداند.

معماری مدرسه عباسقلی خان مشهد

ایوان‌های وسیع، مقرنس‌های چشم‌گیر، کاشی‌کاری‌های زبردستانه و حجره‌های ساده در کنار هم سبک معماری عصر صفویه را که در این مدرسه متجلی شده را به نمایش می‌گذارد. بنای دو طبقه مدرسه متشکل از چهار ایوان است. گرداگرد فضا مستطیل شکل مدرسه حجره‌هایی برای سکونت طلاب تعبیه گردیده است که تعدادش به ۱۰۴ عدد می‌رسد. روبه‌روی هر حجره غرفه‌ای مشاهده می‌شود که مشرف به صحن مدرسه قرار گرفته است. در جریان توسعه حرم و تعریض خیابان نواب صفوی، سردر این مدرسه بدون تخریب شکل ظاهری عقب برده شد. اکنون سردر این مجموعه در حاشیه ضلع جنوبی خیابان قرار گرفته است.
جالب است بدانید که ۱۲ راه‌پله طبقه اول را به دوم متصل می‌کند. مصالح اصلی به کار رفته در این بنا آجر است. تزئینات دیگری که در بنای مدرسه قابل مشاهده است شامل کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری سردر ورودی ایوان‌ها، حجرات و رواق‌ها می‌شود. کتابخانه مدرسه در سال ۱۳۴۴ به این مجموعه افزوده شد. سید علی بهشتی این کتابخانه را به مدرسه وقف کرد به همین جهت کتابخانه، به کتابخانه سید معروف است.

وضعیت کنونی مدرسه عباسقلی خان مشهد

مدرسه عباسقلی خان را از جمله آثار معماری مشهد می‌توان نام برد که تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی خراسان قرار دارد. این مدرسه که یکی از مراکز حوزه علمیه مشهد محسوب می‌شود در نزدیکی حرم رضوی قرار دارد و بیش از ۱۰۰ طلبه در این مدرسه به فعالیت می‌پردازند. سطح مقدماتی پذیرش طلاب در این مدرسه از میان فار‌غ‌التحصیلان دانشگاهی است که تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌های مختلف به اتمام رسانده‌اند و پس از آن وارد حوزه علمیه شده و خواستار تحصیل در زمینه معارف اسلامی هستند. سطوح عالی پذیرش طلاب این مدرسه در قالب «مدرسه تخصصی علوم عقلی» از سال ۱۳۹۶ شروع شده است.

هزینه و زمان بازدید پیشنهادی از مدرسه عباسقلی خان مشهد

بازدید از مدرسه عباسقلی خان مشهد هیچ هزینه‌ای برای شما در پی نخواهد داشت. بنابراین بعد از خرید بلیط هواپیما یا بلیط قطار اهواز مشهد، در طول سفر شما می‌توانید حدود ۱ تا ۲ ساعت از برنامه خود را برای بازدید از این مدرسه قدیمی و تاریخی اختصاص دهید.

چگونه به مدرسه عباسقلی خان مشهد برویم؟

این مدرسه در فاصله حدود نیم کیلومتری حرم قرار دارد و پیدا کردن آن دشوار نیست. کافی است خود را به ابتدای خیابان نواب صفوی برسانید و در حاشیه زیر گذر مدرسه را پیدا کنید.

در نزدیکی مدرسه عباسقلی خان مشهد از چه جاهای دیدنی دیگری می توان بازدید کرد؟

مسجد مجلل: ۳۰۰ متر
حرم مطهر امام رضا: ۴۰۰ متر
بازار رضا: ۱ کیلومتر
پارک وحدت: ۱.۶ کیلومتر
پارک میرزا کوچک خان: ۱.۶ کیلومتر
گنبد سبز: ۱.۹ کیلومتر

چه هتل هایی در نزدیکی مدرسه عباسقلی خان مشهد برای اقامت وجود دارد؟

هتل اترک: ۷۵۰ متر
هتل الماس۱: ۱.۱ کیلومتر
هتل جواد: ۱.۱ کیلومتر
هتل طوس: ۱.۳ کیلومتر
هتل زمزم: ۱.۵ کیلومتر
هتل ایران: ۱.۵ کیلومتر

چه رستوران‌هایی در نزدیک مدرسه عباسقلی خان مشهد وجود دارد؟

رستوران قصرالاماره: ۵۵۰ متر
رستوران الماس: ۱ کیلومتر
رستوران لبنانی زیتون: ۱.۳ کیلومتر
رستوران امید: ۱.۷ کیلومتر
رستوران مرسده: ۱.۷ کیلومتر
رستوران رضایی: ۲ کیلومتر