مراحل سوار شدن به هواپیما | راهنمای مرحله به مرحله

آیا تاکنون برای شما این اتفاق افتاده است که در فرودگاه با سردرگمی مواجه شوید و ندانید مراحل سوار شدن به هواپیما از کجا آغاز می‌شود؟ اولین سفر با هواپیما در پروازهای داخلی و خارجی، فرایند ممکن است پیچیده به نظر برسد، اما با آگاهی از مراحل آن، سفری آرام و بدون دغدغه خواهید داشت. در این مقاله جامع، راهنمایی مرحله‌به‌مرحله سوار شدن به هواپیما ارائه می‌شود؛ از خرید بلیط هواپیما و ورود به فرودگاه تا نشستن در صندلی‌تان. با شناخت مراحل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه شامل تحویل بار، بازرسی امنیتی و یافتن گیت، تجربه‌ای مطمئن خواهید داشت.

مراحل سوار شدن به هواپیما سفر داخلی

فرایند مراحل سوار شدن به هواپیما در پروازهای داخلی ایران، سیستمی مشخص و قابل‌پیگیری است که با رعایت آن، سفری روان و بدون تأخیر تجربه خواهید کرد. این مراحل از زمان تهیه بلیط تا لحظه‌ای که در هواپیما مستقر می‌شوید، شامل گام‌های کلیدی و در تمامی فرودگاه‌های داخلی مانند فرودگاه امام خمینی، فرودگاه مهرآباد، فرودگاه مشهد یا شهید بهشتی اصفهان، یکسان است. در ادامه، هر مرحله با جزئیات کامل تشریح می‌شود تا هیچ ابهامی باقی نماند.

خرید بلیط و آماده ‌سازی مدارک برای سوار شدن به هواپیما

نخستین گام در مراحل سوار شدن هواپیما، تهیه بلیط است. شما می‌توانید از طریق وب‌سایت‌های معتبر رزرو آنلاین اقدام به خرید انواع بلیط هواپیما کنید. پس از تکمیل خرید، بلیط الکترونیکی (E-Ticket) به ایمیل یا شماره تلفن همراه شما ارسال می‌شود که حاوی اطلاعات پرواز، شامل مبدا، مقصد، ساعت حرکت و شماره پرواز است.

مدارک مورد نیاز برای پروازهای داخلی شامل کارت ملی یا شناسنامه است و در صورتی که با کودکان سفر می‌کنید، ارائه شناسنامه آن‌ها نیز الزامی است. ضروری است که اطلاعات درج‌شده در بلیط با مدارک شناسایی شما مطابقت داشته باشد، زیرا هرگونه مغایرت می‌تواند مانع از ادامه فرایند شود. در صورت سفر اتباع خارجی با پرواز داخلی، ارائه گذرنامه معتبر یا کارت اقامت الزامی است. توصیه می‌شود در این بخش از مراحل سوار شدن هواپیما در فرودگاه نسخه چاپی بلیط را همراه داشته باشید یا آن را به صورت فایل در تلفن همراه خود ذخیره کنید تا در صورت عدم دسترسی به اینترنت، مشکلی پیش نیاید. در صورت خرید حضوری از آژانس‌های مسافرتی، رسید پرداخت را تا پایان سفر نزد خود نگه دارید.

بهترین زمان رفتن به فرودگاه برای سوار شدن به هواپیما

برای پروازهای داخلی، پیشنهاد می‌شود حداقل ۲ ساعت پیش از زمان پرواز در فرودگاه حضور داشته باشید. این زمان‌بندی به شما امکان می‌دهد تا مراحل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه را با آرامش و بدون شتابزدگی طی کنید و در صورت بروز مشکلات احتمالی، مانند تأخیر در ترافیک یا صف‌های طولانی، فرصت کافی برای مدیریت آن داشته باشید. به عنوان مثال، در فرودگاه مهرآباد تهران، که یکی از پرترددترین فرودگاه‌های داخلی کشور است، مسیرهای دسترسی ممکن است در ساعات اوج ترافیک (مانند صبح زود یا عصر) شلوغ شوند؛ بنابراین، برنامه‌ریزی دقیق برای زمان حرکت از منزل یا محل اقامت ضروری است.

پس از ورود به فرودگاه، به تابلوهای اطلاعات پرواز (Flight Information Display System) مراجعه کنید. این تابلوها اطلاعات مهمی مانند شماره ترمینال، ساعت دقیق پرواز، وضعیت پرواز (به‌موقع، تأخیری یا لغو) و گاهی شماره کانتر پذیرش را نمایش می‌دهند اما در بسیاری از موارد این اطلاعات باید از کارکنان فرودگاه یا تابلوهای مجزا در ترمینال پرسیده شود. ترمینال اختصاص‌داده‌شده به هر پرواز در فرودگاه مهرآباد معمولاً بر اساس شرکت هواپیمایی مشخص می‌شود، نه مقصد. به عنوان مثال، شرکت آسمان معمولاً از ترمینال ۲ پرواز می‌کند، در حالی که شرکت ایران‌ایر ممکن است از ترمینال ۴ استفاده کند. اگر با وسیله نقلیه شخصی به فرودگاه می‌روید، از قبل محل پارکینگ را بررسی کنید تا زمان کمتری صرف یافتن جای پارک شود.

مرحله تحویل بار و دریافت کارت پرواز با هواپیما

در این مرحله از مراحل سوار شدن هواپیما باید به کانتر پذیرش (Check-in Counter) شرکت هواپیمایی خود مراجعه کنید. مدارک شناسایی و بلیط را به متصدی ارائه دهید تا فرایند تحویل بار و صدور کارت پرواز انجام شود. در پروازهای داخلی، معمولاً سقف مجاز بار بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم است که بسته به نوع ایرلاین و بلیط، ممکن است تا ۳۰ کیلوگرم نیز باشد. چمدان‌ها وزن و برچسب‌گذاری می‌شوند و یک رسید بار به شما تحویل داده می‌شود که باید تا پایان سفر نزد خود نگه دارید؛ در صورت گم شدن بار، این رسید مدرک اصلی شما خواهد بود.

پس از تحویل بار، کارت پرواز (Boarding Pass) دریافت می‌کنید که اطلاعات مهمی مانند شماره گیت، شماره صندلی و زمان سوار شدن روی آن درج شده است. اگر بار همراه شما تنها شامل بار دستی (حداکثر ۷ کیلوگرم، مانند کوله‌پشتی یا کیف کوچک) باشد و از قبل چک‌این آنلاین انجام داده باشید، می‌توانید مستقیما به بخش بازرسی امنیتی بروید۷ درغیر‌این‌صورت باید برای دریافت کارت پرواز به کانتر مراجعه کنید. برخی از شرکت‌های هواپیمایی داخلی، مانند ایران‌ایر یا ماهان، امکان چک‌این آنلاین را فراهم کرده‌اند، اما این امکان در همه پروازها یا همه ایرلاین‌ها فعال نیست؛ در این موارد، می‌توانید از منزل یا محل کار کارت پرواز را به صورت دیجیتال دریافت کرده و فقط برای تحویل بار به کانتر مراجعه کنید. این روش به‌ویژه در فرودگاه‌های شلوغ، زمان شما را به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.

بازرسی امنیتی در مراحل سوار شدن هواپیما

پس از دریافت کارت پرواز، به بخش بازرسی امنیتی هدایت می‌شوید که یکی از حیاتی‌ترین مراحل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه محسوب می‌شود. در این مرحله، بار دستی شما (شامل کیف، تلفن همراه، ساعت و سایر وسایل شخصی) در سینی‌های مخصوص قرار گرفته و از دستگاه اشعه ایکس (X-Ray) عبور داده می‌شود. همزمان، شما باید از گیت فلزیاب رد شوید تا از عدم حمل اشیای غیرمجاز اطمینان حاصل شود. مأموران امنیتی ممکن است از شما بخواهند کمربند، کفش یا کت خود را جدا کنید؛ بنابراین، پوشیدن لباس‌های ساده و راحت می‌تواند این فرایند را تسریع کند.

در پروازهای بین‌المللی اشیای ممنوعه مانند ابزار تیز (چاقو، قیچی)، فندک، مواد قابل‌اشتعال یا مایعات بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر اجازه ورود به داخل کابین را ندارند و در صورت همراه داشتن، ضبط خواهند شد. در پروازهای داخلی، بسته به مقررات فرودگاه، ممکن است محدودیت‌هایی در مورد حمل مایعات اعمال شود. اگر لپ‌تاپ یا تبلت دارید، باید آن را جداگانه در سینی قرار دهید تا به طور مستقل بررسی شود. در بیشتر پروازهای داخلی، فقط یک مرحله بازرسی در ورودی ترمینال انجام می‌شود. پس از اتمام این مرحله از مراحل سوار شدن هواپیما، وارد سالن انتظار خواهید شد و می‌توانید به مرحله بعدی بروید.

انتظار در سالن ترانزیت و حرکت به سمت گیت

پس از عبور از بازرسی امنیتی، به سالن ترانزیت وارد می‌شوید که فضایی مجهز به صندلی، فروشگاه‌های کوچک و امکانات رفاهی مانند کافه و سرویس بهداشتی است. در این بخش از مراحل سوار شدن هواپیما در فرودگاه، باید تابلوهای اطلاعات پرواز را مجدداً بررسی کنید تا شماره گیت اختصاص‌یافته به پرواز خود را بیابید. به عنوان مثال، در فرودگاه مهرآباد، گیت‌ها با شماره‌های مشخصی علامت‌گذاری شده‌اند که بسته به ترمینال متفاوت است و هر پرواز گیت اختصاصی خود را دارد که ممکن است تا زمان سوار شدن تغییر کند. این زمان فرصتی است برای استراحت، خرید یک میان‌وعده یا استفاده از امکانات موجود، اما هوشیاری خود را حفظ کنید تا از اعلامیه‌های پرواز جا نمانید.

معمولا بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از زمان پرواز، از طریق بلندگو یا تابلوها اعلام می‌شود که به سمت گیت حرکت کنید. کارت پرواز و مدارک شناسایی را در دسترس نگه دارید، زیرا ممکن است توسط مأموران گیت دوباره بررسی شوند. در برخی فرودگاه‌ها، مانند شهید هاشمی‌نژاد مشهد، فاصله سالن ترانزیت تا گیت‌ها ممکن است نیازمند پیاده‌روی کوتاهی باشد؛ بنابراین، استفاده از کفش مناسب توصیه می‌شود. اگر پرواز شما با تأخیر مواجه شده باشد، تابلوها یا اطلاعیه‌های صوتی وضعیت جدید را اعلام خواهند کرد، پس به‌روز ماندن با این اطلاعات ضروری است.

مرحله آخر سوار شدن به هواپیما

آخرین بخش از مراحل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه، فرایند سوار شدن یا همان Boarding است. هنگامی که اعلام سوار شدن از طریق بلندگو یا تابلوها انجام می‌شود، در صف گیت قرار بگیرید. مأمور گیت کارت پرواز شما را اسکن می‌کند (چه به‌صورت چاپی و چه دیجیتال) و اجازه ورود به هواپیما را می‌دهد. گاهی ممکن است نسخه کاغذی کارت پرواز را جداگانه مهر یا علامت‌گذاری کنند. پس از تأیید، از طریق تونل سوار شدن (Boarding Bridge) یا با استفاده از اتوبوس به سمت هواپیما هدایت می‌شوید. در برخی فرودگاه‌ها، بسته به نوع پرواز و امکانات، ممکن است به جای تونل از اتوبوس یا مسیر پیاده‌روی در باند استفاده شود؛ این وضعیت در فرودگاه‌های کوچک مانند یزد یا بوشهر رایج‌تر است، اما گاهی در فرودگاه‌های بزرگ نیز اتفاق می‌افتد.

پس از ورود به هواپیما، شماره صندلی خود را که روی کارت پرواز درج شده پیدا کنید. بار دستی را در محفظه بالای سر یا زیر صندلی قرار دهید (طبق دستورالعمل خدمه پرواز) و کمربند ایمنی خود را ببندید. خدمه کابین معمولاً در این مرحله از مراحل سوار شدن هواپیما به مسافران خوشامد می‌گویند و نکات ایمنی را توضیح می‌دهند.

مراحل سوار شدن به هواپیما پرواز خارجی

مراحل سوار شدن به هواپیما در پروازهای خارجی به دلیل وجود الزامات مهاجرتی، گمرکی و قوانین بین‌المللی، پیچیده‌تر از پروازهای داخلی است و نیازمند دقت و زمان بیشتری است. این فرایند در فرودگاه‌های بین‌المللی ایران، مانند فرودگاه امام خمینی تهران، انجام می‌شود و شامل مراحل متعددی است که در ادامه با جزئیات کامل شرح داده می‌شود.

خرید بلیط و آماده ‌سازی مدارک

نخستین گام در مراحل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه برای پروازهای خارجی، خرید بلیط و جمع‌آوری مدارک مورد نیاز است. بلیط را می‌توانید از وب‌سایت‌های بین‌المللی (مانند Skyscanner یا وب‌سایت ایرلاین‌هایی مثل ترکیش ایرلاینز، امارات یا قطر ایرویز) یا آژانس‌های مسافرتی معتبر تهیه کنید. پس از خرید، بلیط الکترونیکی به شما ارائه می‌شود که باید اطلاعات آن (نام، شماره پاسپورت و مقصد) را با دقت بررسی کنید.

مدارک ضروری شامل پاسپورت با اعتبار کافی برای مقصد مورد نظر (معمولا حداقل ۶ ماه)، بلیط رفت‌وبرگشت و گاهی مدارک تکمیلی مانند رزرو هتل، بیمه مسافرتی یا دعوت‌نامه است. برای برخی کشورها ویزا نیاز نیست مثلا برای افرادی که گذرنامه ایرانی دارند جهت سفر به ترکیه، اخذ ویزا لازم نیست، اما برای اروپا یا کانادا باید ویزای شینگن یا ویزا ویزیتوری کانادا از قبل دریافت کنید. توصیه می‌شود نسخه چاپی بلیط و مدارک را همراه داشته باشید و یک کپی دیجیتال نیز در تلفن همراه یا ایمیل خود ذخیره کنید تا در شرایط اضطراری در دسترس باشد.

زمان رفتن به فرودگاه برای پرواز خارجی

برای سوار شدن به هواپیما در پروازهای خارجی، حضور در فرودگاه حداقل ۳ تا ۴ ساعت پیش از زمان پرواز توصیه می‌شود و گاهی الزامی است. این زمان‌بندی به شما امکان می‌دهد تا مراحل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه را با حوصله و بدون فشار زمانی طی کنید، به‌ویژه در فرودگاه‌های بین‌المللی شلوغ مانند امام خمینی که در ۳۰ کیلومتری تهران قرار دارد. اگر از مرکز تهران حرکت می‌کنید، با احتساب ترافیک، ممکن است ۱ تا ۱.۵ ساعت در راه باشید؛ بنابراین، برنامه‌ریزی دقیق برای زمان خروج از منزل ضروری است.

پس از ورود به فرودگاه، در این مرحله از مراحل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه، به تابلوهای اطلاعات پرواز مراجعه کنید تا ترمینال و کانتر پذیرش ایرلاین خود را پیدا کنید. فرودگاه امام خمینی دو ترمینال اصلی و ترمینال سلام (پرواز عتبات یا ایرلاین‌هایخ اص) برای پروازهای خارجی دارد، برای یافتن محل دقیق کانتر، مراجعه به تابلوهای اطلاعات پرواز ضروری است. اگر با خودرو شخصی هستید، از قبل محل پارکینگ را بررسی کنید یا از خدمات تاکسی‌های فرودگاهی استفاده کنید تا زمان کمتری صرف ورود به محوطه شوید.

مرحله تحویل بار و دریافت کارت پرواز خارجی

در این مرحله از مراحل سوار شدن هواپیما، به کانتر پذیرش شرکت هواپیمایی خود بروید و مدارک (پاسپورت، بلیط و در صورت نیاز ویزا) را ارائه دهید. بارهای شما (معمولاً ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم بسته به کلاس پرواز، مانند اکونومی یا بیزینس) وزن می‌شوند و برچسب‌گذاری می‌شوند. اگر بار شما از حد مجاز بیشتر باشد، باید هزینه اضافی پرداخت کنید. نرخ اضافه‌بار بسته به ایرلاین، مقصد و کلاس پرواز متفاوت است و می‌تواند از حدود ۵ تا ۴۵ دلار به ازای هر کیلوگرم متغیر باشد. رسید بار را دریافت کنید و تا پایان سفر نزد خود نگه دارید.

پس از تحویل بار، کارت پرواز به شما داده می‌شود که شامل شماره گیت، شماره صندلی و زمان سوار شدن است. بسیاری از ایرلاین‌های خارجی امکان چک‌این آنلاین را فراهم کرده‌اند. در بسیاری از ایرلاین‌ها، امکان چک‌این آنلاین از ۲۴ تا ۷۲ ساعت پیش از پرواز فراهم می‌شود؛ این بازه بسته به سیاست شرکت هواپیمایی متفاوت است. قبل از پرواز از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن ایرلاین کارت پرواز را دریافت کرده و فقط برای تحویل بار به کانتر مراجعه کنید. این روش به‌ویژه در پروازهای شلوغ، مانند پروازهای تهران به استانبول، بسیار کاربردی است.

مرحله بازرسی گذرنامه و امور مهاجرتی

یکی از مهم‌ترین مراحل سوار شدن به هواپیما در پروازهای خارجی، بازرسی گذرنامه و امور مهاجرتی است. به بخش کنترل پاسپورت (Passport Control) بروید و مدارک اصلی خود یعنی پاسپورت، ویزا، کارت پرواز را به مامور ارائه دهید. در برخی مسیرها مانند اروپا یا آمریکای شمالی، علاوه بر ویزا، ممکن است مأمور مهاجرت مدارکی مانند رزرو محل اقامت، بیمه مسافرتی یا بلیط برگشت را نیز بررسی کند. مامور ممکن است سوالاتی درباره هدف سفر، مدت اقامت یا مقصد شما بپرسد؛ پاسخ‌ها را با صداقت و به‌صورت مختصر ارائه دهید.

پس از بررسی، مهر خروج از کشور در پاسپورت شما ثبت می‌شود که نشان‌دهنده اجازه قانونی برای ترک ایران است. این فرایند در فرودگاه امام خمینی معمولاً با دقت انجام می‌شود و ممکن است در زمان‌های شلوغ (مانند تعطیلات نوروز) کمی طولانی‌تر شود. اگر مدارک شما کامل باشد، این مرحله از سوار شدن به هواپیما به سرعت به پایان می‌رسد و به بخش بعدی هدایت می‌شوید.

مرحله بازرسی امنیتی قبل از سوار شدن به هواپیما

پس از امور مهاجرتی، به بخش بازرسی امنیتی می‌رسید که در پروازهای خارجی با حساسیت بیشتری انجام می‌شود. بار دستی شما (کیف، تلفن همراه، وسایل الکترونیکی) روی دستگاه X-Ray قرار می‌گیرد و خودتان از گیت فلزیاب عبور می‌کنید. در فرودگاه امام خمینی، مانند سایر فرودگاه‌های بین‌المللی، بازرسی امنیتی با دقت و بر اساس مقررات بین‌المللی انجام می‌شود؛ مایعات بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر، اشیای تیز (مانند چاقو یا قیچی)، مواد قابل‌اشتعال در صورت همراه داشتن، ضبط می‌شوند.

اگر لپ‌تاپ، تبلت یا دوربین دارید، باید آن‌ها را جداگانه در سینی قرار دهید. ماموران ممکن است از شما بخواهند کفش، کمربند یا کت خود را درآورید، پس لباس‌هایی انتخاب کنید که این فرایند را ساده‌تر کند. همکاری با ماموران امنیتی باعث می‌شود این مرحله از مراحل سوار شدن هواپیما در فرودگاه، سریع‌تر به پایان برسد و به سالن ترانزیت برسید.

پرداخت عوارض خروج (در صورت نیاز)

در ایران، برای پروازهای خارجی باید عوارض خروج از کشور پرداخت شود. در سال ۱۴۰۴، این مبلغ برای بار اول حدود ۵۲۰ هزار تومان است و برای دفعات بعدی افزایش می‌یابد (مثلاً ۷۸۰ هزار تومان برای بار دوم). این هزینه را می‌توانید در بانک مستقر در فرودگاه (مانند بانک ملی در امام خمینی) یا به صورت آنلاین از طریق سامانه پرداخت عوارض پرداخت کنید. رسید پرداخت را نزد خود نگه دارید، زیرا ممکن است در بخش مهاجرتی یا گیت از شما خواسته شود. هزینه عوارض خروج معمولا به صورت جداگانه از طریق درگاه‌های رسمی یا بانک‌های مستقر در فرودگاه پرداخت می‌شود و در قیمت بلیط لحاظ نمی‌گردد. برای پرداخت اینترنتی می‌توانید از سامانه‌هایی مانند سایت بانک ملی (sadadpsp.ir) استفاده کنید.

انتظار در سالن ترانزیت و خرید از فری‌ شاپ

پس از اتمام بازرسی‌ها، وارد سالن ترانزیت می‌شوید که فضایی بزرگ با امکانات رفاهی است. در این بخش به محض ورود، تابلوهای اطلاعات پرواز را چک کنید تا شماره گیت و زمان سوار شدن را بیابید. این بخش از مراحل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه فرصتی برای استراحت، خرید از فروشگاه‌های بدون مالیات (Duty Free) یا استفاده از کافه‌ها و رستوران‌ها فراهم می‌کند.

فروشگاه‌های فری‌شاپ در فرودگاه امام خمینی محصولاتی مانند عطر، شکلات، سیگار و لوازم آرایشی را با قیمت بدون مالیات عرضه می‌کنند، اما توجه داشته باشید که اکثر کشورها برای ورود کالاهای خریداری‌شده از فری‌شاپ سقف مشخصی دارند (مثلاً حداکثر یک بطری عطر یا یک بسته سیگار) و خرید بیش از حد ممکن است در گمرک مقصد مشمول مالیات یا ضبط کالا شود. حدود ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت قبل از پرواز، به سمت گیت حرکت کنید و مدارک خود را آماده نگه دارید.

مرحله آخر سوار شدن به هواپیما در پرواز خارجی

حدود ۴۵ دقیقه قبل از پرواز، اعلام سوار شدن از طریق بلندگو یا تابلوها انجام می‌شود. در گیت، کارت پرواز و پاسپورت شما بررسی می‌شود و سپس به سمت هواپیما هدایت خواهید شد. توجه داشته باشید که در برخی موارد، شماره گیت ممکن است تغییر کند؛ بنابراین پیگیری مداوم تابلوهای اطلاعات پرواز ضروری است تا از پرواز جا نمانید. پس از بررسی، از طریق تونل سوار شدن یا اتوبوس به هواپیما هدایت می‌شوید. در هواپیما، شماره صندلی خود را پیدا کنید، بار دستی را در محفظه بالای سر یا زیر صندلی قرار دهید و کمربند ایمنی را ببندید. خدمه پرواز نکات ایمنی را توضیح می‌دهند و شما آماده سفر خارجی خود خواهید بود.

سخن پایانی

مراحل سوار شدن به هواپیما چه در پروازهای داخلی و چه خارجی، فرایندی قانونمند است که با آمادگی مناسب، به تجربه‌ای ساده و بی‌دغدغه تبدیل می‌شود. در سفرهای داخلی، از خرید بلیط و تحویل بار تا بازرسی امنیتی و سوار شدن، حدود ۲ ساعت زمان نیاز دارد. در پروازهای خارجی، این مراحل با امور مهاجرتی، پرداخت عوارض و انتظار در ترانزیت ۳ تا ۴ ساعت طول می‌کشد. با آمادگی قبلی برای مراحل سوار شدن هواپیما از ورود به فرودگاه تا نشستن، سفری آرام و مطمئن خواهید داشت.