مدرسه خان شیراز

شیراز شهری است با طبیعت زیبا و آب و هوایی مطبوع بنابراین همیشه مورد توجه پادشاهان و حکومت ها بوده است از این رو شیراز همانند گنجینه ای ارزشمند از بناها در دوران های مختلف است. گردشگران و علاقه مندان به بازدید از شهر شیراز می توانند با تهیه بلیط هواپیما چارتر برای سفر به این شهر اقدام کنند.

چرا بازدید ازمدرسه خان شیراز پیشنهاد می‌شود؟

محل تدریس یکی از بزرگترین دانشمندان ایرانی به نام ملاصدرا بوده است.
مکانی زیبا با معماری چشم نواز که یکی از قدیمی ترین دانشگاه ها در زمان صفویه بوده است و اکنون یکی از جاهای دیدنی شیراز است.

تاریخچه مدرسه خان شیراز

مدرسه خان یکی از بناهای ارزشمند علوم دینی است که همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شد. این بنا به دستور الله‌وردی خان گرجی در محله اسحاق بیگ شیراز به عنوان محلی برای فراگیری علوم معقول احداث شد. الله‌وردی خان فردی آزاداندیش بود از این رو این مکان را نه تنها با کاربری مدرسه بلکه به عنوان یک دانشگاه تمام عیار که درآن علوم متنوعی چون حکمت، فقه، ادب، نجوم، علم حساب، هندسه، زمین‌شناسی، جانورشناسی، گیاه‌شناسی و شیمی تدریس می‌شد، بنا کرد.
الله‌وردی خان معتقد بود که برای رشد فرهنگ و تمدن یک جامعه باید به بزرگان علم بها داد تا دراین عرصه فعالیت کنند از این رو ایده ساخت مدرسه‌ای را در ذهن داشت تا محلی برای تربیت و پروراندن علما و دانشمندان بزرگی باشد. بنابراین مدرسه خان را تمام با هزینه‌های شخصی خود احداث کرد. او در نظر داشت بعد از اتمام ساخت این مجموعه باشکوه، یکی از دانشمدان ایرانی به نام ملاصدرا را برای تدریس به این مکان دعوت کند. اما تنها با ساخته شدن قسمت‌های ضروری از ملاصدرا که تا آن زمان دوران تبعیدش را در کهک قم می‌گذراند دعوت کرد تا برای تدریس به شهر شیراز سفر کند. الله وردی خان به قدری ملاصدرا را قبول داشت که در زمینه تدریس به او اختیار تام داده بود تا دروس تدریسی را خودش انتخاب کند.
گفتنی است که الله وردی خان اتمام این مجموعه زیبا را ندیده است و بعد از فوت او پسرش به نام امام‌قلی خان کار ساخت بنا را به اتمام رسانده است. یکی از ویژگی و شرط لازم تحصیل طلاب‌ها ‌در این مدرسه آموختن علوم عقلی در زمانی بود که تدریس این علوم منع شده بود. گفته می‌شود در دو طرف مدرسه خان برج‌های زیبایی قرار داشته است که به دلیل اینکه بر ارگ حکومتی کریم خان زند مشرف بوده مورد تخریب قرار گرفته همچنین عده‌ای دیگر تخریب این دو برج را در جریان جنگ کریمخان زند با محمد حسین قاجار می دانند. امروزه تنها قسمتی از پایین این برج‌ها به جای مانده تا یادگاری از معرق کاری هنرمندانه استادان خود در آن زمان باشند.

معماری مدرسه خان شیراز

این مدرسه و دانشگاه در زمینی وسیع به اندازه ۵۰۰۰ متر مربع و زیر بنایی حدود ۷۷۰۰ متر در دو طبقه به عنوان یکی از بزرگترین و زیبا ترین مدرسه زمان خود مشغول به پرورش طلاب بود. دالان اصلی که راه ورودی به مدرسه خان است، می‌توانید شاهد هشتی باشید که به زیبایی و مهارت هرچه تمام تر به دست استادانی کاشی‌ کاری شده است. دربالای هشتی ورودی به وسیله پلکان به طبقه دوم می‌روید و درست در بالای هشتی ورودی مکانی است که ملاصدرا در آن تدریس می‌کرده از این رو به تالار ملاصدرا مشهور است. در این قسمت می‌توانید از تالارکتابخانه نیز دیدن کنید. در طرفین هشتی‌های این مدرسه دو دالان است که به حیاط مدرسه می‌رسد، دراین دالان‌ها پله‌هایی برای رفتن به طبقه دوم این ساختمان تعبیه شده است. بعد از ورود به مجموعه از درب اصلی، به حیاطی بزرگ با ابعاد حدود ۵۱× ۴۵ متر می‌رسید. در میان این حیاط حوضی هشت ضلعی قرا گرفته که با باغچه‌های گل‌کاری شده در اطرافش روحی تازه به این مدرسه داده است.

جالب است بدانید این مدرسه به گونه‌ای ساخته شده که دارای خوابگاهی برای محصلان خود بوده است. بدین صورت که هر طلاب برای خود حجره‌ای مشخص داشته است تا در طول دوران تحصیلش در آن اقامت داشته باشد. در زمان ایتدای ساخت مدرسه دارای ۱۰۰ حجره بود که متاسفانه تنها ۷۰ حجره باقی مانده است. در پشت این حجره‌ها دالان‌هایی وجود دارد که در واقع همانند راه‌های ارتباطی بین این حجره‌ها می‌باشد. در سراسر این مدرسه هنر کاشی‌کاری ایرانی به چشم می‌خورد که به زیبایی هرچه تمام نقش ‌هایی از گل، بوته‌های اسلیمی درختان، پرندگان و ترنج بر آن کشیده شده است. همچنین آیات قرآن به صورت کاشی کاری در جای جای مدرسه خان دیده می‌شود.
یکی از زیباترین بخش های این مدرسه طاقی است که در پشت هشتی مدرسه قرار گرفته در اینجا می توانید عالی ترین نوع کاشی کاری را در آن مشاهده کنید.

ناگفته‌هایی از بنیان‌گذار مدرسه خان شیراز

جالب است بدانید الله‌وردی خان گرجی در ابتدا یک اسیر جنگی بوده است که در زمان شاه طهماسب به ایران تبعید شد و به عنوان یک غلام به دربار شاهان صفوی راه پیدا کرد اما بعدها به دنبال مسلمان شدنش به مقام سپهسالار و حتی حاکمیت شهر شیراز رسید و کاهاری ارزنده‌ای در راستای فرهنگ، تمدن و آبادانی شهر شیراز انجام داد. از دیگرکارهای مهمی که الله‌وردی خان انجام داده است می‌توان به ساخت بازار لار، احداث مسجدی زیبا با حجره‌هایی برای سکونت فقیهان و غربا در شیراز و همچنین پل الله‌وردی خان در اصفهان که امروزه آن را به سی‌وسه پل می‌شناسند اشاره کرد. جالب است بدانید اگر از سمت اصفهان به شهر شیراز در سفر هستید، پل‌های عظیم و کاروانسرای بزرگی که دراین جاده به چشم می‌خورد همگی به دستور الله‌وردی خان گرجی ساخته شده است.

بازسازی و مرمت مدرسه خان شیراز

مدرسه خان شیراز در طی گذر زمان و حوادث طبیعی دچار آسیب‌های جدی شد و در دوران مختلف مورد بازسازی قرار گرفت.
در سال ۱۲۳۹ هجری قمری: مدرسه خان بر اثر زلزله دچار آسب شد اما به دست یکی از تجار شیرازی به نام حاجی لطفعلی شیرازی موزد بازسازی قرار گرفت.
در سال ۱۲۶۹ هجری قمری: طبقه دوم مدرسه دوباره بر اثر زلزله مورد تخریب قرار که سر انجام چهار سال بعد این بنا مورد توجه حاجی میرزا علی اکبر قوام‌الملک شیرازی قرار گرفت و به بازسازی آن پرداخت.
در سال ۱۳۳۷- ۱۳۳۹ هجری قمری: باز هم تخریب ساختمان این مدرسه را مورد تهدید قرار گرفت اما با تلاش‌های اداره‌ی باستان‌شناسی استان فارس کاشی‌کاری‌های قسمت‌های غربی، شمالی و جنوبی تعمیر و بازسازی شد همچنین درخت‌های نارنج در این مدرسه مربوط به همین دوران است.
لازم به ذکر است این مکان نیز در دوران جنگ تحمیلی مورد آسیب‌های جدی قرا گرفت اما مورد مرمت قرا گرفته است.

هزینه و زمان پیشنهادی بازدید از مدرسه خان شیراز چه قدر است؟

برای دیدن از این مدرسه‌ زیبا باید بلیط تهیه کنید. همچنین مدت پیشنهادی برای بازدید از مدرسه خان ۱الی ۱:۳۰ ساعت پیشنهاد شده است.

فصل مناسب برای بازدید از مدرسه خان شیراز چه زمانی است؟

شیراز شهری است که در هر موقع از سال می توانید به آن سفر کنید و یکی از مقاصد مهم گردشگری ایران محسوب می‌شود اما در ماه‌هایی چون اردیبهشت و اوایل آبان ماه که فصل بهارنارنج و عرق‌گیری است توریست و گردشگران زیادی را می‌توانید در سراسر شهر شیراز ببینید. لازم به ذکر است شهر شیراز در تعطیلات عید بیشترین جمعیت توریست را به خود می‌بیند.

چگونه به مدرسه خان شیراز برویم؟

برای کسانی که می خواهند از تهران به شیراز سفر کنند می توانند با خرید بلیط پرواز تهران شیراز به این شهر سفر کنند و بعد از آنجا به خیابان لطف العلی خان زند بروند. در خیابان لطف العلی خان زند در نزدیکی مسجد شاهچراغ می‌توانید سر در این مدرسه را ببینید.

در نزدیکی مدرسه خان شیراز از چه جاهای دیدنی دیگری می‌توان بازدید کرد؟

مسجد نصیرالملک: ۶۵۰ متر
نارنجستان قوام: ۱.۱ کیلومتر
خانه زینت الملک:۱.۲ کیلومتر
خانه سنتی منطق نژاد: ۱.۲ کیلومتر
مسجد شاهچراغ:۱.۴ کیلومتر

چه هتل هایی در نزدیکی مدرسه خان شیراز برای اقامت وجود دارد؟

هتل سنتی گلشن:۴۰۰ متر
هتل نارنجستان‌:۵۰۰ متر
خانه سنتی پرهامی:۵۰۰ متر
اقامتگاه لوم گردی سو و شون: ۱.۱ کیلومتر
اقامتگاه بوم گردی آنا: ۱ کیلومتر
هتل لطفعلی خان: ۱ کیلومتر
عمارت هفت رنگ:۱.۹ کیلومتر

چه رستوران ها و غذاخوری هایی نزدیک به مدرسه خان شیراز هستند؟

اقامتگاه و کافه رستوران سلطنت بانو: ۵۵۰ متر
رستوران سنتی تاریخی وکیل:۶۵۰ متر
رستوران سنتی سرای مهر:۷۰۰ متر
رستوران سنتی سرو ناز: ۸۰۰ متر
رستوران کته ماس:۱.۱ کیلومتر