شهر یری (یئری) مشگین شهر

اردبیل یکی از استان‌های غربی زیبا و پر از جاذبه‌های گردشگری ایران به حساب می‌آید که هرساله مقصد بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی است. در دل این استان زیبا، شهر باستانی یری یا یئری واقع شده است که قدمتی حدود ۸ هزار ساله دارد. سنگواره‌ها و بناهای این شهر تاریخی می‌تواند هر گردشگری را به وجد بیاورد. اگر شما هم به آثار باستانی و رموز عجیب دنیای گذشته علاقه دارید، با ما همراه شوید تا با داستان رمزآلود آدمک‌های بی‌دهان شهر یئری آشنا شوید.

معرفی شهر یئری مشگین شهر

شهر یئری، شهری مهم و باستانی است که جز پربازدیدترین محوطه‌های تاریخی برای گردشگران طبقه‌بندی می‌شود. این شهر در ۶۵ کیلومتری شهر اردبیل و ۳۷ کیلومتری شرق مشگین شهر واقع شده است و از نظر مکانی، در کنار رود قره‌سو و در روستای پیرازمیان قرار دارد.
یکی از ویژگی‌های شگفت‌انگیز شهر یئری مشگین شهر، حضور بیش از ۳۰۰ سنگواره انسان‌نمای بی‌دهان است. این سنگ افراشته‌های بی‌دهان، با شمشیرهایی به کمر و حالتی دست به سینه، چند هزار سال است که آن‌جا ایستاده‌اند و به مثال سربازی از قلعه و معبد آن منطقه محفاظت می‌کنند.

بخش های مختلف شهر یئری

شهر تاریخی یئری حدود ۴۰۰ هکتار وسعت دارد. محوطه اصلی آن از سه بخش قلعه نظامی (که به علت نزدیکی به روستای ارجق، با نام قلعه ارجق نیز شناخته می‌شود)، قوشاتپه و معبد تشکیل شده است. علاوه بر این، در این شهر بخش‌های دیگری مانند: منطقه مسکونی نزدیک قلعه، گورهای باستانی و رودخانه قره‌سو نیز به چشم می‌خورد.
آدم‌های سنگی در بخش قوشاتپه قرار دارند. کاوش‌ها نشان می‌دهد که قوشاتپه به هزاره هفتم پیش از میلاد تعلق دارد و بخش‌های دیگر قدمتی در حدود ۳۵۰۰ ساله دارند. قوشاتپه به معنی دو تپه نزدیک یکدیگر است و به علت مشرف بودن دو تپه رو به روی هم، به این نام خوانده می‌شود. همچنین در قسمت پایین معبد، غاری وجود دارد که به آن قارا کُهول می‌گویند. در گذشته از این غار به عنوان آب‌انبار، حمام و همچنین به عنوان محل تطهیرشدن برای ورود به معبد استفاده می‌شده است.

چند دلیل برای سفر به شهر یری یا یئری مشگین شهر

• شهر یئری نمادی از فرهنگ غنی و علم پیشرفته ساکنان گذشته آن است.
• این شهر یکی از مهم‌ترین مناطق باستانی شمال غرب ایران به حساب می‌آید و وسیع‌ترین منطقه تاریخی استان اردبیل است.
• قدمت ۸ هزار ساله آن، این شهر را به یکی از اصلی‌ترین مقاصد سفر برای عاشقان تاریخ تبدیل کرده است.
• باتوجه به پیشینه کاربری این بنای تاریخی، شهر یئری می‌تواند به عنوان هدف گردشگری علاقه‌مندان به آسمان و علم نجوم نیز قرار گیرد.
• طبیعت سرسبز و هوای بی‌نظیر این منطقه به خصوص در اواسط بهار و تابستان، می‌تواند تجربه‌ای تکرار نشدنی و دلپذیر را به ارمغان بیاورد.

تاریخچه شهر یئری مشگین شهر

شهر باستانی یئری در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این منطقه طی سه دوره کاوش توسط باستان‌شناسان کشف و مطالعه شده است و هنوز اختلاف نظرهایی در مورد تاریخچه و کاربری این شهر باستانی وجود دارد. سازه‌های این شهر جزو بناهای باستانی منحصر به فرد محسوب می‌شود و سنگواره‌های یافت شده در آن، از لحاظ قدمت تاریخی همزمان با قدمت تمدن مایاها در پرو، مکزیک است.

سنگواره های بدون دهان

آدمک‌های سنگی شهر یئری به صورت مردان دست بسته و بدون دهان هستند و قدی به ارتفاع بین ۳۵ تا ۲۶۵ سانتی‌متر دارند. در واقع این تفاوت در اندازه و شکل ظاهری، بیانگر طبقه اجتماعی هر فرد و تحت تاثیر تفکر دولت متفاوت زمان ساخت آن‌هاست. برخی از این سنگواره‌ها نیز شمشیر دارند که نشان دهنده تلاش سربازان برای دفاع از آن منطقه است. به گونه‌ای اسرار آمیز، تنها سنگواره‌ای که دهان دارد، متعلق به سنگواره زنی مسلح است که حکاکی‌های روی سر آن شبیه به سنجاق‌سرهای کشف شده در قبرهای زنان آن دوره است. برخی باستان شناسان این مجسمه را نماد زن سخنگو یا عابد می‌دانند. برخی دیگر نیز معتقدند این سنگواره بیانگر جایگاه والا زنان در آن دوره است. همچنین شمشیر سنگواره زن نشان‌دهنده آن است که زنان آن دوران، پابه‌پای مردان در جنگ شرکت داشتند. در میان سنگواره‌ها، تکه سنگ‌هایی به عنوان نذورات معبد، ظروف سفالی دولایه، تکه‌های جنگ‌افزارها و زیورآلات ساخته شده از طلا، مس و آهن نیز به چشم می‌خورد. تصاویر هوایی این منطقه نشان می‌دهد که نحوه چیدمان این سنگواره‌ها، مطابق چینش خوشه پروین است که این خود نشانی از حضور علم نجوم در میان ساکنان قدیم شهر یئری است. به علاوه بعضی از باستان‌شناسان اعتقاد دارند که این منطقه، یک رصدخانه در دوران ما قبل تاریخ بوده است. کاوش‌های بعدی روی این منطقه، ردی از خاکستر را درون قلعه نشان می‌دهد که این کشف بیانگر آن است که قلعه در دوره «اورارتوییان» به آتش کشیده شده و متروک شده است.

چگونه به شهر یئری مشگین شهر برویم؟

برای رفتن به شهر یئری، شما می‌توانید از شهر مبدا خود، بلیط هواپیما به شهر اردبیل را تهیه کنید یا با ماشین شخصی خودتان عازم این شهر شوید. بهترین مسیر برای رسیدن به شهر یئری، جاده اردبیل-مشگین شهر است. بعد از رسیدن به اردبیل وارد جاده منتهی به مشگین شهر شوید و چند کیلومتر بعد از شهر لاهرود، تابلوی روستای پیرازمیان را خواهید دید. مدت زمانی که طول می‌کشد تا از ورودی جاده پیرازمیان به محوطه تاریخی یئری برسید، حدود ۱۵ دقیقه است. این مسیر ماشین‌رو است و نیازی به پیاده روی ندارد.

اقامت در شهر یئری

شهر یئری تنها یک محوطه تاریخی برای بازدید است، دیوارکشی و محدوده مشخصی ندارد و بازدید برای عموم رایگان و ۲۴ ساعته آزاد است. این شهر امکانات اقامتی ندارد و شما می‌توانید وسایل مورد نیاز طول مسیرتان را از قبل تهیه کنید و در صورت نیاز به اقامت، می‌توانید از روستاهای نزدیک آن یا هتل شهرهای اطراف استفاده کنید.

فاصله تا شهرهای اطراف

• لاهرود ۱۶ کیلومتر
• مشگین شهر ۳۷ کیلومتر
• اردبیل ۶۴ کیلومتر

دیدنی های اطراف شهر یئری

اگر شما بلیط سفر به شهر اردبیل را تهیه کرده‌اید تا از نزدیک تماشاگر زیبایی‌های شهر یئری مشگین شهر باشید، توصیه می‌کنیم حتما سری به پل معلق مشگین شهر (در ۴۱ کیلومتری از شهر یئری)، مجموعه خانقاه و بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی (در ۶۵ کیلومتری شهر یئری) و دیگر جاذبه‌های گردشگری آن بزنید.

سفر به اردبیل و به خصوص بازدید از شهر تاریخی یئری مشگین شهر، یک سفر عادی نیست و مانند سفری در زمان شما را به دنیای آدمک‌های بی‌دهان ۸ هزار سال پیش می‌برد و در کنار طبیعت بی‌نظیر خود، شما را با فرهنگ انسان‌های ماقبل تاریخ آشنا می‌کند. فرصت این تجربه شگفت انگیز را از دست ندهید و همین حالا کوله بار سفرتان را ببندید؛ ما همراهی‌تان می‌کنیم.