قلعه قهقهه مشکین شهر

درباره قلعه قهقهه مشگین شهر

قلعه قهقهه یکی از جذاب ترین دیدنی های مشگین شهر است. قلعه قهقهه یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی این شهر است که قدمت آن به قبل از اسلام باز می گردد. این قلعه یکی از خاص ترین زندان های سیاسی زمان خود بوده است و در گذشته افراد مشهوری مثل اسماعیل میرزا (فرزند شاه طهماسب یکم صفوی) در آن زندانی شده اند.
مشگین شهر در استان اردبیل واقع شده است و ۹۰ کیلومتر با شهر اردبیل فاصله دارد. مشگین شهر تاریخ کهنی دارد و آثار تاریخی فراوانی را از گذشته ایران به یادگار دارد. در این شهر سنگ نبشته هایی مربوط به پادشاهان ساسانی کشف شده است و سکه هایی در آن پیدا شده که قدمت آن ها به ۶ هزارسال قبل از میلاد بازمی گردد.
اگر دوست دارید با یکی از خاص ترین قلعه های تاریخی ایران آشنا شوید حتما این مقاله را تا انتها بخوانید:

چرا بازدید از قلعه قهقهه مشکین شهر را توصیه می‌کنیم؟

دو دلیل مهم ما را ترغیب می‌کنند تا بازدید از قلعه قهقهه را به شما پیشنهاد دهیم:
اول اهمیت تاریخی و سیاسی این قلعه در زمان‌های مختلف و دوم طبیعت زیبای اردبیل و مشکین شهر در فصل بهار.

مشخصات قلعه قهقهه

در این بخش قصد داریم مشخصات قلعه قهقهه (مثل مصالح استفاده شده،‌کاربری، محل قرار گیری و ...) را توضیح دهیم.
• نام «قهقه» به معنای خنده بلند یا آواز کبک است.
• نام دیگر این قلعه «قاقاه قالاسی» است.
• این قلعه در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی مشگین شهر قرار گرفته است.
• قلعه قهقهه بر روی تپه ای به ارتفاع ۳۰۰ متر ساخته شده است و موقعیت آن به نحوی است که به راحتی نمی توان به آن نفوذ کرد.
• در دوران پادشاهی صفویه اهمیت زیادی داشته است و خزائن پادشاهان صفویه را در این قلعه نگهداری می کردند.
• علاوه بر انبار ذخیره خزائن پادشاهان صفویه، محلی برای نگهداری از زندانیان سیاسی بوده است.
• در کتب تاریخی مثل تاریخ گیلان نوشته ملاعبدالله فومنی گیلانی از این قلعه به نام «قلعه ماران» یاد شده است و به آن کهن دژ یا قلعه قدیمی نیز می گفتند.
• مصالح استفاده شده در ساخت قلعه قهقهه ملات گچ آهک و آجر است.
• در درون سنگ های این قلعه حفره هایی ایجاد شده است تا هنگام بارش برف و باران، آب درون آن ها ذخیره شود.
• مساحت این قلعه ۵ هکتار است.
• در این قلعه تاریخی ۵ استخر و برج های دیده بانی ۸ ضلعی و ۵ ضلعی وجود دارد.
• بلند ترین بخش این قلعه در بخش جنوبی آن قرار گرفته است. البته این بخش هم اکنون تخریب شده است.
• دور تا دور این قلعه ۳ دیواره متداخل وجود دارد. بر روی هر دیوار یک دروازه قرار دارد. دیواره اصلی دارای ۴ برج است و دروازه آن دارای دو برج ۵ ضلعی است.
• در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ قلعه قهقهه در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
اگر به تاریخ کشور ایران علاقه دارید و دلتان می خواهد آثار باقی مانده از این تاریخ را از نزدیک مشاهده کنید، می توانید بلیط هواپیما اردبیل را تهیه کنید و در سفر خود به شهر مشگین شهر و بازدید از آثار تاریخ و طبیعت زیبای آن سری به قلعه قهقهه نیز بزنید.

داستانی تاریخی در قلعه قهقهه

یکی از دلایل معروف شدن قلعه قهقهه این است که در کتاب های ادبیات و رمان های مختلف از آن چندین بار نام برده شده است. یکی از این کتاب ها رمانی جذاب با عنوان «زندانی قلعه قهقهه» نوشته شده توسط حمزه سردادور است. در این رمان تاریخی رویدادها و داستان های واقعی زندگی شاه اسماعیل دوم صفوی نوشته شده است. با مطالعه این کتاب می توانید داستان عاشق شدن او و همچنین زندانی شدنش در قلعه قهقهه توسط پدرش(شاه طهماسب) را بدانید.
یکی از رویدادهای تاریخی که در این قلعه رخ داده و در تاریخ ثبت شده است، مشاجره بین اسماعیل میرزا و حاکم وقت قلعه قهقهه است. طی یک سری درگیری ها بر سر گم شدن مقداری طلا و نقره در قلعه، حاکم قلعه (حبیب بیگ استاجلو) توسط اسماعیل میرزا برکنار می شود و در نتیجه آن اختلافاتی میان قبایل قزلباش ایجاد می شود.

راه فراهم کردن آب درقلعه قهقهه

یکی از نکات جالبی که در باره قلعه قهقهه وجود دارد شیوه جمع آوری آب توسط ساکنین قلعه است. ساکنین قلعه برای جمع آوری آب مورد نیازشان مجبور بودند آب حاصل از بارش باران و برف را ذخیره کنند. برای رسیدن به این هدف در دل سنگ حفره هایی را ایجاد کردند تا آب حاصل از بارش باران و برف، درون آن ها ذخیره شود. حدود ۴ حفره به قطر ۵ متر در شمال شرقی قلعه وجود دارد که نشان دهنده شیوه جمع آوری آب توسط ساکنین قلعه بوده است. همین‌طور ۱۱ آب انبار در قسمت غربی قلعه ساخته شده است.

زندان قلعه قهقهه

یکی از جذاب ترین بخش های قلعه قهقهه زندان های آن است. زندان قلعه قهقهه در بخش شرقی آن قرار گرفته است. برای ورود به این زندان باید از یک حفره که در دل تخته سنگی عظیم ایجاد شده است عبور کنید. این حفره به صورت طبیعی ایجاد شده است و انسان ها در ساخت آن نقشی نداشته اند. برای مسدود کردن درب ورود زندان یک تخته سنگ بزرگ را در برابر این حفره قرار می دادند. این زندان در کنار دره ای به عمق ۸۰ متر قرار دارد و از سه جهت دیگر به پرتگاه منتهی می شود و موقعیت آن به گونه ای است که عملا راه فرار از آن یا نفوذ به آن غیر ممکن می شود. به همین دلیل از آن برای نگهداری زندانیان سیاسی استفاده می شده است.
اگر دوست دارید این زندان غیرقابل نفود را از نزدیک ببینید باید بلیط هواپیما به مقصد اردبیل خریداری کنید و از آنجا با اتوبوس یا تاکسی به مشگین شهر بروید و محل اقامت خود را دراین شهر در نظر بگیرید. و با وسیله نقلیه خود، یا تاکسی یا اتوبوس گردشگری به آدرس این قلعه مراجعه کنید.

زندانیان سیاسی قلعه قهقهه

از زندان قلعه قهقهه برای نگهداری زندانیان سیاسی معروفی چون اسماعیل میرزا فرزند شاه طهماسب یکم صفوی، سام میرزا فرزند شاه اسماعیل یکم و امیرخان موصلوی ترکمان حاکم شهر تبریز استفاده شده است.
• اسماعیل میرزا
اسماعیل میرزا دومین پسر شاه طهماسب صفوی و سلطان قزلباش ها بوده است. او مردی جنگجو و شجاع بوده و به دلیل سرکشی کردن از فرمان پدر خود به مدت ۱۹ سال در زندان قلعه قهقهه زندانی بوده است. بعد از این مدت توانست از زندان رهایی پیدا کند و به مسند قدرت برسد. هنگامی که اسماعیل میرزا به قدرت رسید، از همه نزدیکانی که تلاشی برای آزادی او نکرده بودند انتقام سختی گرفت.
• خان احمد خان
یکی دیگر از زندانیان معروف تاریخ که در زندان قلعه قهقهه دوران حبس خود را گذارند والی گیلان (خان احمد خان) بود. او در سال ۹۷۵ هجری قمری به خاطر شورشی که علیه حکومت راه انداخت دستگیر شد و پشت میله های زندان قلعه قهقهه افتاد.

ویژگی‌های طبیعی و گردشگری برجسته‌ی قلعه قهقهه مشکین شهر

این قلعه، روی تپه‌ی بسیار بلندی قرار گرفته که مشرف بر تمام زمین‌های اطراف است. دیدن چنین منظره‌ای هر تماشاگری را مبهوت خواهد کرد.
علاوه‌بر آن، در مسیر رسیدن به قلعه پلکانی از صخره‌ی طبیعی وجود دارد که زیبایی قلعه را چندبرابر کرده است. دشت مجاور قلعه نیز بسیار زیباست و هوای مطبوع و دل‌پذیری آن در فصل بهار هر گردشگری را به وجد می‌آورد.

راههای دسترسی به قلعه قهقهه

قلعه قهقهه در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی مشگین شهر قرار گرفته است و حدود ۲۰ کیلومتر با روستای وجنی فاصله دارد. برای بازدید از این اثر تاریخی باید بلیط هواپیما به مقصد شهر اردبیل را خریداری کنید و از آنجا به مشگین شهر بروید سپس می توانید از دو را زیر به سمت قلعه قهقهه بروید:

• به جاده مشگین شهر-پارس آباد بروید و در مسیر خود از کنکرلو عبور کنید تا به یک سه راهی برسید. در این سه راهی تابلویی را در سمت چپ خود خواهید دید که مسیر دسترسی به قلعه قهقهه را به شما نشان می دهد.
• به جاده اهر_ ورگهان بروید. این جاده شما را به روستای وجنی می رساند و از آنجا می توانید مسیر دسترسی به قلعه قهقهه را پیدا کنید.
هنگامی که به نزدیکی قلعه قهقهه رسیدید باید مسیر شمال شرقی این قلعه را پیدا کنید. چرا که تنها راه دسترسی به قلعه است. بعد از حدود ۱ ساعت پیاده روی به ورودی قلعه می رسید.

هتل‌ها و اقامتگاه‌های نزدیک به قلعه قهقهه

در فاصله‌ی نزدیک به قلعه‌ی قهقهه هتل یا اقامتگاهی وجود ندارد و برای اسکان باید به مشکین شهر بروید. فاصله‌ی قلعه تا هتل آران مشکین شهر ۷۸کیلومتر است.