جاهای دیدنی مراغه؛ معرفی برترین جاذبه‌های گردشگری پایتخت نجوم ایران

یکی از شهرهای تاریخی و باستانی سرزمین کهن ایران، شهر مراغه است. این شهر که در آذربایجان شرقی و در کنار رودخانه‌ی صوفی‌چای در دامنه‌ی جنوبی کوه سهند قرار گرفته است، به پایتخت نجوم و همچنین باغ‌شهر ایران، معروف است. این شهر که جزو ۱۰ شهر تاریخی ایران است، دارای باغات متعدد و فضای سبز گسترده‌ای است. رودخانه‌ی صوفی‌چای یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که این شهر مملو از درختان سرسبز و خیابان‌های زیبا و مشجر است. طبق اسناد تاریخی این شهر بزرگ و پرجمعیت در استان آذربایجان از دوران پیش از اسلام نیز آباد بوده است. امروزه نیز زیبایی‌های طبیعی و غنای فرهنگی و تاریخ این شهر سبب شده تا مراغه یکی از شهرهای مهم ایران از لحاظ گردشگری باشد. در این نوشته با این جاذبه‌های گردشگری بیشتر آشنا خواهیم ‌شد.

رودخانه صوفی‌چای؛ جوشیده از دل سهند

رودخانه‌ی ۷۰ کیلومتری صوفی‌چای از کوه‌های سهند جاری می‌شود و در طی مسیر خود با رودهای سیمینه‌رود و زرینه‌رود ادغام می‌شود و به درباچه‌ی ارومیه می‌ریزد. همان‌طور که مشخص است این رودخانه از اهمیت بسیاری برخوردار است و حدود ۱۲ هکتار از باغات و زمین‌های کشاورزی را آبیاری کرده و به سد علویان نیز می‌ریزد و باعث سرسبزی و زیبایی روستاهای اطراف آن نیز می‌شود. در گذشته این رودخانه، سویوخ چای به معنای رودخانه سرد نام داشت. اما امروزه به نام صوفی چای یا همان رود صوفی شناخته می‌شود. رودخانه‌ی صوفی‌چای که از میان شهر مراغه می‌گذرد، باعث شده تا زیبایی این شهر دوچندان شده و طبیعت فوق‌العاده‌ای در آن ایجاد شود.

رصدخانه مراغه؛ یادگار خواجه نصیرالدین طوسی

اولین و بزرگ‌ترین رصدخانه‌ی ایران، ۷۰۰ سال پیش به دستور هلاکوخان مغول و تحت نظر و مدیریت خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمند ایرانی، در شهر مراغه ساخته شد. این رصدخانه در بخش غربی شهر مراغه و در بلندترین ناحیه‌ی آن، روی تپه‌ای با نام طالب خوان، ساخته ‌شده ‌‌است. طبق نظر مورخان ساخت این رصدخانه ۱۵ سال طول کشیده است. در مدت زمان ساخت این رصدخانه، کتاب‌ها و ابزارهای علمی و نجومی بسیاری در این مکان جمع‌آوری شدند. ساختار اولیه‌ی این بنا استوانه‌ای شکل بوده است اما امروزه این مکان به شکل یک سازه‌ی فلزی و کروی سفیدرنگ است. در کنار این رصدخانه، کتابخانه‌ای بزرگ با حدود چهارصد هزار جلد کتاب قرار دارد که این گنجینه‌ی غنی از کتاب‌ها از بغداد، شام، الجزیره و بیروت، تهیه شده است. چندین ساختمان دیگر مانند ساختمان دانشگاه و ... نیز در کنار رصدخانه وجود دارد. می‌توان با اطمینان گفت، رصدخانه‌ی مراغه یکی از مهم‌ترین مکان‌ها و جاذبه‌های گردشگری مراغه است که بازدید از آن را به تمام خریداران بلیط هواپیما سفرمارکت توصیه می‌کنیم!

گنبد کبود؛ جلوه‌ای از زیبایی معماری ایرانی

این گنبد تاریخی که بنایی به شکل یک منشور ده‌وجهی دارد، طبق اسناد تاریخی به احتمال زیاد مربوط به دوره‌ی سلجوقیان است. برخی این بنا را قبر مادر هلاکوخان می‌دانند اما در کتیبه‌هایی که در این مکان وجود دارد آیاتی از قرآن به چشم می‌خورد که این مسئله احتمال اینکه گنبد کبود قبر مادر مسیحی هلاکوخان باشد را رد می‌کند. گنبد کبود معماری زیبا و تزئینات فوق‌العاده چشم‌نوازی دارد. کناره‌های برج گنبد کبود دارای طاق نماها، حاشیه‌کاری‌ها و دندانه‌های زیبایی است. در نمای این برج نیز تکه‌های کاشی بسیار نفیسی در میان آجرهای موجود در نما قرار گرفته است که نسبت کاشی به آجر در آن بسیار کم است و همین ظرافت در طراحی و تزئین، بر زیبایی این مجموعه افزوده است.

معبد مهر مراغه؛ نیایشگاه مهرآیینان

این معبد سه‌هزارساله که در روستای ورجوی در نزدیکی شهر مراغه قرار گرفته است، گواهی بر قدمت سکونت در این منطقه‌ی تاریخی است. مهر یا میترا، خدای نور و خورشید است و این معبد نیز محل عبادت پیروان آیین مهرپرستی بوده است. معبد مهر مراغه که یکی از چهار معبد مهر معروف ایران است، در دوره‌ اشکانیان از اهمیت و عظمت بسیاری برخوردار بوده است. پیروان آیین مهر به این علت که محل تولد میترا را در غار می‌دانستند، از غارها به عنوان عبادتگاه و محل برگزاری آیین‌هایشان استفاده می‌کردند. معبد مهر مراغه که از بزرگ‌ترین معابد ایران است نیز در دل زمین ساخته و در واقع از حجاری و تراشیدن صخره‌ای بزرگ ایجاد شده است. این مکان تقدس و اهمیت خود را پس از اسلام نیز حفظ کرد و برخی صوفیان مانند پیروان شیخ صفی‌الدین اردبیلی برای برگزاری مراسمات و عبادت در این مکان گرد هم جمع می‌آمدند.

موزه ایلخانی؛ مطالعه‌ی برگی از تاریخ

شهر مراغه، اولین پایتخت ایلخانان مغول بوده است؛ به همین علت آثار ارزشمند بسیاری از این دوره در این شهر وجود دارد که مجموعه‌ی آن‌ها در موزه‌ای با نام موزه‌ی ایلخانی جمع‌آوری شده و نگهداری می‌شود. این موزه که در کنار مقبره شیخ رکن‌الدین اوحدی مراغه‌ای قرار گرفته، آثار ارزشمندی مانند انواع آثار سفالین، فلزی، شیشه‌ای، سکه، کتاب، دست‌خط و ... را در خود جای داده است. از آنجایی که هنر سفالگری در این دوره به اوج خود می‌رسد، این موزه مملو از آثار سفالی شگفت‌انگیز است. همچنین معماری ساختمان این موزه که در میان باغ سرسبزی در مراغه قرار گرفته، بسیار به معماری دوره‌های ایلخانی، اشکانی و ساسانی شبیه است. با خرید بلیط هواپیما تبریز و بازدید از این موزه، می‌توانید با این دوره‌‌ی تاریخی و آثار باقی‌مانده از آن از نزدیک آشنا شوید.

کلیسای هوانس؛ تنها کلیسای مراغه

کلیسای هوانس تنها کلیسایی است که برای ارامنه‌ی کاتولیک در شهر مراغه وجود دارد. قدمت این کلیسا به قرن ۵ یا ۶ میلادی بازمی‌گردد اما بنای کلیسای هوانس در سال ۱۸۴۰ میلادی توسط معماران روسی و فرانسوی بازسازی شده است. نام این کلیسا از یکی از حواریون حضرت مسیح (ع)، به نام هوانس، هوهانس یا یوحنا گرفته شده است. این کلیسا بنایی ساده و آجری اما جذاب و دیدنی دارد. برج ناقوس کلیسا نیز ستاره‌ای شکل است و ۱۲ متر ارتفاع دارد که همین مسئله باعث شده تا برج ناقوس این کلیسا از مکان‌های دیگری در شهر مراغه نیز قابل‌مشاهده باشد.

پل سرچشمه؛ پلی از دوره‌ی صفوی

این پل تاریخی در دوره‌ی صفویان ساخته شده است اما معماری آن شباهت‌هایی به دوره‌ی ایلخانی دارد. از لحاظ جغرافیایی پل سرچشمه بر روی رودخانه‌ی مردق که از ارتفاعات سهند جاری می‌شود و در روستایی به همین نام واقع شده، قرار گرفته است. این پل مهم و تاریخی سه دهانه دارد که دهانی میانی آن بزرگ‌تر از دهانه‌‌های کناری آن است. پل سرچشمه در زمان‌های قدیم مسیر ارتباطی مراغه با میانه و شاهرود بوده است. این پل که از جاذبه‌های دیدنی مهم مراغه به شمار می‌آید با سنگ‌هایی ساخته شده که از معدن سنجان که در همین منطقه وجود دارد، ساخته شده است.

گنبد غفاریه؛ الگویی از هنر آجرچینی

این گنبد یکی از ۵ مقبره‌ی معروف مراغه و یکی دیگر از آثار باقی‌مانده از حکومت ایلخانان است. این بنا در طی سه سال و با استفاده از آجر و سنگ، به دستور سلطان ابوسعید بهادرخان ساخته شد. در نمای این برج، هنر آجرچینی شگفت‌انگیزی به چشم می‌خورد و کاشی‌های فیروزه‌ای میان این آجر چینی‌ها، نما را زیباتر از پیش کرده‌اند. این گنبد مربعی شکل در شمال غربی شهر مراغه قرار گرفته و مدفن امیر شمس ‌الدین قراسنقر است.

آبشار گورداغ؛ جاری شده از سهند

آبشار گورداغ در فاصله پنج کیلومتری جنوب شرقی مراغه و در نزدیکی روستای چکان، در استان آذربایجان شرقی قرار دارد و به همین دلیل در میان مردم محلی به آبشار کوره چکان نیز معروف است. این آبشار ۹ متری که از ارتفاعات سهند جاری می‌شود در اطراف خود، فضایی سرسبز و آ‌ب‌و‌هوایی خنک ایجاد کرده که در فصل تابستان برای مسافرانی که با خرید بلیط قطار تهران مراغه به این منطقه سفر می‌کنند، بسیار جذاب است.

غار کبوتر؛ بزرگ‌ترین لانه‌ی کبوتران وحشی

این غار دیدنی که در فاصله‌ی ۱۰ کیلومتری از شهر مراغه قرار گرفته، در میان مردم محلی به هامپوئیل معروف است. اما نام‌گذاری آن به نام کبوتر به این علت است که در ورودی آن میدان بزرگی قرار دارد که روی سقفش تعداد زیادی لانه‌ی کبوتران وحشی وجود دارد. رودخانه‌ی مردی‌چای در پایین‌دست این غار ۵ طبقه قرار گرفته است و درون غار نیز چاه‌های عمیقی وجود دارد که اطراف آن را رسوبات آهکی فرا گرفته و مناظر زیبایی ایجاد کرده است.

برج مدور؛ از گنبد‌های پنجگانه‌ی مراغه

این برج که از دوره‌ی سلجوقیان به یادگار مانده است، در فاصله‌ی ده متری شمال گنبد کبود قرار گرفته است. این گنبد استوانه‌ای شکل شامل دو طبقه‌ی سردابه و نمازگاه است. این بنا با استفاده از سنگ‌های آهکی و حجاری شده و آجرهای خشتی و ساروج ساخته شده است و ظاهری ساده مانند یک برج دفاعی دارد که فاقد هرگونه تزئینات است و فقط‌ درب‌ ورودی‌ آن‌ با نقوشی‌ مشابه‌ نمای‌ اصلی‌ گنبد سرخ‌ تزئین شده‌ است‌. بسیاری عبارت گنبد مدور را کنایه از آسمان می‌دانند.

چشمه ساری سو‌؛ چشمه‌ی آب زرد!

شهر مراغه، با قرارگیری روی دامنه جنوبی کوه سهند، چشمه‌های متعددی را در خود جای داده است که چشمه‌ ساری سو یکی از آن‌هاست. این چشمه در چهار کیلومتری مراغه قرار گرفته است. ساری سو به معنای آب زرد است و به این علت به این شکل نام‌گذاری شده است که آب آن دارای گوگرد است و به همین سبب نیز آب چشمه دارای خواص درمانی است. این چشمه منظره‌ای بسیار زیبا نیز دارد. سالانه گردشگران زیادی در فصول مختلف سال و به خصوص در فصل بهار با رزرو تور سفرمارکت از چشمه‌ی ساری سو دیدن می‌کنند.

گنبد سرخ؛ نمونه‌ای از معماری سبک آذری

گنبد سرخ که مردم محلی به آن گنبد قرمز نیز می‌گویند، در جنوبی‌ترین بخش شهر مراغه قرار گرفته است. این بنا برخلاف گنبد کبود، مقبره و مدفن فرد خاصی نیست و برخی معتقدند که از این بنا پیش از ساخت رصدخانه برای تعیین ماه‌های سال و ساعات روز، کمک گرفته می‌شده است. این بنای مربعی شکل معمار جذابی به سبک آذری دارد و سازه‌ی اصلی آن شامل سردابه و اتاق اصلی است. کتیبه‌های ارزشمندی نیز درون این بنا قرارگرفته است که اطلاعاتی در مورد بانی ساخت گنبد می‌دهد. طبق این اطلاعات گنبد سرخ، سال ۵۴۲ هجری قمری و به‌ دستور «عبدالعزیز بن محمود ‌بن‌ سعد یدیم» رییس آذربایجان در دوره سلجوقیان و به وسیله «بنی بکر محمد بن بندان بن محسن معمار» ساخته شده ‌است. این بنای ارزشمند دوره‌ی سلجوقی درب ورودی بسیار زیبایی دارد که ترکیبی از کاشی‌های فیروزه‎ای و آجرهای سرخ در آن به چشم می‌خورد.


کلام آخر
شهر مراغه، شهر شگفت‌انگیزی در استان آذربایجان شرقی است که مملو از گنبدهای رنگین، چشمه‌های جوشان، رودهای زیبا و آثار تاریخی متنوع است. این شهر در فصل بهار و تابستان آب‌وهوای خنک بسیار دلپذیری دارد و ما برای سفر به این شهر، این فصول را به شما پیشنهاد می‌کنیم. با سفر به این شهر سرسبز و تاریخی از زیبایی‌های آن لذت می‌برید، با تاریخ و فرهنگ ایران بیشتر آشنا می‌شوید و همچنین می‌توانید از غذاها و سوغاتی‌های بی‌نظیر آن مانند عسل کوه‌های سهند، دوشاب یا شیره‌ی انگور، صابون مراغه و صنایع دستی متنوع مراغه استفاده کنید!