آرامگاه استر و مردخای کجاست؟
تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۴۰۴
در قلب شهر تاریخی همدان آرامگاهی تاریخی و افسانهای به نام «استر و مردخای» (Tomb of Esther and Mordekhai) قرار دارد که به عنوان یکی از مهمترین جاهای دیدنی همدان و آثار مذهبی و تاریخی یهودیان در ایران شناخته میشود. بازدید از این بنا، فرصتی منحصربهفرد است تا هم با معماری سنتی و فضای معنوی آن آشنا شوید و هم بخشی از تاریخ چند هزار ساله همدان را از نزدیک تجربه کنید. این آرامگاه، ترکیبی از معنویت، هنر و روایتهای تاریخی است که هر گردشگری را جذب میکند. در این مقاله ویژگیها، تاریخچه و راههای دسترسی به این آرامگاه را بررسی میکنیم.
آرامگاه استر و مردخای کجاست؟
آرامگاه استر و مردخای از مهمترین و مقدسترین زیارتگاههای جامعه یهودیان در ایران محسوب میشود و در مرکز شهر همدان قرار دارد. طبق روایات، ملکه یهودی استر (همسر خشایارشاه هخامنشی) و عمویش مردخای در این مکان به خاک سپرده شدهاند. در مراسم پوریم، بسیاری از یهودیان برای خواندن کتاب استر و زیارت قبرها به این مکان میآیند و در گذشته هم مراسمهای زیادی در آن برگزار میشد. بازدید از این زیارتگاه فرصتی برای دیدن بنایی تاریخی است که قدمت آن به قرن نهم میلادی باز میگردد. مقبره استر و مردخای نمونهای خیرهکننده از معماری ایرانی است و کتیبههای چوبی به زبان عبری در این آرامگاه قرار دارد برای بازدیدکنندگان آن بسیار تماشایی است.
- آدرس آرامگاه استر و مردخای: همدان، خیابان شریعتی، نزدیک بازار قدیمی، کوچه استر
- ساعات بازدید: به غیر از روزهای شنبه و برخی تعطیلات ملی، در روزهای هفته از ساعت ۸ تا ۱۲ و ۱۵ تا ۱۸ و در روزهای جمعه از ساعت ۸ تا ۱۲.
- هزینه بازدید: رایگان
- شماره تماس: ٰ۳۲۵۲۲۲۸۵-۰۸۱
تاریخچه آرامگاه استر و مردخای
یهودیان ایرانی اعتقاد دارند که استر و عمویش مردخای، سالهای پایانی زندگی خود را در همدان، پایتخت تابستانی امپراتوری هخامنشی، گذراندند و پس از مرگ، در مقابل کنیسه محل دفن شدند. با این حال، تاریخ دقیق ساخت آرامگاه کنونی مشخص نیست. بنای فعلی آرامگاه استر و مردخای در قرن هفتم هجری قمری، در دوران حکومت ایلخانیان و تحت فرمان سعدالدوله، با سنگ و آجر بر روی سازهای قدیمیتر از قرن سوم هجری ساخته شد. برای قرنها، زمینهای اطراف این آرامگاه به قبرستان یهودیان اختصاص داشت. در دوره قاجار، بخشی از این قبرستان به مالکیت یکی از زمینداران بزرگ شهر درآمد، اما پس از اعتراض مردم، ناصرالدین شاه دخالت کرد و زمین دیگری برای قبرستان یهودیان همدان اختصاص یافت. در دوران پهلوی اول، بخش عمدهای از این قبرستان بهمنظور طرح خیابانبندی محدود و تبدیل به پارک شد.
مسیریابی آرامگاه استر و مردخای
آرامگاه استر و مردخای در قلب شهر همدان و نزدیک میدان امام خمینی قرار گرفته است. علاوه بر مسیرهای متنوع حملونقل عمومی، پارکینگهای متعددی در اطراف بنا وجود دارد که خیال مسافران را راحت میکند.
- خودروی شخصی: اگر با ماشین شخصی قصد بازدید دارید، کافی است از هر نقطه شهر به سمت میدان پیادهراه امام خمینی حرکت کنید. از ضلع جنوبی میدان وارد خیابان شریعتی شوید و در سمت راست به کوچه استر بپیچید. گنبد آجری آرامگاه درست مقابل حوزه علمیه زنگنه نمایان میشود.
- اتوبوس: نزدیکترین ایستگاه اتوبوس به این مکان، ایستگاه اعتمادیه است که تنها حدود ۵۰۰ متر با آرامگاه فاصله دارد؛ یعنی با کمتر از ۱۰ دقیقه پیادهروی به مقصد میرسید.
- تاکسی: استفاده از تاکسی هم گزینهای سریع و راحت است. تاکسیها شما را تا میدان امام خمینی میرسانند که تنها ۱۵۰ متر تا آرامگاه فاصله دارد.
شرایط بازدید از آرامگاه استر و مردخای
عکاسی در فضای داخلی آرامگاه استر و مردخای ممنوع است و تنها میتوانید از بخش بیرونی و محوطه اطراف عکس تهیه کنید. در زمان بازدید، متولی آرامگاه توضیحاتی درباره تاریخچه و اهمیت این بنا در اختیارتان قرار میدهد. برای ورود به فضای داخلی، بازدیدکنندگان از در کوچک و سنگی آرامگاه عبور میکنند که باعث میشود با حالت خمیده و احترام وارد شوند. مانند بسیاری از اماکن مذهبی در ایران، باید پیش از ورود کفشهای خود را در بیاورید. ورود به آرامگاه رایگان است؛ با این حال، در صورت تمایل میتوانید مبلغی را بهعنوان هدیه یا نذری به متصدی آرامگاه تقدیم کنید.
معماری آرامگاه
بنای آرامگاه عمدتا از سنگ و آجر ساخته شده است. سبک معماری آن به دوره اسلامی در سالهای ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۲ میلادی بازمیگردد و رو به سمت بیتالمقدس ساخته شده است. در ورودی اصلی، دری کوچک و سنگی قرار دارد که شما را به فضای داخلی آرامگاه هدایت میکند. در داخل بنا، دو سنگ تابوت متعلق به استر و مردخای دیده میشود که با کتیبههایی به زبان عبری تزئین شدهاند. این آرامگاه در گذشته محل نگهداری یک نسخه طومار تورات نوشتهشده بر روی پوست آهو بوده است؛ اثری ارزشمند که امروزه در موزه میراث فرهنگی همدان نگهداری میشود.
کندهکاریهای روی تابوت استر به قرن چهاردهم میلادی تعلق دارد. همچنین نام کسانی که در سال ۱۳۰۹ میلادی دستور بازسازی آرامگاه را دادهاند، بر روی تابوتها حک شده است. این مقبرهها با پارچههایی پوشیده شدهاند که یهودیان بهعنوان نذر و برای برآورده شدن دعاهایشان بر آن آویختهاند. بالای مقبرهها نیز کتیبهای به زبان عبری دیده میشود که ده فرمان را به تصویر میکشد.
جاهای دیدنی اطراف آرامگاه استر و مردخای
شما میتوانید علاوه بر بازدید از آرامگاه استر و مردخای، از جاهای دیدنی نزدیک به این آرامگاه هم بازدید کنید:
- گنجنامه: مجتمع اقامتی تفریحی گنجنامه در ۹ کیلومتری آرامگاه استر و مردخای قرار دارد و دارای واحدهای اقامتی و امکاناتی متنوع است.
- گنبد علویان: در فاصله کوتاهی از آرامگاه استر و مردخای قرار دارد. تاریخ گنبد علویان مربوط به دوره سلجوقیان است و از شاهکارهای معماری اسلامی به شمار میرود.
- آرامگاه ابوعلی سینا: بههمراه یک فضای سبز با مجسمههای مشاهیر همدان، در مرکز یک میدان ساخته شده است و برای دسترسی به آن، باید حدود ۱۰ دقیقه از میدان امامخمینی به سمت جنوب، پیادهروی کنید.
- آرامگاه باباطاهر: دو کیلومتر با آرامگاه استر و مردخای فاصله دارد. آرامگاه باباطاهر هم از دید معماری و هم از پیشینه تاریخی و جایگاه ادبی باباطاهر ارزش فرهنگی بسیاری دارد.
- تپه هگمتانه: تپه هگمتانه با قدمتی چند هزار ساله، یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران و جهان است. این محوطه باستانی در دورههای کهن بهعنوان پایتخت ایران شناخته میشد و حالا در خیابان اکباتان همدان و در فاصلهای کوتاه از آرامگاه استرومردخای قرار دارد.
سخن پایانی
آرامگاه استر و مردخای یکی از مقدسترین زیارتگاههای یهودیان در ایران است که در مرکز شهر همدان قرار دارد. این بنا با سنگ و آجر ساخته شده و درون آن دو سنگتابوت با کتیبههای عبری به چشم میخورد. بازدید از آرامگاه همهروزه بهجز شنبهها و عصر جمعه آزاد است و قوانین خاصی درباره عکاسی از آن وجود دارد. برای بازدید از آن هزینهای دریافت نمیشود اما بازدیدکنندگان میتوانند مبلغی را بهعنوان نذر به متولی آرامگاه تقدیم کنند. دسترسی به این مکان بهدلیل موقعیت مرکزی بسیار آسان است و به جاهای دیدنی زیادی در شهر همدان نزدیک است.
