رتبه اعتبارسنجی بانکی چیست؟

رتبه اعتبارسنجی بانکی ممکن است عبارت آشنایی نباشد، اما قطعا با آن غریبه هم نیستید و ممکن است در سایت‌های بانکی و مالی با آن روبرو شده باشید. در این مطلب ما قصد داریم ببینیم رتبه اعتبارسنجی بانکی چیست؟ و در زمینه خدمات اقساطی سفرمارکت چه نقشی ایفا می‌کند. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با رتبه اعتبارسنجی و خدمات اقساطی آشنا شویم.

تعریف رتبه اعتبارسنجی بانکی به زبانی ساده

اعتبارسنجی بانکی یا همان رتبه اعتباری نشان‌دهنده این است که فرد در انجام تعهدات مالی خود مانند بازپرداخت وام‌ تا چقدر خوش‌حساب بوده است. به عنوان مثال موقعیتی را تصور بکنید که یک فرد برای دریافت وام نیاز به یک ضامن دارد و از شما می‌خواهد وامش را ضمانت بکنید اما شما نمی‌دانید که آیا این فرد آدم خوش‌حسابی است یا سابقه پرداخت وام‌های قبلی او چطور است یا به طور کلی نزد بانک چه میزانی اعتبار دارد. در این شرایط به راحتی می‌توانید با کد ملی و شماره همراه فرد مورد نظر از وضعیت اعتباری او در سیستم بانکی مطلع بشوید.

به طور کلی رتبه اعتباری عددی بین ۰ تا ۹۰۰ است که بر مبنای رفتار هر شخص در شبکه بانکی کشور به او اختصاص داده می‌شود. هرچقدر این عدد بیشتر باشد، وضعیت اعتباری شخص بهتر است و ریسک معامله با او کم‌تر خواهد بود. این مقیاس به طور دقیق در جدول زیر آمده است:

اعتبارسنجی به چه معناست؟

اعتبارسنجی، مقیاسی برای محاسبه ریسک اعتباری است. اعتبارسنجی، نتیجه بررسی سوابق مالی شخص براساس انجام تعهدات بانکی، پرداخت به موقع وام‌ها و میزان توانایی مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌ها با استفاده از فرمول‌های استانداردی است که از گزارش اعتباری استخراج و محاسبه می‌شوند.
یک رتبه اعتباری مناسب نتیجه پرداخت به موقع صورت حساب‌ها و تسهیلات دریافتی است و نشان می‌دهد که فرد نسبت به انجام به موقع تعهدات مالی خود تا چه حد پایبند است. از سوی دیگر، یک رتبه اعتباری نامناسب نتیجه تاخیر در بازپرداخت اقساط وام‌های بانکی، سابقه منفی از جمله ورشکستگی، سابقه چک برگشتی، داشتن سابقه منفی در زمینه بدهی مالیاتی و غیره است.

در اعتبارسنجی هر فرد، چه اطلاعاتی وجود دارد؟

با ورود به قسمت اعتبارسنجی و وارد کردن کد ملی و شماره موبایل شخص به اطلاعات زیر دسترسی خواهید داشت:

• اطلاعات کامل هویتی مشتری از شبکه بانکی بر اساس تاریخ آخرین به روزرسانی اطلاعات بانک‌ها
• تشریح کامل روند بازپرداخت تمام وام‌های دریافتی مشتری در نظام بانکی کشور به تفکیک قرارداد
• ترسیم وضعیت تعهدات مشتری در آینده
• دریافت گزارش کامل وضعیت ضامن بودن مشتری در قراردادهای متفاوت
• ارائه گزارش تعداد استعلام رتبه اعتباری مشتری به دست تمام بانک‌ها
• ارائه گزارش وام‌ها و تسهیلاتی که از شبکه بانکی و موسسات اعتباری دریافت شده است
• بدهی‌های مالیاتی
• بدهی‌ها به اداره گمرک
• صندوق دانشجویی
• قوه قضائیه

معمولا اطلاعات تسهیلاتی اشخاص بین ۵ تا ۷ سال پس از پایان اقساط در سامانه اعتبار سنجی می‌ماند؛ این موضوع در کشورهای مختلف صادق است. این بدین معنا نیست که اشخاص در این مدت نمی‌توانند وام دریافت کنند، این موضوع به این معناست که در مدت ۵ تا ۷ سال، تمام رفتار اعتباری مشتریان بر اعتبارسنجی آن‌ها تاثیر خواهد داشت.

اعتبارسنجی بانکی چه کاربردی دارد؟

در گذشته اعتبارسنجی مشتریان توسط یک کارشناس در هر بانکی صورت می‌گرفت و اسامی مشتریان بدحساب هر بانک وارد لیست سیاه می‌شد و به کانون بانک‌ها انتقال داده می‌شد. بانک‌ها برای اعتبارسنجی مشتریان ناچار به گزارش‌گیری از کانون بانک بودند که علاوه بر اتلاف وقت، در نهایت نتیجه دقیقی حاصل نمی‌شد.
همچنین اگر یک مشتری تعهدات خود را انجام می‌داد بانک مراتب را به کانون بانک اعلام می‌کرد و کانون بانک‌ها مجددا به همه بانک‌ها ابلاغ می‌کرد که نام مشتری را از لیست سیاه خود خارج بکنند. در نتیجه در گذشته امکان استعلام لحظه‌ای اعتبارسنجی مشتریان وجود نداشت. امروزه تمام موارد ذکرشده و مشکلات موجود با راه‌اندازی یک سامانه اعتبارسنجی سیستماتیک که عملکرد آن بر اساس الگوریتم‌های خاص و هوش مصنوعی است برطرف شده است. در حال حاضر بانک‌ها و موسسات اعتباری به راحتی می‌توانند در هر لحظه مشتریان خود را اعتبارسنجی کنند. همچنین هر فرد به پشتوانه رتبه اعتباری خود می‌تواند اعتماد دیگران را جلب بکند.

یکی دیگر از کاربردهای اعتبارسنجی هنگام خرید اقساطی است. یکی از جاهایی که ممکن است شما خرید اقساطی داشته باشید، خرید تورهای اقساطی برای سفر است. در شرایطی که نیاز به سفر داشته باشید اما نتوانید تمام هزینه آن را یکجا پرداخت کنید، می‌توانید از سفرمارکت کمک بگیرید.
سفرمارکت با فراهم کردن تورهای اقساطی شرایطی را برای شما ایجاد می‌کند تا بدون فکر کردن به هزینه‌های سنگین سفر به هر نقطه از دنیا با خیالی آسوده و مقرون به صرفه سفر کنید.
سفرمارکت تورهای اقساطی خود را به متقاضیان و درخواست‌کنندگان به صورت فردی، شرکتی و سازمانی ارائه می‌کند. اما پیش از ارائه تورهای مسافرتی به صورت اقساطی و با دریافت چک صیاد، باید اعتبارسنجی شوید تا بتوان از بازپرداخت اقساط اطمینان حاصل کرد. چرا که یک چک به تنهایی نمی‌تواند تضمین‌کننده پرداخت وام باشد.

مزایای اعتبارسنجی چیست؟

یکی از مهم‌ترین مزایای اعتبارسنجی امکان استعلام وضعیت اعتباری هر فرد در سیستم بانکی کشور است. از سایر مزایای اعتبارسنجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از اعتبارسنجی باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه ارائه‌دهندگان و متقاضیان تسهیلات می‌شود؛ چرا که متقاضیان بدون نیاز به مراجعه حضوری، فقط با استفاده از یک بستر آنلاین، می‌توانند درخواست تسهیلات خود را ثبت بکنند.
- دقت بررسی اطلاعات با استفاده از روش‌های اعتبارسنجی بسیار بالا است و امکان وقوع اشتباه در آن بسیار ناچیز است.
- نتایج، مبتنی بر اصول و روش‌های استاندارد اعتبارسنجی خواهد بود و بدین ترتیب امکان تصمیم‌گیری‌های مغرضانه و جهت‌دار وجود نخواهد داشت.
- افراد بیشتری می‌توانند مورد بررسی اعتباری قرار بگیرند و امکان استفاده از منابع بانکی را خواهند داشت.
- اعتبارسنجی بر خلاف روش تسهیلات‌دهی سنتی، این امکان را دارد که حتی کسانی که فاقد سابقه اعتباری هستند نیز بتوانند از تسهیلات بانکی و سایر محصولات اعتباری بهره ببرند.
- امکان اخذ آسان‌تر تسهیلات برای مردم با استفاده از اعتبارسنجی وجود دارد؛ چرا که سطح اعتباری بالاتر، بانک‌ها را تشویق می‌کند تا با محدودیت‌های کمتر و شرایط منعطف‌تر، اقدام به ارائه تسهیلات کنند.
- اگر رتبه اعتباری بالایی داشته باشید می‌توانید بدون ضامن وام فوری دریافت کنید.
- با رتبه اعتباری بالا می‌توانید تورهای متنوعی را در سفرمارکت به صورت اقساطی دریافت کنید.

چگونه رتبه اعتبارسنجی بانکی خود را افزایش دهیم؟

همان‌طور که در مطالب بالا اشاره کردیم اعتبارسنجی باعث افزایش اطمینان خاطر بانک‌ها نسبت به دریافت‌کنندگان تسهیلات و جلب اعتماد مردم در معاملات از جمله ضمانت وام می‌شود. در نتیجه رتبه اعتباری خوب مزایای زیادی برای ما دارد. پس در راستای بالا بردن رتبه اعتباری باید تلاش کنیم. از جمله عوامل تاثیرگذار در بهبود رتبه اعتباری موارد زیر هستند:

• از دریافت تسهیلات در بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری متعدد به صورت همزمان خودداری کنید.
• اطلاعات کافی در مورد میزان، زمان و نحوه بازپرداخت تسهیلات خود داشته باشید.
• اقساط خود را در موعد مقرر بازپرداخت کنید و تسهیلات معوق نداشته باشید.

اگر تسهیلاتی را دریافت کردید و مدت زیادی است که اقساط آن را پرداخت نکرده‌اید، با مراجعه به بانک خود، ضمن تسویه اقساط معوقه موجب بهبود گزارش رتبه‌بندی اعتباری‌تان شوید.
توصیه می‌شود از کارت‌های اعتباری متعدد استفاده نکنید. از دریافت تسهیلات بیش از حد توان پرداخت پرهیز کرده و میزان تسهیلات را با توجه به سطح درآمد خود انتخاب کنید. اگر ضامن فردی دیگر در دریافت تسهیلات هستید، از توان بازپرداخت فرد وام‌گیرنده و گزارش اعتباری قابل قبول فرد اطمینان حاصل کنید و سپس برای ضمانت اقدام کنید.

اعتبارسنجی اشخاص حقیقی با حقوقی چه تفاوتی دارد؟

در اعتبارسنجی، مشتریان به سه گروه حقیقی مصرفی، حقیقی حرفه‌ای و حقوقی تقسیم می‌شوند.

اعتبارسنجی مشتریان حقیقی مصرفی

منظور از مشتریان حقیقی مصرفی کسانی هستند که به عنوان مصرف‌کننده متقاضی خرید اعتبارند؛ مانند افراد متقاضی خرید کالا یا خودرو. از متغیرهای هویتی، سکونتی، درآمدی و سابقه‌ای در اعتبارسنجی این افراد استفاده می‌شود.

اعتبارسنجی مشتریان حقیقی حرفه‌ای

منظور از مشتریان حقیقی حرفه‌ای افرادی هستند که صاحب کسب و کارند و به دنبال توسعه کسب و کار خود هستند؛ مانند مغازه‌داری که به دنبال خرید لوازم مغازه است که علاوه بر متغیرهای هویتی، سکونتی، درآمدی و سابقه‌ای، معاملات مربوط به توسعه کسب و کار نیز در محاسبات اعتبارسنجی وارد می‌شوند.

اعتبارسنجی حقوقی (شرکت‌ها)

در این اعتبارسنجی علاوه بر وضعیت عمومی شرکت (نظیر نوع صنعت، بازار فروش، تعداد کارکنان)، ترازنامه، صورت حساب سود و زیان سه سال آخر متوالی و سیاست‌های کسب و کار شرکت نیز در محاسبات استفاده می‌شوند. به علاوه، سوابق اعتباری خود شرکت، اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل نیز از جمله اطلاعاتی هستند که در اعتبارسنجی مشتریان حقوقی به کار گرفته خواهند شد.

سخن پایانی
با توجه به آنچه در این مطلب در مورد تعریف اعتبارسنجی، هدف از اعتبارسنجی، کاربرد آن، مزایا، روش بهبود رتبه اعتباری و آسان‌ترین روش استعلام آن می‌توان نتیجه گرفت اعتبارسنجی کمک زیادی به ما می‌کند تا بفهمیم در سیستم بانکی کشور دقیقا در چه وضعیتی هستیم و از نگاه بانک چه مقدار اعتبار داریم که همه این‌ها وابسته به خوش‌حسابی ما در پرداخت تسهیلات بانکی است و اعتبار کسب شده از این طریق باعث جلب اعتماد دیگران می‌شود که به خصوص برای کسانی که شغل آزاد دارند کاربردهای زیادی دارد. همچنین چنین اعتباری می‌تواند برای رزرو تور به صورت اقساطی نیز تضمین‌کننده خوش‌قولی شما باشد. لذا حتما به روش‌های افزایش رتبه اعتباری توجه ویژه داشته باشید.