راهنمای جامع خواندن بلیط هواپیما و معنی اطلاعات روی بلیط

بلیط هواپیما، سندی الکترونیکی یا چاپی است که نه‌تنها مجوز پرواز شما محسوب می‌شود، بلکه تمام اطلاعات مهم سفر مانند مسیر، زمان، کلاس پروازی، کد رزرو، میزان بار مجاز و قوانین کنسلی را در خود دارد. دانستن معنی اجزای بلیط، باعث می‌شود در فرودگاه یا هنگام تغییر پرواز دچار سردرگمی نشوید و بتوانید بلیط خود را به‌درستی بررسی کنید.

انواع سندهای سفر

• بلیط الکترونیکی (E-Ticket / ETKT): سند اصلی که به‌صورت الکترونیکی در سیستم‌های جهانی ذخیره می‌شود؛ .معمولا در ایمیل/حساب کاربری به‌صورت پی‌دی‌اف یا رسید صادرکننده دریافت می‌شود. شماره بلیط (.معمولا ۱۳ رقم) و کد رزرو (PNR) مشخصه‌های اصلی آن‌اند.
• کارت پرواز (Boarding Pass): بعد از چک‌این (آنلاین یا فرودگاهی) صادر می‌شود و شامل شماره گیت، شماره صندلی و معمولا بارکد/QR برای اسکن در گیت است. کارت پرواز ممکن است فیلدهایی داشته باشد که در نسخه اولیه بلیط نبودند (مثلا شماره صندلی).
• PNR vs Ticket Number :PNR (کد رزرو) کل پرونده رزرو را شناسایی می‌کند و .معمولا ۵–۶ کاراکتر است؛ شمارهٔ بلیط (ETKT) یک شناسه مالی/صدور‌یافته برای هر مسافر است (.معمولا ۱۳ رقمی). هر دو برای پیگیری، تغییر و استرداد لازم‌اند.

بلیط هواپیما چه اطلاعاتی دارد؟

در بلیط‌های الکترونیکی، .معمولا یک کد QR یا بارکد نیز درج می‌شود که هنگام ورود به فرودگاه می‌توانید آن را از روی گوشی همراه نشان دهید. این کد جایگزین ارائه بلیط کاغذی است و باعث می‌شود روند ورود و سوار شدن به هواپیما سریع‌تر و ساده‌تر انجام شود.

پس از نهایی کردن خرید، ایمیلی به نشانی‌ای که هنگام رزرو وارد کرده‌اید ارسال می‌شود. این ایمیل شامل شماره رزرو (PNR) و شماره بلیط است و .معمولا حداکثر تا ۴۸ ساعت پس از خرید برای شما ارسال خواهد شد. داشتن همین ایمیل یا فایل دیجیتال برای مدیریت سفر و ارائه در فرودگاه کافی است و جایگزین نسخه کاغذی بلیط محسوب می‌شود.

مشخصات مسافر (PASSENGER)

در بالای بلیط، نام و نام خانوادگی مسافر درج می‌شود. ابتدا نام خانوادگی، سپس نام کوچک نوشته می‌شود. بعد از آن، کدی برای جنسیت و رده سنی مسافر قرار دارد:

• ADT: برای مسافران بزرگسال، یعنی ۱۲ سال به بال
• CHD: برای کودکان ۲ تا ۱۱ سال
• INF: برای نوزادان ۰ تا ۲ سال

نام و نام خانوادگی باید دقیقا با مدرک شناسایی (گذرنامه یا کارت ملی) مطابقت داشته باشد. حتی یک اشتباه کوچک ممکن است باعث مشکل هنگام پرواز شود.

نام و نام خانوادگی مسافر روی بلیط

روی هر بلیط، نام مسافر باید دقیقا مطابق گذرنامه (برای پروازهای خارجی) یا کارت ملی (برای پروازهای داخلی) باشد. ترتیب نام .معمولا به‌صورت LAST NAME/FIRST NAME درج می‌شود. حتی یک اشتباه کوچک در نوشتن نام یا ترتیب آن می‌تواند مانع از سوار شدن شما شود، زیرا بلیط غیرقابل‌انتقال است.

شماره پرواز (Flight Number)

این کد ترکیبی از حروف و اعداد است که شرکت هواپیمایی و مسیر خاص پرواز را مشخص می‌کند. برای مثال: IR655 به معنی پرواز شماره ۶۵۵ هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (Iran Air) است. دو حرف ابتدایی معرف ایرلاین هستند و اعداد بعدی شماره پرواز. دانستن این کد به‌ویژه در تابلوهای فرودگاه، برای یافتن گیت پرواز اهمیت دارد.

تاریخ و ساعت پرواز (Date & Time)

این بخش، زمان حرکت پرواز از مبدا را بر اساس ساعت محلی همان شهر نشان می‌دهد. در پروازهای خارجی باید توجه کنید که زمان درج‌شده .معمولا به‌وقت محلی کشور مبدا است، نه مقصد. اگر پرواز شما شب‌هنگام است، حتماً به تاریخ روز بعد دقت کنید تا دچار اشتباه در زمان حضور در فرودگاه نشوید.

مبدأ و مقصد (From / To)

در این قسمت، فرودگاه یا شهر مبدا و مقصد پرواز درج می‌شود. برای نمونه:

• From: THR (Tehran - Mehrabad)
• To: MHD (Mashhad)

کدهای سه‌حرفی فرودگاه (IATA Code) در کنار نام شهر نوشته می‌شوند و برای شناسایی بین‌المللی کاربرد دارند.

کد رزرو یا PNR یا Passenger Name Record

این کد .معمولا ترکیبی از ۵ تا ۶ حرف یا عدد است مثل: AB12CD و در واقع شناسه رزرو شما در سیستم ایرلاین یا آژانس است. با وارد کردن این کد در سایت ایرلاین می‌توانید وضعیت بلیط خود، تایید رزرو، تغییرات احتمالی و جزئیات پرواز را مشاهده کنید. اگر چند نفر با هم یک بلیط خریده باشند، همه آن‌ها ممکن است یک شماره رزرو مشترک داشته باشند.

شماره بلیط (Ticket Number)

هر بلیط شماره منحصربه‌فرد و .معمولا ۱۳ رقمی دارد که .معمولا با شماره ایرلاین شروع می‌شود. برای مثال در شماره 096-2345678901، عدد 096 نشان‌دهنده شرکت هواپیمایی ماهان است. ده رقم بعدی به‌صورت تصادفی توسط سیستم تولید می‌شود. این شماره برای استعلام بلیط و پیگیری‌های پس از خرید مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شماره به نوعی «کد ملی بلیط» شماست و برای هر مسافر منحصر به فرد است. به کمک این شماره می‌توان اصالت بلیط را بررسی کرد و جلوی جعل یا تخلف گرفته می‌شود.

دفتر صادرکننده (ISSUING OFFICE)

این بخش نشان می‌دهد بلیط شما از کجا صادر شده: سایت رسمی ایرلاین، دفتر فروش مستقیم، یا آژانس مسافرتی. اگر پروازتان لغو شد یا نیاز به تغییر داشتید، باید دقیقاً به همین مرجع صادرکننده مراجعه کنید. مثلاً اگر بلیط را از یک آژانس آنلاین خریده‌اید، پیگیری تغییر یا استرداد باید از همان آژانس انجام شود، نه مستقیماً از ایرلاین.

تاریخ صدور بلیط (DATE)

این قسمت نشان می‌دهد بلیط در چه تاریخی صادر شده است. دانستن این موضوع مهم است چون برخی قوانین تغییر یا استرداد، بر اساس تاریخ صدور محاسبه می‌شوند.

کلاس پروازی (Class)

کلاس پروازی، نوع خدمات و شرایط سفر شما را مشخص می‌کند و با حروفی مثل Y، M، J، C، F نمایش داده می‌شود.

• Y یا M: کلاس اقتصادی (Economy)
• C یا J: کلاس تجاری (Business)
• F: کلاس فرست (First Class)

کلاس پروازی تعیین‌کننده قیمت بلیط، خدمات داخل کابین و میزان بار مجاز است. گاهی در بلیط‌های سیستمی، زیرمجموعه‌های متنوعی از کلاس اقتصادی وجود دارد که هر کدام قوانین خاص استرداد دارند.

وضعیت رزرو (Booking Status)

وضعیت رزرو با کدهایی مثل OK ،HL ،RQ ،CN نمایش داده می‌شود:

• OK: بلیط تأیید شده است.
• HL) Holding List): در لیست انتظار هستید.
• RQ) Request): درخواست رزرو ثبت شده ولی هنوز تایید نشده است.
• CN) Cancelled): بلیط لغو شده است.

بار مجاز (Baggage Allowance)

این قسمت مشخص می‌کند چند چمدان می‌توانید بدون پرداخت هزینه اضافی تحویل دهید. PC به معنی «تعداد قطعه» است. مثلا ۱PC یعنی یک چمدان مجاز دارید. اگر نوشته شده باشد ۰PC یعنی بار تحویلی رایگان در قیمت بلیط لحاظ نشده و باید جداگانه پرداخت کنید. علاوه بر بار تحویلی، همیشه یک کیف دستی کوچک (Carry-on) مجاز است که می‌توانید به داخل کابین ببرید. اما ابعاد و وزن آن باید با قوانین ایرلاین مطابقت داشته باشد.

میزان باری که می‌توانید بدون پرداخت هزینه اضافه حمل کنید در این قسمت درج می‌شود، مثلا 20KG برای کلاس اقتصادی یا 30KG برای بیزینس کلاس. در پروازهای داخلی ایران .معمولا ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم مجاز است. در صورت اضافه‌بار، مبلغی به ازای هر کیلوگرم دریافت می‌شود. می‌توانید مقدار بار مجاز در هواپیما را هم برای جزییات بیشتر مطالعه کنید.

شماره پرواز، زمان حرکت و زمان رسیدن

شماره پرواز (Flight Number) شامل کد دو حرفی ایرلاین (مثلا IR برای ایران‌ایر یا W5 برای ماهان) + یک عدد چند رقمی است مثلا IR432. تاریخ و ساعت حرکت و رسیدن: همیشه به وقت محلی درج می‌شود و با ساعت ۲۴ ساعته نمایش داده می‌شود. مثلاً 18:45 یعنی شش و چهل‌وپنج دقیقه عصر.

برای مبدأ و مقصد، نام شهر به‌طور کامل نوشته می‌شود. اگر شهری بیش از یک فرودگاه داشته باشد، نام فرودگاه یا کد سه‌حرفی IATA هم درج می‌شود. مثل LHR برای فرودگاه هیتروی لندن.

اگر پرواز ترانزیت دارید، حتماً به زمان توقف بین پروازها دقت کنید تا فرصت کافی برای جابه‌جایی داشته باشید.

ترمینال و گیت پرواز (Terminal / Gate)

در فرودگاه‌های بزرگ، ممکن است پروازها از ترمینال‌های متفاوتی انجام شوند. شماره گیت .معمولا در بلیط یا تابلوی فرودگاه درج می‌شود و بهتر است حداقل ۴۵ دقیقه پیش از پرواز در گیت حاضر باشید. گاهی شماره گیت در لحظات پایانی تغییر می‌کند، پس باید تابلوهای اطلاعات پرواز را پیوسته بررسی کنید.

کد پرواز (Airline Code)

هر ایرلاین دارای یک کد دو حرفی (IATA) و یک کد سه‌حرفی (ICAO) است. مثلا:

• Iran Air: IR / IRA
• Mahan Air: W5 / IRM
• Qeshm Air: QB / QSM

دانستن این کدها برای تشخیص سریع شرکت‌های هواپیمایی در بلیط‌های الکترونیکی مفید است.

نوع بلیط (Type of Ticket)

انواع بلیط هواپیما می‌توانند سیستمی یا چارتر باشند:

• بلیط سیستمی: از سوی ایرلاین با قیمت متغیر و قابل استرداد عرضه می‌شود.
• بلیط چارتر: توسط چارترکننده‌ها خریداری و .معمولا غیرقابل استرداد است، اما در فصل‌های خاص ارزان‌تر ارائه می‌شود.

در بلیط‌های الکترونیکی .معمولا نوع بلیط در بخش توضیحات یا قوانین درج می‌شود.

شماره صندلی (Seat Number)

برخی بلیط‌ها شماره صندلی را از پیش تعیین کرده‌اند، مانند 12A یا 22F، در حالی‌که در بعضی پروازها شماره صندلی هنگام دریافت کارت پرواز (Boarding Pass) مشخص می‌شود. حروف کنار عدد بیانگر موقعیت صندلی (کنار پنجره، وسط، یا کنار راهرو) هستند.

بارکد و QR کد روی بلیط هواپیما

در نسخه الکترونیکی بلیط، .معمولا بارکد یا QR Code درج می‌شود که اطلاعات بلیط را در خود ذخیره دارد. هنگام مراجعه به کانتر فرودگاه، مامور پذیرش با اسکن این کد اطلاعات رزرو شما را بازیابی می‌کند.

اطلاعات استرداد و تغییر روی بلیط

در پایین بلیط .معمولا شرایط استرداد، تغییر تاریخ یا کنسلی نوشته شده است. این قوانین به کلاس پروازی و نوع بلیط بستگی دارد. بلیط‌های چارتر .معمولا غیرقابل‌استرداد هستند و بلیط‌های سیستمی طبق درصد جریمه مشخص، قابل لغو یا تغییر می‌باشند.

کارت پرواز چیست؟

کارت پرواز (Boarding Pass) سندی است که پس از تکمیل فرآیند چک‌این بلیط و تحویل بار برای مسافران صادر می‌شود و اجازه ورود به هواپیما را به آن‌ها می‌دهد. کارت پرواز می‌تواند به دو صورت ارائه شود: کاغذی یا الکترونیکی که روی موبایل یا تبلت قابل دسترسی است.

این کارت شامل اطلاعات کلیدی سفر است که باید قبل از سوار شدن به هواپیما بررسی شود:

• نام مسافر: مشخص می‌کند چه کسی حق ورود به هواپیما را دارد.
• شماره پرواز: شماره منحصر به فردی که برای هر پرواز اختصاص داده شده است.
• تاریخ و ساعت حرکت: جزئیات زمان سفر و پرواز
• شماره صندلی: صندلی اختصاصی شما در هواپیما
• شماره گیت: محل سوار شدن به هواپیما در فرودگاه
• بارکد یا QR Code: برای اسکن سریع و تایید کارت پرواز در چک‌این و هنگام سوار شدن

بدون داشتن کارت پرواز، نمی‌توانید از کنترل امنیتی عبور کنید یا وارد هواپیما شوید. بنابراین حتی در پروازهای داخلی هم دریافت و همراه داشتن کارت پرواز ضروری است.

نکات مهم برای بررسی اطلاعات روی بلیط هواپیما

• قبل از سفر، تمام اطلاعات شخصی، تاریخ، ساعت و مسیر پرواز را با مدارک خود تطبیق دهید.
• اگر پرواز رفت‌وبرگشت دارید، مطمئن شوید هر دو بلیط ثبت و تأیید شده‌اند.
• در پروازهای خارجی، اختلاف ساعت کشور مقصد را در نظر بگیرید تا در ورود یا ترانزیت دچار مشکل نشوید.
• نسخه چاپی یا دیجیتال بلیط را همیشه همراه داشته باشید.

سوالات متداول

1.     آیا می‌توان نام روی بلیط را بعد از خرید تغییر داد؟

خیر، بلیط‌های هواپیما غیر قابل انتقال هستند و تغییر نام فقط با استرداد و خرید مجدد ممکن است.

2.     تفاوت بین شماره پرواز و شماره بلیط چیست؟

شماره پرواز مسیر و ایرلاین را مشخص می‌کند، اما شماره بلیط شناسه منحصربه‌فرد هر مسافر است.

3.     اگر پرواز تاخیر داشته باشد، بلیط نیاز به تغییر دارد؟

خیر، بلیط معتبر باقی می‌ماند و فقط زمان پرواز تغییر می‌کند. اطلاعات جدید از طریق پیامک یا تابلوهای فرودگاه اعلام می‌شود.

4.     PNR چیست و چرا اهمیت دارد؟

PNR همان کد رزرو بلیط است که برای پیگیری و مشاهده وضعیت پرواز از طریق سایت ایرلاین ضروری است.

5.     آیا بلیط الکترونیکی نیاز به چاپ دارد؟

در بیشتر فرودگاه‌ها، نسخه دیجیتال کافی است، اما برای اطمینان بهتر است نسخه چاپی هم همراه داشته باشید.

سخن پایانی

خواندن بلیط هواپیما شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما آشنایی دقیق با اصطلاحات و جزئیات آن می‌تواند از اشتباهات پرهزینه و استرس‌زا جلوگیری کند. دانستن معنای هر عبارت روی بلیط، شما را در مدیریت سفر، تغییر پرواز یا حتی ادعای خسارت احتمالی توانمندتر می‌کند. دفعه بعد که بلیطی در دست دارید، با دقت نگاه کنید؛ هر خط آن حرفی برای گفتن درباره مسیر، حقوق و امکانات سفر شما دارد.