روستای پلکانی سرآقاسید کوهرنگ

در مورد رشته کوه های زاگرس و جاذبه های مختلف شهرها و روستاهای اطراف آن بسیار خوانده و شنیده ایم ولی همانطور که گذشتگان می گویند شنیدن کی بود مانند دیدن. یکی از روستاهای زیبا و جذابی که در دل کوه های زاگرس ساخته شده روستای سر آقا سید است. روستایی که گرچه چندان شناخته شده نیست اما مقصدی متفاوت و هیجان انگیز برای روستا گردی و طبیعت گردی است و از جاذبه‌ های طبیعت گردی شهرکرد نیز محسوب می شود.

چرا بازدید از روستای سر آقا سید پیشنهاد می شود؟

آشنایی با زندگی بومی منطقه
معماری متفاوت و خاص روستا
شانس هم صحبتی با عشایر منطقه

تاریخچه روستای سر آقا سید

همه ما می دانیم که روستاها به دلیل یکجا نشینی عشایر ایجاد شده ‌اند و روستای سر آقا سید نیز احتمالاً به این شکل ساخته شده است؛ اما در جواب اینکه چرا نام آن سر آقا سید گذاشته شده باید گفت احتمالاً به دلیل وجود بقعه امامزاده سید آقا عیسی در روستا است. آقا سید لقب امامزاده سید آقا عیسی است و سر در زبان محاوره برای رفتن به جایی از آن استفاده می کنیم. احتمال می رود عشایری که به قصد زیارت به بقعه امامزاده سید آقایی می رفتند، از جملاتی مانند می روم سر آقا سید استفاده می کردند. به مرور زمان و با همه گیر شدن لفظ سر آقا سید، روستا به نام روستای سر آقا سید شناخته شد. فرضیه دوم نامه روستا از معماری خاص روستا نشئت گرفته است. به این صورت که برخی معتقدند چون خانه های روستا در بالای امامزاده به نحوی ساخته شده اند که همه آن ها به بقعه دید دارند، به آن سر آقا سید می گویند.

معماری روستای سر آقا سید

معماری روستای سر آقا سید کاملاً مطابق با منطقه کوهستانی است که در آن قرار گرفته است. خانه های این روستا به شکل پلکانی ساخته شده اند و زیبایی معماری آن ها به اندازه ای است که گردشگران به آن لقب ماسوله زاگرس را داده اند. یکی از دلایلی که خانه ها به صورت پلکانی ساخته می شود صرفه جویی در مصالح و زمین است که این سبک معماری را به خوبی در روستای سر سید آقا می توان مشاهده کرد. از ویژگی های قابل توجه معماری این روستا که برای گردشگران جالب و حیرت انگیز است به جز دیوارهایی عریض و درهایی کوچک، نبود پنجره‌ در خانه ها است. در این روستا خبری از خانه های بزرگ با حیاط های آن‌چنانی نیست و خانه های روستا به صورت فشرده با اتاق های کوچک ساخته شده‌اند و حیاط خانه یکی پشت بام آن دیگری است. معماری خانه های روستا به این صورت است که خانه ها را به دو بخش تقسیم کرده اند یک بخش برای نگهداری دام و طیور استفاده می شود و بخشی جداگانه برای اقامت اهالی خانه است. داخل خانه های روستا نیز به دو بخش تقسیم شده است یک بخش آن مختص مردان و مهمان آن خانه است که به آن لامردان می گویند؛ و بخش دیگر خانه به سایر اعضای خانواده اختصاص یافته است.

سفر به گذشته با روستای سر آقا سید

همان‌طور که گفتیم روستای Sar Agha Seyed مقصدی مناسب برای روستاگردی است یکی از دلایلی که این روستا را به مقصدی مناسب تبدیل می‌کند وجود حداقل‌ترین امکانات زندگی است. ساعت فکر کنید که نبود امکانات دلیل چندان عاقلانه برای سفر نیست ولی خوب همین نبود امکانات کافی این روستا را بکر کرده است. روستایی که برای رسیدن به آن باید از جاده‌های خاکی ناهموار و پیچ‌درپیچ کوهستانی بگذرید تا به روستا برسید. سفر به روستای سر آقا سید را به افرادی که می خواهند برای چند روز در آرامش کامل باشند پیشنهاد می کنیم چون در این روستا با وسیله های ارتباطی آنتن دهی ندارند و گردشگران به دور از هرگونه حواس پرتی مرتبط با تکنولوژی خواهند بود. از طرفی دیگر مردمان روستا لباس های سنتی خود را می پوشند که نه تنها باعث زیبایی بصری می شود بلکه حس آرامش و امنیت به گردشگران خواهد داد.

زندگی به سبک محلی در روستا

بدون شک همه ما آرزوی زندگی در روستایی ساده و تجربه زندگی روستایی را حتی برای یک روز داشتیم، البته این آرزو می‌تواند به واقعیت تبدیل شود کافیست بلیط هواپیما خریده و سفری به چهارمحال و بختیاری داشته باشید و سری به روستای سر آقا سید بزنید. اهالی این روستا به گردشگران این امکان را می دهند تا تجربه زندگی در سیاه چادر ها را کسب کنند. اقامت در این روستا تجربه بسیار متفاوتی برای گردشگران خواهد بود‌. تصور کنید صبحتان را با بوی نان محلی و صدای پرندگان و حیوانات آغاز می کنید، با لبنیات محلی صبحانه مفصل نوش جان می کنید و طعم خاص سبزیجات محلی منطقه را می چشید. از طرفی موسیقی محلی روستا پنجره امید و نشاط را به روی شما باز خواهد کرد.

همقدم با عشایر منطقه

یکی دیگر از مزایای سفر و اقامت در روستای سر آقا سید شانس هم صحبتی با عشایر است به ویژه در ماه های اردیبهشت و خرداد ماه. این دو ماه ایام کوچه عشایر است که از مناطق گرمسیر به این منطقه می آیند و گردشگران در این ایام می‌توانند زندگی عشایر را از نزدیک تماشا کرده و با این مردمان مهربان چند ساعتی هم‌کلام شوند. البته این نکته را هم باید بگویم که روستای سر آقا سید اتراقگاه ییلاقی عشایر در فصول بهار و تابستان است و هر گردشگری که در این دو فصل به زاگرس و روستای سر آقا سید سفر کرده باشد شانس هم‌صحبتی و تماشای عشایر را خواهد داشت.

هم‌کلام با مردم روستای سر آقا سید

نکته جالبی در رابطه با مردمان روستای سر آقا سید وجود دارد و آن تغییر جمعیت در فصول مختلف سال است. روستای سر آقا سید مراکز کسب و کاری مانند شهرهای بزرگ ندارد با این حال جمعیت این روستا همانند آن شهرهای بزرگ در برخی از روزها و فصول سال زیاد و کم می شود. شاید به نظرتان جالب بیاید که جمعیت این روستا در تابستان به چیزی حدود بیش از ۲۰۰۰ نفر و در زمستان جمعیت آن به کمتر از ۱۰۰۰ نفر می‌رسد. اهالی سر آقا سید اکثراً از سادات و از تبار چهارلنگ و هفت لنگ بختیاری هستند و به زبان لری حرف می زنند. مردمان روستا همانند مردمان روستای ابیانه به خوبی توانسته اند سنت ها و فرهنگ روستای خود را حفظ کنند و این را به خوبی می توان در نوع پوشش مردمان روستا مشاهده کرد. به طور مثال دختران و بانوان روستا همان پوشش رنگارنگ محلی را دارند و با همان پوشش به کوه و صحرا حوضچه های نمک رفته رنگ و نشاط را در اطراف پراکنده می کنند. پوشش زنان روستا شامل لچک، جلیقه، شلوار، پیراهن، می نا، کلنجه و کت های رنگارنگ است. پوشش مردان روستا شامل شلوار، پیراهن، شلوار دبیت، چوقا، شال کمر و گیوه است.

تفریح اهالی روستای سر آقا سید

گرچه روستاییان مردمانی زحمتکش و پرکار هستند اما کار باعث نمی شود که از تفریح خود دست بکشند. اصلی ترین تفریح مردمان روستا موسیقی است که آن را می توان در جنبه های مختلف زندگی و کار روستایی ها مشاهده کرد. از گله‌داری گرفته تا عزا و عروسی موسیقی و رقص دو جزء جدا نشدنی زندگی مردم روستای سر آقا سید است. اهالی روستا رقص های متنوعی دارند مانند رقص عروسی که در مراسم عروسی استفاده می شود رقص دستمال رقص آرام رقص تند و رقص مجسمه گرچه شاید مشابه رقص دستمال را در سایر شهرها و روستاها هم ببینیم اما رقص مجسمه رقص مختص عشایر بختیاری است که توسط روستاییان سر آقا سید هم اجرا می شود.

غذاهای محلی روستای سر آقا سید

شکم گردی حالا دیگر به تنهایی دلیل بسیاری از رزرو های بلیت هواپیما و سفرها است. به ویژه اگر منطقه ‌ای غذاهای محلی خوشمزه و متنوع داشته باشد قطعاً مقصد بسیاری از سفرهای شکم گردی خواهد بود. روستای سر آقا سید غذاهای محلی خوشمزه و متنوع دارد که بسیاری از آن ها با استفاده از سبزیجات و مواد اولیه منطقه تهیه می شوند.
آش کارده: آش کارده یکی از خوشمزه ترین غذاهای محلی روستا است که از ترکیب دوغ، برنج و سبزی محلی خاصی به نام کاردین تهیه می شود. کاردین نوعی گیاهی کوهی است که در اطراف روستا رشد می کند.
آش برگ: برای تهیه آش برگ بانوان روستا خمیر تهیه کرده و آن خمیر را به صورت رشته های باریک در می آورند و سپس با نخود عدس و روغن حیوانی آن را می پزند درنهایت سبزی آش و لوبیا را به آن اضافه کرده و آش برگ تهیه می کنند.
نان گلک: از نان های محلی و خوشمزه روش داشت که با استفاده از میوه درخت بلوط تهیه می شود برای پخت این نان مردم روستا ابتدا مغز میوه بلوط را آسیاب می کنند تا آرد شود سپس با استفاده از آن آرد نان را می پزند. بد نیست بدانید که بلوط نیز از جمله درختانی است که در اطراف روستا وجود دارد.
کباب: گرچه کباب در همه جای ایران به سبکی خاص تهیه می شود، اما کباب بختیاری چیز دیگری است به ویژه اینکه اهالی سر آقا سید این کباب را با گوشت قرمز و گوشت پرندگان تهیه می‌کنند. روستایی ها در کنار این کباب فطیر و دوغ هم ‌نوش جان می کنند.

امامزاده سید آقا عیسی و مردم روستا

مردم روستای سر آقا سید به جز احترام و ارزشی که برای امام زاده روستا قائل‌اند باورها و اعتقادات عجیبی در مورد آن نیز دارند باورهایی که نسل به نسل و سینه به سینه نقد شده و هنوز که هنوز است بر سر زبان پیر و جوان روستا می چرخد. به طور مثال داخل بقعه علمی وجود دارد که گفته می شود در گذشته زمانی که امام زاده مردم را به اسلام دعوت می کرده در دست داشته است باور و اعتقاد به این علم به اندازه‌ ای زیاد است که مردم روستا در مواقع حساس و بحرانی مانند خشکسالی ها و بیماری های مختلف آن را در محله‌های مختلف روستا می چرخاندند تا آن مشکل حل شود.
دیگر باور مردم در مورد نشانه ای است که روبروی روستا بر کوه خیمه شکل گرفته. نشانه های به شکل ۸ که مردم روستا معتقدند سمت قبله را نشان می‌دهد و در گذشته سید آقا عیسی با پرتاب نیزه آن را برای مردم مشخص کرده است.
سایر باورها و اعتقادات در مورد چشمه های روستا است. یکی از چشمه ها به نام مراد چشمه در کوه خیمه قرار دارد که مردم روستا معتقدند این چشمه می تواند نشانه ای برای برآورده شدن آرزو به فرد بدهد. برای این کار فرد باید با نیتی پاک دست خود را در آب چشم فرو ببرد در همین حین که دست وی در آب چشمه است نشانه‌ای از برآورده شدن آرزویش به دستش می خورد مانند سنگ ریزه، برگ درخت و یا هر چیز دیگری که تعبیری برای آن باشد. چشمه دیگری در روستا وجود دارد به نام خدر. مردم سر آقا سید برای این چشمه ارزش و احترام زیادی قائلند تا حدی که در آن لباس نمی شویند. علت این ارزش و احترام هم به دلیل باور مردم است چون معتقدند چشمه خدر به حضرت خضر تعلق داشته است.

جاذبه های روستای سر آقا سید

روستای سر آقا سید دو نوع جاذبه دارد حوضچه های نمک و بارگاه امامزاده سید آقا عیسی. حوضچه های نمک در فاصله ۲۰ کیلومتری روستا قرار دارند و نه تنها جاذبه ای تماشایی برای گردشگران به شمار می روند بلکه یکی از اصلی ترین مکان های کسب و کار روستاییان هم هستند. مردم روستا از این حوضچه ها نمک برداشت می کنند. بقعه امامزاده سر آقا سید دیگر جاذبه اصلی روستاست که برای روستاییان ارزش زیادی دارد تا حدی که نام روستا را نیز سر آقا سید گذاشتند. از قدمت امام زاده تاریخ دقیق در دست نیست اما شجره ایشان به بیش از ۶۰۰ سال قبل برمی گردد که همین نشان است قدمت و تاریخ کهن روستا دارد.

فصل مناسب برای بازدید از روستای سر آقا سید چه زمانی است؟

روستای سر آقا سید در دامنه رشته کوه های زاگرس قرار دارد و طبعاً به خاطر موقعیتش از آب و هوای کوهستانی هم برخوردار است. به همین خاطر سفر در فصل سرما به این منطقه اصلاً پیشنهاد نمی شود به ویژه اینکه روستا امکانات چندانی ندارد و با بارش برف اهالی روستا با قطعی برق و دیگر مشکلات مواجه می شوند. هرچند فصل پاییز و زمستان در این روستا نیز زیبایی های خاص خود را دارد اما اگر قصد سفر به روستا را در فصول سرد سال دارید باید به این نکته هم توجه کنید که در این ایام روستا ممکن است به دلیل ناهموار بودن مسیر و نبود امکانات با دنیای بیرون از روستا هیچ ارتباطی نداشته باشد. به همین دلیل است که سفر در فصول تابستان و بهار را پیشنهاد می کنیم که منطقه نسیم خنک بهاری را دارد و عشایر از مناطق گرمسیر به مناطق اطراف روستا کوچ می کنند.

چگونه به روستای سر آقا سید برویم؟

روستای سر آقا سید در فاصله ۱۳۴ کیلومتری از شهرکرد و در دامنه قله هفت تنان رشته کوه زاگرس قرار دارد. فاصله روستا از سطح دریا ۲۵۰۰ متر است و اطراف آن را کوه های کنگله، نرمه، وند و خیمه گرفته‌اند. یکی از مسیرهایی که می توانید از طریق آن به روستا برسید شهر چلگرد است. از این شهر به سمت روستای سنگی شیخ علی خان حرکت کنید. پس از روستای شیخ علی خان جاده آسفالته تمام می‌شود و جاده خاکی در پی چشمت آن نمایان خواهد شد. ناهمواری این جاده خاکی زیاد است به همین دلیل پیشنهاد می ‌شود خودرو خود را تا جایی که می توانید در پایان مسیر آسفالت پارک کرده و با استفاده از خودروها و راننده های محلی به سمت روستا حرکت کنید چرا که این جاده خاکی می تواند آسیب ها و خسارت‌های جدی به اتومبیل شما وارد کند.

در نزدیکی روستا سر آقا سید از چه جاهای دیگری می توان بازدید کرد؟

آبشار شیخ علی خان: ۴۰ کیلومتر
غار یخی چما: ۳۰ کیلومتر
پیست اسکی چلگرد: ۵۰ کیلومتر
کوه های زرد بختیاری: ۳۰ کیلومتر

چه هتل هایی در نزدیکی روستای سر آقا سید برای اقامت وجود دارد؟

روستای سر آقا سید مسیر سخت و طاقت فرسایی دارد شاید به همین علت است که هتل ها و اقامتگاه های چندانی در این روستا نیست و اگر گردشگران می خواهند تجربه اقامت در روستا را داشته باشند باید از خانه های محلی و یا سیاه چادر ها استفاده کنند.