اپلیکیشن های مشاهده آنلاین پرواز و هواپیما در آسمان

در گذشته، چک کردن وضعیت پرواز تنها از طریق تماس با خطوط هوایی یا مراجعه حضوری به فرودگاه امکان‌پذیر بود. اما امروز با پیشرفت فناوری و ظهور اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های آنلاین ردیابی پرواز، می‌توان در هر لحظه تنها با چند کلیک یا لمس صفحه موبایل، موقعیت لحظه‌ای هواپیما، زمان تقریبی رسیدن و حتی تغییرات احتمالی در برنامه پرواز را بررسی کرد. در این مطلب، قصد داریم بهترین و دقیق‌ترین اپلیکیشن‌ها و سایت‌های بررسی وضعیت پرواز و هواپیما را معرفی و مقایسه کنیم.

مزیت استفاده از اپلیکیشن های مشاهده آنلاین پرواز

این ابزارهای دیجیتال نه‌تنها برای مسافران بلکه برای علاقه‌مندان به هوانوردی و حتی کارشناسان صنعت هوایی جذاب هستند. قابلیت‌هایی مانند نقشه‌های تعاملی زنده، بازپخش مسیر پروازها، هشدارهای تغییر وضعیت و پیش‌بینی تأخیر با استفاده از داده‌های واقعی، باعث شده‌اند سرویس‌های مشاهده آنلاین پرواز به بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه سفر تبدیل شوند.

آشنایی با چند اصطلاح مهم در ردیابی پرواز

قبل از اینکه سراغ روش‌های ردیابی هواپیما برویم، بهتر است با چند اصطلاح کلیدی آشنا شویم. ابتدا با یک واژه‌نامه از اصطلاحات ضروری برای شروع ردیابی پرواز آغاز خواهیم کرد. این واژه‌نامه، پایه و اساس مطالب بعدی این راهنما را تشکیل می‌دهد:

1. کد پرواز

کال ساین (Call Sign) از نام رادیویی ICAO شرکت + شناسه پرواز تشکیل می‌شود و همیشه دقیقا معادل شماره روی بردینگ‌پس نیست. شماره پرواز را شرکت تعیین می‌کند و لزوما «وابسته به مسیر» نیست (ممکن است برای مسیرها/روزهای مختلف تغییر کند یا دوباره استفاده شود). در هواپیماهای شخصی، این کد معمولا همان شماره ثبت هواپیماست. مثلا در زمان نگارش این مطلب، کد پرواز مسیر فرانکفورت به اورلاندو شرکت لوفت‌هانزا LH464 است؛ همان کدی که روی کارت پرواز شما چاپ می‌شود. این کد ممکن است حتی در موارد نادر، وسط پرواز هم عوض شود. به‌عبارتی، یک هواپیما می‌تواند در یک روز چندین کد پرواز مختلف داشته باشد.

2. شماره ثبت هواپیما

 شماره ثبت (Registration)، معادل «پلاک خودرو» در هوانوردی است. هر هواپیما هنگام ثبت در یک کشور، یک شماره ثبت دریافت می‌کند که معمولاً روی بدنه و نزدیک دم آن درج می‌شود. حروف ابتدایی این شماره بسته به کشور متفاوت است: کانادا با C، فرانسه با F و آمریکا با N شروع می‌شود (به همین دلیل در آمریکا به شماره ثبت هواپیما «N-Number» می‌گویند). شماره ثبت ممکن است تغییر کند؛ مثلاً اگر شخصی یک جت خصوصی ثبت‌شده در کانادا را به فردی در آلمان بفروشد، مالک جدید می‌تواند آن را در آلمان ثبت کند و شماره ثبت جدید بگیرد.

3. شماره سریال کارخانه

 شماره (MSN – Manufacturer Serial Number) یک شناسه منحصربه‌فرد است که هنگام ساخت، به هر هواپیما اختصاص داده می‌شود. اگر شماره ثبت مثل پلاک خودرو باشد، MSN مثل شماره شاسی خودرو است. برخلاف کد پرواز یا شماره ثبت، MSN هرگز تغییر نمی‌کند. بنابراین اگر بخواهید مسیر یک هواپیما را طی سال‌ها و حتی با تغییر مالکین دنبال کنید، MSN بهترین نقطه شروع است.

4. سامانه ADS-B

 ADS-B فناوری‌ای است که امکان ردیابی پروازها را برای علاقه‌مندان و محققان فراهم می‌کند. هواپیماهایی که به ماژول ADS-B Out مجهز هستند، اطلاعات رمزگذاری‌نشده‌ای را مخابره می‌کنند که با آنتن‌های زمینی دریافت می‌شود. این تجهیزات ارزان و نصب آن‌ها ساده است و به همین دلیل سایت‌های ردیابی پرواز می‌توانند فعالیت کنند. با مزیت‌هایی که این فناوری نسبت به رادارهای زمینی قدیمی دارد، استفاده از آن روزبه‌روز بیشتر می‌شود. به‌عنوان مثال، سازمان هوانوردی فدرال آمریکا (FAA) از ابتدای سال ۲۰۲۰ تمام هواپیماهایی که در بیشتر فضای هوایی کنترل‌شده آمریکا پرواز می‌کنند را ملزم کرده تا مجهز به این سیستم باشند.

از کدام کد هنگام چک کردن پرواز استفاده کنیم؟

• اگر بخواهید پرواز یکی از عزیزانتان را دنبال کنید، کد پرواز کافی است.
• اگر بخواهید بررسی کنید که یک هواپیمای خاص در یک مکان و زمان مشخص بوده، به شماره ثبت نیاز دارید.
• اگر بخواهید سوابق و تغییر مالکیت یک هواپیما را طی سال‌ها دنبال کنید، بهترین گزینه MSN است.

معرفی بهترین وب سایت های ردیابی پرواز

مثل هر ابزار دیگری، بهتر است چند سایت مختلف را همزمان بررسی کنید چون ممکن است هر کدام اطلاعات متفاوت یا کامل‌تری داشته باشند. انتخاب وب‌سایت پیش‌فرض برای ردیابی، بستگی به چند عامل دارد مثل قیمت اشتراک‌ها و رابط کاربری که بیشتر می‌پسندید. معمولاً این سایت‌ها خدمات و نوع اطلاعات مشابهی ارائه می‌دهند، اما وقتی آن‌ها را استفاده می‌کنید ممکن است به دلایل شخصی، یکی را بیشتر از بقیه ترجیح دهید.

گاهی ممکن است پروازی که دنبال می‌کنید روی یک سایت نمایش داده نشود. این می‌تواند به این دلیل باشد که آن سایت اطلاعاتی درباره آن هواپیما ندارد، اما دلایل دیگری هم وجود دارد. به یاد داشته باشید که هر سایت توسط گیرنده‌های مختلف تغذیه می‌شود، بنابراین پروازی که در یک سایت نیست، ممکن است در سایت دیگر باشد. همچنین، افراد یا دولت‌ها ممکن است درخواست کنند پروازهایشان در سایت‌ها نمایش داده نشود و به همین دلیل پروازها از سایت حذف شوند.

تمام سایت‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم بسته‌های اشتراک چند سطحی دارند که شامل یک سطح پایه رایگان است. این سطح رایگان، ترافیک هوایی زنده، اطلاعات محدود پرواز و سوابق تاریخی محدود را نمایش می‌دهد. برای اکثر کاربران، همین سطح رایگان تمام اطلاعات لازم را فراهم می‌کند.

۱- فلایت رادار ۲۴

فلایت رادار ۲۴ (Flight Radar 24) به نشانی www.flightradar24.com یکی از معروف‌ترین وب‌سایت‌های ردیابی پرواز است. صفحه اصلی سایت طراحی ساده و تمیزی دارد که قابل شخصی‌سازی هم هست و همین موضوع آن را به گزینه‌ای عالی برای کسانی تبدیل می‌کند که تازه می‌خواهند با ردیابی پرواز آشنا شوند. طرح رایگان این سایت ردیابی پرواز زنده و تاریخچه ۷ روزه پروازها را ارائه می‌دهد. امکانات این اپلیکیشن عبارتند از:

• امکان مشاهده سوابق تاریخی پروازها را دارد. یعنی اگر شماره ثبت یک هواپیما را جست‌وجو کنید، می‌توانید پروازهای گذشته آن هواپیما را ببینید.
• یک ویژگی جالب به نام «پخش مجدد» (Playback) دارد که به شما اجازه می‌دهد بخش خاصی از فضای هوایی را در زمان مشخصی از گذشته مشاهده کنید. این ویژگی برای زمانی که می‌خواهید فعالیت‌های یک فرودگاه خاص را دنبال کنید و شماره ثبت هواپیما را ندارید مفید است.

این سایت گزینه‌ای بسیار مناسب برای کسانی است که هم به دنبال امکانات پایه رایگان هستند و هم اگر بخواهند، می‌توانند با هزینه‌ای نه چندان زیاد به امکانات پیشرفته‌تر دسترسی پیدا کنند. رابط کاربری FlightRadar24 که پروازهای ایران را نشان می‌دهد در تصویر زیر نشان داده شده است.

۲- ایر ناو رادار (AirNav Radar)

ظاهر سایت AirNav Radar که قبلا Radar Box نام داشت، به نشانی https://www.airnavradar.com در نگاه اول خیلی شبیه فلایت رادار است اما وقتی موس را روی یک هواپیما می‌برید، اطلاعات بیشتری نسبت به آن مانند تصویر هواپیما را نشان می‌دهد. در طرح رایگان رادار باکس به ردیابی پرواز زنده و تاریخچه ۷ روزه پروازها دسترسی دارید. AirNav Radar انتخاب خوبی برای کسانی است که دوست دارند اطلاعات بیشتری با حرکت موس روی هواپیما ببینند و یا برای خلبانان و کنترل‌کنندگان ترافیک هوایی امکانات تخصصی‌تری نیاز دارند.

۳- فلایت اور (Flight Aware)

Flight Aware به نشانی www.flightaware.com یک سایت عالی برای همه چیزهای مربوط به پروازهای تجاری است. این سایت اطلاعات هواشناسی مقصدهای مختلف جهان را به راحتی در دسترس قرار می‌دهد و روی صفحه اصلی آن نقشه تاخیرهای فرودگاهی قابل مشاهده است.

این سایت به شما امکان می‌دهد تا وقتی هواپیمای مورد علاقه‌تان برنامه پرواز ثبت می‌کند، از فرودگاه حرکت یا به آن می‌رسد، یا در صورت تاخیر، لغو یا تغییر مسیر پرواز، اعلان دریافت کنید. این اعلان‌ها (Flight Alerts) امکان ردیابی غیرفعال پروازها را فراهم می‌کنند؛ کافی است پروازها را به لیست هشدارهای خود اضافه کنید و منتظر دریافت اعلان‌ها در ایمیل خود باشید.

طرح رایگان Flight Aware شامل سه ماه داده تاریخی پرواز و پنج هشدار پرواز است. Flight Aware انتخاب خوبی برای کسانی است که می‌خواهند علاوه بر ردیابی پرواز، اطلاعات هواشناسی و اخبار صنعت هواپیمایی را هم دنبال کنند و از هشدارهای خودکار بهره‌مند شوند.

۴- پلین فایندر (Plane Finder)

Plane Finder به نشانی www.planefinder.net یک پایگاه داده هوانوردی دارد که شامل لیستی از پروازهایی است که اخیراً اعلام وضعیت اضطراری کرده‌اند. این قابلیت می‌تواند به شما کمک کند تا زودتر از اخبار رسمی از اتفاقات باخبر شوید.

مثل Flight Radar 24، Plane Finder هم ویژگی «پخش مجدد» (Playback) دارد که به شما اجازه می‌دهد بخشی از فضای هوایی را در زمان مشخصی از گذشته مشاهده کنید. نسخه رایگان این سایت شامل ردیابی زنده پروازها و دسترسی محدود به داده‌های تاریخی پرواز است.

۵- ای دی اس – بی اکسچینج (ADS-B Exchange)

ADS-B Exchange به نشانی adsbexchange.com یک پروژه علاقه‌مندان حوزه هوانوردی است ADS-B Exchange علاوه بر دسترسی رایگان، اشتراک/عضویت پولی برای نقشهٔ پرمیوم و نیز «داده‌ها و ردپروازهای تاریخیِ فروشی» ارائه می‌دهد. این سایت اطلاعات پروازها را حذف نمی‌کند، مگر اینکه به دستور قانونی مجبور شود، در چنین مواردی ادعا می‌کند که به کاربران درباره حذف پروازها اطلاع‌رسانی خواهد کرد.

ADS-B Exchange برای ردیابی هواپیماهای نظامی و پلیس نیز بسیار مناسب است (البته نه همه آن‌ها)، که این موضوع آن را به ابزاری بسیار کاربردی برای پایش زنده نقاط حساس ژئوپلیتیکی و رویدادهای خبری فوری تبدیل می‌کند. نقشه زنده سایت که در تب «Global Radar View» در صفحه اصلی قرار دارد، قابلیت «فیلتر» مفیدی دارد که به شما اجازه می‌دهد فقط هواپیماهای نظامی را نمایش دهید.

ADS-B Exchange قبلا داده‌های تاریخی پرواز را به‌صورت رایگان ارائه می‌داد، اما درحال حاضر داده‌های قبلی پروازها را به‌صورت پولی عرضه می‌کند.

۶- فلایت استتز (FlightStats)

FlightStats یکی از معتبرترین وبسایت های مشاهده آنلاین پرواز است. با استفاده از این سرویس، می‌توانید از این کاربردها استفاده کنید:

• نمایش وضعیت دقیق و به‌روز پروازها
• ارائه اطلاعات در مورد تاخیرها، تغییرات یا لغو پروازها
• اطلاع‌رسانی در مورد وضعیت فرودگاه‌ها
• قابلیت تنظیم هشدار برای تغییرات وضعیت پرواز

۷- فلایتی (Flighty)

Flighty یک اپلیکیشن اختصاصی برای کاربران دستگاه‌های iOS است که به‌طور دقیق وضعیت پروازها را پیگیری می‌کند. یکی از ویژگی‌های برجسته این اپلیکیشن پیش‌بینی تاخیرهای پرواز قبل از وقوع آن است. همچنین، این اپ امکان دریافت هشدارهای سریع در مورد تغییرات پرواز و نمایش وضعیت پرواز روی صفحه قفل گوشی را فراهم می‌آورد. ویژگی‌های شاخص این وبسایت عبارتند از:

• دریافت هشدارهای سریع در مورد تغییرات پرواز
• نمایش وضعیت پرواز روی صفحه قفل گوشی (Live Activities)
• دسترسی به اطلاعات دقیق و به‌روز وضعیت پروازها

سخن پایانی

هر کدام از سایت‌های ردیابی پرواز قابلیت‌ها و مزایای خاص خود را دارند و استفاده ترکیبی از آن‌ها می‌تواند تصویر دقیق‌تری از ترافیک هوایی ارائه دهد. با وجود محدودیت‌های نسخه‌های رایگان، همین امکانات اولیه برای بسیاری از کاربران کافی است و شکاف‌های اطلاعاتی را می‌توان با منابع مکملی مانند سایت‌های علاقه‌مندان هوانوردی پر کرد. این ابزارها نه‌تنها برای علاقه‌مندان پرواز جذاب‌اند، بلکه برای خبرنگاران و محققان نیز منبعی ارزشمند جهت کشف و بررسی اطلاعات محسوب می‌شوند.