جاهای دیدنی سیرجان

یکی از قدیمی ترین و زیباترین شهرهای کرمان، سیرجان است که با داشتن جاذبه های معماری، تاریخی و طبیعی متعدد توانسته به یکی از مقاصد گردشگری محبوب داخلی تبدیل شود. سیرجان که در گذشته به «شهریجان» معروف بوده، در غرب کرمان قرار دارد و از طرفی نیز به خاک فارس متصل است. سیرجان در ایام قدیم به دلیل موقعیت جغرافیایی اش بعضا مرکزیت داشته، اما بعدها به تدریج رو ویرانی نهاد. فردی به نام میرزا سعید کلانتر قریه جدیدی آبادی کرد، منطقه را بازسازی کرد و توسعه داد و از آن پس این منطقه سعید آباد نام گرفت. امروزه، سعید آباد مرکز سیرجان است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر فارس و بندرعباس از موقعیت خاصی برخوردار است. از محصولات کشاورزی سیرجان می توان به جو، گندم، پسته، بادام و خربزه اشاره کرد. در کتب قدیمی از وفور خرما در سیرجان یاد شده اما امروزه هیچ اثری از خرما وجود ندارد. نوشته ابن اثیر قدیمی ترین سند به جامانده از سیرجان است که چنین می نویسد: «گشتاسب که یکی از پادشاهان قدیم ایران بود و دین سلیمان را داشت، دین زرتشت را پذیرفت و در کوهستانی که تمبور نام داشت جای گرفت و در حالت تقیه به عبادت مشغول شد».
شهر سیرجان به لحاظ جمعیت دومین شهر استان کرمان است و اقوام و ایلات مختلفی در این شهر زندگی می‌کنند. زبان غالب مردم سیرجان فارسی بوده و عشایر منطقه به زبان ترکی صحبت می‌کنند. سیرجان، که شهری بسیار کهن به حساب می‌آید، در معماری خود مجموعه‌ای از دوران‌های مختلف تاریخ هنر ایران را گرد آورده است.
سیرجان، با جاذبه های فراوان و متنوع می‌تواند یکی از بهترین مقاصد برای تفریح و گشت و گذار باشد. پیشنهاد می‌شود در صورت خرید بلیط هواپیما ارزان کرمان حتما به سیرجان سفر کرده و از جاهای دیدنی سیرجان (Sirjan Attractions) بازدید کنید. قبل از سفر به سیرجان با جاهای دیدنی آن آشنا شوید و لیستی از آن ها را تهیه نمایید و در اولین فرصت از تک تک آن ها بازدد کنید.

بادگیر چپقی

بادگیر چپقی، بنایی تاریخی است که از دوره پهلوی به جا مانده و معماری آن الهام گرفته از اشکال هندسی جالب است که آن را از تمام باگیرهای دیگر متمایز و متفاوت ساخته است. بنای بادیگر چپقی یکی از زیباترین جاهای دیدنی سیرجان است و در گذشته بخشی از یک خانه قدیمی متعلق به «آقا سیدعلی رضوی» بوده که امروزه به یادگار مانده و مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد. اگر در بازدید از بادیگر چپقی به معماری بنای آن دقت نمایید، مشاهده خواهید کرد که روی یک فضای مستطیلی شکل اشکال هندسی متفاوت قرار دارند و همین باعث شده است تا بادگیر چپقی در نوع خودش منحصر به فرد باشد. دودکش‌های عجیب و جالب بادگیر چپقی به شکل دودکش‌های کشتی‌های قدیمی است و با تزئینات زیبایی که دارند، جذابیت بنای بادگیر چپقی را دوچندان کرده اند.

قلعه سنگ

قلعه سنگ سیرجان، قلعه مستحکم و متفاوتی است که برخلاف دیگر دژها به جای این که به روی کوهی بنا نهاده شود، در یک دشت مسطح قرار دارد. رنگ سفید قلعه سنگ سیرجان از دور خودنمایی می کند و معماری بسیار زیبایی دارد. قلعه سنگ از خشت خام ساخته شده و دارای ه قسمت سه صخره سنگ میانی و دو حصار است.

مسجد سید سیرجان

یکی دیگر از جاهای دیدنی سیرجان که سبک معماری قدیمی دارد، مسجد سید سیرجان است. مسجد سید سیرجان از دوره ""حاجی سید علی خان"" به جا مانده و طرح‌ها و نقش و نگارهایش نشان از معماری شکیل و قدیمی آن هستند. مسجد سید سیرجان در کوچه انصاری واقع شده است.

مسجد جامع عضدی

مسجد عضدی، بنای باشکوه و بسیار باشکوهی است که در ۲۰ کیلومتری سیرجان قرار دارد و در بنای آن تزئیناتی چون سنگ مرمر و سنگ آهک به چشم می‌خورند. کتیبه‌هایی که در مسجد عضدی وجود دارند، نشان از قدمت تاریخی این بنای دیدنی هستند.

مسجد قلعه سنگی

مسجد قلعه سنگی سیرجان بنایی است که در کنار یک صخره سنگی واقع شده و از تاریخ و گذشته سرزمین ایران حکایت‌ها می‌گوید. معماری، تزئینات آجری و قدمت مسجد قلعه سنگی سیرجان حرف‌ها برای گفتن دارند. گنبد فیروزه‌ای رنگ مسجد قلعه سنگی بسیار زیباست و از دور می توان جلوه آن را مشاهده کرد. در منبر سنگی مسجد قلعه سنگی یک کتیبه وجود دارد که عمر این بنای تاریخی را مشخص کرده است. قدمت مسجد قلعه سنگی متعلق به دوره مظفری است. این بنای تاریخی و با ارزش در ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی سیرجان قرار دارد.

آرامگاه شاه فیروز

آرامگاه شاه فیروز یکی دیگر از بناهای تاریخی سیرجان است که ۳۰ متر ارتفاع دارد و شاه ابنیه‌های تاریخی این شهر نام گرفته است. از ویژگی‌های بارز آرامگاه شاه فیروز می‌توان به رنگ سبز بنای آن اشاره کرد که جلوه و زیبایی خاصی به آرامگاه بخشیده است. در کف آرامگاه هشت ضلعی شاه فیروز بقایای قبری وجود دارند که احتمال می‌رود متعلق به دوره ایلخانان باشند. در آرامگاه شاه فیروز سیرجان یک مسجد به طول ۱۰ متر و عرض ۱۵ متر نیز وجود دارد که در محوطه آرامگاه واقع شده است.

آرامگاه میر زبیر

آرامگاه میر زبیر سیرجان، یک بنای مربع شکل با گنبد سنگی است که کنار قبرستان روستای شریف آباد قرار دارد. آرامگاه میر زبیر سال هاست که در این منطقه جا خوش کرده و یکی از مهم ترین آثار تاریخی شهرستان سیرجان است. در بنای آرامگاه میر زبیر گچ بری های هنرمندانه وجود دارند که جلوه خاصی به بنا بخشیده اند و به خوبی به چشم می آیند. جالب است بدانید که آرامگاه میر زبیر در زمان قبل از اسلام معبد بوده و در زمان بعد از اسلام به مسجد تبدیل شده است. بنای آرامگاه میر زبیر در سال ۷۵۱ بنا گردیده و تمام آن چه که می توان درباره این آرامگاه دانست به صورت گچ بری‌های حکاکی شده روی بنا وجود دارند و این ویژگی باعث جذابیت بنای تاریخی آرامگاه یر زبیر شده است.

باغ بمید

باغ بمید در شمال سیرجان قرار دارد و در گذشته محلی بود که مردم سیرجان برای در امان ماندن از هجوم محمود افغان به آن پناه می‌بردند. شهر قدیم سیرجان در محل قلعه سنگ و فاصله ۹ کیلومتری از شهر فعلی سیرجان قرار داشت و تا سال ۷۹۶ هجری قمری آبادانی بود. سپس در این تاریخ ""ایدکو"" که سردار تیمور بود، شهر را که دو سال تحت محاصره داشت، نابود کرد. مردم سیرجان پس از آن که مورد حمله قرار گرفتند، در سال ۱۲۰۰ هجری قمری در محلی گرد هم آمدند و سپس در جنوب این محل که ""باغ بمید"" نام دارد، با تلاش‌های میرزا سعید کلانتر روستایی ساختند و نام سازنده یعنی ""سعید آباد"" را به روستا نهادند. روستای سعید آباد همان شهر فعلی سیرجان است و سومین موقعیت از این شهر به حساب می آید. در کنار آبادی باغ بمید آثار ارزشمند دیگری از جمله یخچال‌های خشتی پدید آمدند. قدمت یخچال‌های خشتی نزدیکی باغ بمید متعلق به دوره قاجاریه است و مجموعه این آثار کهم و باارزش در ۱۸ خرداد سال 1384 با شماره ثبت ۱۱۸۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کفه نمک

کفه نمک، یک دشت نمک است که در دل کویر جای گرفته و از دریاچه ای زیبا در همین منطقه به یادگار مانده است. چشم انداز کفه نمک سیرجان بسیار تماشایی و چشمگیر است. بلورهای سفید رنگ نمکی در این دشت نمک مناظر شگفت انگیز و جذاب به وجود آورده‌اند و هر بازدید کننده‌ای را محو تماشا می ‌کنند. در بازدید از کفه نمک اگر از دور به این دشت نمک خیره شوید، زمینی مشاهده خواهید کرد که انگار پوشیده از برف است. از درخشش بلورهای نمکی چشمانتان برق خواهد زد. شب‌های کفه نمک سیرجان نیز حس و حال و صفای دیگری دارد. جذابیت شب‌های کویری کفه نمک با آسمانی پوشیده از ستاره بسیار تماشایی و اعجاب انگیز است. می‌توان ساعت‌ها غرق تماشای چنین منظره جذاب و دیدنی شد، بدون آن که گذر زمان را حس کرد. در سفر به سیرجان قطعا یکی از بهترین جاهایی که می‌توان خاطرات شیرین و به یاد ماندنی در آن ساخت، کفه نمک سیرجان است.

باغ سنگی

باغ سنگی سیرجان را شخصی به این شکل درآورده است که اکنون دیگر در قید حیات نیست اما داستان جالبی برای ساخت آن دارد. اطراف این باغ که بیابان است، حس دلهره آوری به آن داده که به عجیب بودن آن کمک کرده است. درویش خان اسفندیار پور شخصی ناشنوا و لال بود که در اطراف این منطقه زمین هایی برای کشاورزی داشت. روایات زیادی در مورد او در میان مردم شنیده می شود. افرادی می گویند از آنجایی که نام خان بعد از درویش به چشم می خورد، او به احتمال زیاد جزو خانواده های مهمی بود که در نزدیکی شهرستان سیرجان زندگی می کردند.
اما به هر حال چیزی که واضح است، این است که او زمین دار بوده و در این منطقه کشاورزی می کرده است. برخی اعتقاد دارند که او علاوه بر کشاورزی، از راه چوپانی نیز امرار معاش می کرده است.
در آخرین عکس هایی که از درویش خان وجود دارد، او فرد مسنی است که با ریش های سفید و بلند در این منطقه زندگی می کرده است.
در سال ۱۳۴۰، به خاطر اصلاحات ارضی، درویش خان اسفندیار تمام زمین هایش را از دست داد و این مسئله او را بسیار ناراحت و نا امید کرد. پس از گذشت چند سال، او که هنوز به خاطر از دست دادن زمین هایش ناراحت بود تصمیم گرفت که اقدامی کند که نشانه این ناراحتی باشد.
او یک روز صبح این ایده به ذهنش رسید که از درختان خشک شده اش سنگ آویزان کند.
درویش خان اسفندیار شروع به حفر کردن چاله هایی در زمین خشک کرد. او درختان خشکیده را در این چاله ها به وسعت زیادی کاشت و این کار را ادامه داد. زمانی که کاشت این درختان خشکیده تمام شد، شروع به آویزان کردن سنگ هایی از شاخه های درختان کرد. در نهایت وسعت این باغ سنگی به ۱۰۰۰ متر رسید و ۱۸۰ درختی که در آن کاشته شده بودند و سنگ هایی که مانند میوه از آن آویزان بود، حس غریب و گاهی هولناکی را به این باغ داده بود.
می گویند که درویش خان، از این کار بسیار راضی و خشنود شده بود و حس می کرد که نشانه ناراحتی و اعتراضش، به باغی منجر شده است که هرگز از بین نمی رود. خانواده او می گویند که شاید به دلیل آن که نمی توانسته صحبت کنید، این نوع اعتراض به ذهنش رسیده است.
البته به جز سنگ، او چیزهای دیگری مانند لاستیک های پنچر شده، آینه های شکسته، فنر و هر چیزی که به نظرش می رسیده را به درخت آویزان می کرده است، اما خب بخش بیشتر باغ سنگی سیرجان را همان میوه های سنگی تشکیل داده اند.
همچنین، یکی دیگر از دلایلی که گردشگران از باغ سنگی بازدید می کنند، وجود حرم امام زاده احمد است که باغ را به یک مکان سیاحتی و زیارتی پر رفت و آمد تبدیل کرده است. لازم به ذکر است که یکی از بزرگ‌ترین و کهن‌ترین سروهای ایران در باغ سنگی سیرجان جا خوش کرده است.
شما برای دیدن این باغ سنگی باید به استان کرمان و شهر سیرجان بروید. از شهر سیرجان باید به سمت بافت حرکت کنید. در جاده سیرجان به سمت بافت بعد از آن که چیزی حدود ۳۰ کیلومتر را گذراندید و از بلورد، حیدرآباد و میاندوآب عبور کردید می توانید تابلوی باغ سنگی سیرجان را مشاهده نمایید. با دیدن این تابلو بایه به جاده ای فرعی بپیچید که خاکی است. سپس بعد از ۴ کیلومتر رانندگی می توانید باغ عجیب سنگی را ببینید که برای ورود شما آماده است.

یخدان‌های دوقلو

همان طور که در بخش باغ بمید، به یخچال‌های خشتی اشاره شد، این یخدان‌های دوقلو در نوع خودشان جزو نمونه‌ترین یخچال‌های ایران هستند و در دوره قاجاریه ساخته شده‌اند. روزگاری این یخدان‌های دوقلو یکی از مهم‌ترین منابع تأمین آب شهرستان سیرجان بودند. مردم تمام یخ‌هایی که طول ماه‌های سرد سال جمع آوری می‌کردند، در یخدان‌های دوقلو ذخیره می‌کردند تا سایر ماه‌ها بتوانند از آن‌ها استفاده کنند.

خانه خلعتی (صدرزاده)

یکی از جاهای دیدنی سیرجان که از دوره پهلوی اول به جا مانده ، خانه خلعتی صدرزاده است. خانه خلعتی صدرزاده در سیرجان در انتهای خیابان انقلاب و سمت راست واقع شده است. خانه خلعتی را شرکت نظم آوران صنعت و معدن گل گهر سیرجان در سال ۱۳۹۶ خریداری کرد و مورد مرمت و بازسازی قرار داد. خانه خلعتی صدرزاده سیرجان در ۲ طبقه ساخته شده و دارای بخش‌هایی شامل حمام، اصطبل، گاوچاه، استخر، حوض خانه، باغچه و شیر سنگی است.

خانه علی اصغر شوکت سعیدی

یکی دیگر از خانه‌های تاریخی سیرجان خانه علی اصغر شوکت سعیدی است. خانه علی اصغر شوکت سعیدی متعلق به دوره پهلوی است و در محله بمید سیرجان واقع در خیابان شیخ فضل الله نوری (امامزاده احمد) قرار دارد. خانه علی اصغر شوکت سعیدی در تاریخ ۷ مهر سال ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۱۳۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در ساخت این خانه از مصالحی چون خشت خام و گل رس استفاده شده و نمای اصلی بنا با آجر پوشانده شده است. تزئینات بنای خانه علی اصغر شوکت سعیدی را آجر راسته-خفته، آجرهای تراش خورده و تلفیقی از آجر و دانه‌های درشت سرباره کوره تشکیل داده است. این تلفیق آجر و سرباره سیاه رنگ کوره به صورت اشکال هندسی، اسلیمی و گلدانی طراحی شده‌اند که نمونه این طرح‌ها را در اکثر خانه‌های قدیمی محله بمید سیرجان می‌توان مشاهده کرد.
نمای اصلی و نمای شرقی بنای خان اضغر شوکت سعیدی شامل یک ایوان است که یک ستون با پوشش قوس نیم دایره دارد و دو دهنه را به وجود می آورد. در طبقه اول و همکف خانه علی اصغر شوکت سعیدی این وضعیت وجود دارد. دو قاب آجری با تزئینات هندسی بر پیشانی طاق‌های زیرین قرار گرفته‌اند و یک ردیف تزئینات از تزئینات دانه‌های سرباره در نوار عمودی حد فاصل بین آن‌ها را مشخص کرده است. حدفاصل طاق‌های نیم دایره و پیشانی ایوان فوقانی تزئینات آجر تراش و تلفیق دانه‌های سیاه رنگ سرباره کوره با نقش و نگارهای اسلیمی دارند. همچنین، دو دهنه‌ای که از آن‌ها یاد کردیم در طرفین‌شان دو ستون نیم دایره وجود دارد که تا بالاترین ارتفاع بنا کشیده شده است.