جاهای دیدنی شوشتر

شوشتر شهری است با تاریخی ده هزار ساله، واقع در جنوب غرب ایران در استان خوزستان که گنجینه‌های عظیم و کهن را در دل خود جای داده است. شوشتر واقع در دامنه‌های زاگرس از آب و هوایی دلپذیر و طبیعتی سبز برخوردار است. مقصدی مناسب برای گردشگرانی که قصد سفر در زمستان و بهار را دارند. آب و هوای شوشتر در زمستان و پاییز، مدیترانه‌ای و زیست‌بوم سرسبز آن از پایان زمستان تا اوایل بهار بسیار دلپذیر است. طبق گفته‌ی تاریخ‌نویسان زمانی که شهر شوش رو به ویرانی رفت، در شش فرسنگی آن شهری بنا کردند که خوش آب و هواتر، حاصلخیزتر و آبادتر از شوش بود و به همین دلیل آن را شوشتر یعنی بهتر از شوش نامیدند. در این شهر تاریخی و کهن، مکان‌های دیدنی و جذابی در گوشه گوشه آن جای گرفته است که هر ساله گردشگران بسیاری را به خرید بلیط هواپیما تهران دزفول و بازدید از این مکان ترغیب می‌کند. در ادامه این مقاله به مکان‌های دیدنی شوشتر، شگفتی‌ها و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید!

پل بند لشکر

یکی از آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری شوشتر که قدمت آن به دوران ساسانیان بازمی‌گردد پل بند لشکر است. طول این پل ۱۲۴ متر است که برای ساخت این بنای تاریخی از مصالحی مانند ماسه سنگ و ملاط ساروج استفاده شده است. ارتفاع این پل در قسمت‌های مختلف متغیر است اما به صورت میانگین طولی برابر با ۸ متر و ۳۵ سانتی‌متر دارد.
این پل در دوران صفویان تعمیر و بازسازی شد و طاق‌ها و نوع ساخت آن‌ها مربوط به همین دوره است. پل بند لشکر بر روی رود داریون ساخته شده که دارای ۱۳ دهانه است. این پل در گذشته، شوشتر را به شهری به نام «عسکر مکرم» متصل می‌کرد و به عنوان یکی از دروازه‌های شوشتر شناخته می‌شد.
در نزدیکی این پل، مکان‌های تاریخی دیگری مانند آسیاب سنگی و بقعه‌ی امامزاده عبدالله واقع شده که این منطقه را به یکی از جاذبه‌های شوشتر تبدیل می‌کند.
نشانی: خوزستان، شهرستان شوشتر، خیابان پل بند لشکر

خانه مستوفی

یکی دیگر از مکان‌های تاریخی و کهن شوشتر که کارشناسانِ بناهای تاریخی، قدمت آن را مربوط به دوره‌ی حکومت قاجار می‌دانند، عمارت تاریخی «خانه مستوفی» است. این بنا که بر اساس سبک معماری رایج در دوران پادشاهی قاجار و مظفرالدین شاه در منطقه‌ای قدیمی در شوشتر ساخته شده است، متعلق به تاجری معروف به نام «محمد علی مستوفی» بود.
در طرح نخستین، ابتدا معمار این عمارت را در دو بخش داخلی و بیرونی طراحی کرد. خانه مستوفی مکانی دیدنی و نمادی از معماری تاریخی و کهن زمان قاجار است که امروزه با تشکیل بخش‌های مختلف و جدیدی مانند موزه خانه مستوفی، رستوران، مرکز صنایع دستی و عکاس‌خانه در مجموعه مستوفی، به یکی دیگر از جاذبه‌های توریستی شوشتر تبدیل شده است.
نشانی: شوشتر، میدان باطنی، جنب مسجد مستوفی

پل بند شادروان

بر روی رودخانه «شطیط» و یا همان «کارون»، پلی معروف و دیدنی که یکی دیگر از جاذبه‌های استان خوزستان به حساب می‌آید، در شمال غربی شوشتر به نام «پل بند شادروان» واقع شده است. این پل از دید برخی از کارشناسان به عنوان قدیمی‌ترین پل ایران محسوب می‌شود که قدمت آن به دوره‌ی حکومت ساسانیان و پادشاهی شاپور ساسانی می‌رسد و این پل که اثری تاریخی و بسیار کهن است، به ثبت ملی رسیده است.
در ساخت اولیه این پل به طور کل ۸۷ دهانه وجود داشت که ۴۴ دهانه آن بزرگ و بقیه کوچک است، اما پس از گذشت سال‌ها، اکنون تنها ۳۷ دهانه به جای مانده است. ۹ دهانه در سمت شمال و ۲۸ دهانه در بخش جنوبی پل قرار گرفته است. روایتی بسیار جالب و قدیمی درباره‌ی این پل گفته شده که بعد از پیروزی سپاه شاپور ساسانی در برابر رومیان، به دستور پادشاه ایرانی، ۷۰ هزار اسیر رومی در ازای آزادی خود به ساخت این پل مشغول می‌شوند. در حدفاصل بین بند میزان تا بند شادروان، سنگ‌هایی تراش‌خورده به صورت بسیار منظم کف این رودخانه را پوشانده است.
نشانی: خوزستان، شوشتر، خیابان آزادگان بین جاده باغات و میدان جانبازان

خانه گازر

«خانه گازر»، عمارتی است تاریخی که قدمت آن به زمان حکومت قاجاریان بازمی‌گردد. کارشناسان این عمارت را به عنوان دومین بنای تاریخی و کهن از نظر اهمیت و ارزش در میان عمارت‌های تاریخی شوشتر در نظر گرفته‌اند. در این بنای تاریخی که امروزه به سه بخش تقسیم شده، معماری بومی و منطقه‌ای به نمایش گذاشته شده است. طبق روایات، در ابتدا خانه گازر یکی از خانه‌های مسکونی از مجموعه افضل بوده است، اما بعد از سال‌ها شخصی به نام «گازر» مالک آن شده و پس از آن به این نام شهرت می‌گیرد.
قسمت‌های مختلف آن شامل شودان، اتاق، حیاط مرکزی، ایوان و شبستان است و جالب است که این خانه بدون اندرونی ساخته شده و آن را در بیرون قرار داده‌اند. در قسمت‌های مختلف خانه از جمله سطوح دیوار اتاق، نورگیرهای پیشانی طاق نماها و سردر ورودی اتاق‌ها تزئیناتی مانند آجرکاری، گچ‌بری مشبک و حجاری را می‌توان مشاهده کرد. اما جذاب‌ترین قسمت این عمارت که هر گردشگری و بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند، تزئینات آجری در گوشه گوشه آن است.
نشانی: خوزستان، شوشتر، محله دلدل، پشتت زینبیه کلانتر، کوچه افضلان

سازه‌های آبی

این مکان سازه‌ای است با تاریخی کهن که از طرف سازمان یونسکو عنوان «شاهکار نبوغ و خلاقیت» را از آن خود کرده است. سازه‌های آبی شوشتر که یکی از عظیم‌ترین مجموعه‌های صنعتی در دوران پیش از انقلاب صنعتی محسوب می‌شود، قدمتی برابر با دوره‌ی هخامنشیان دارد. مجموعه‌ای که پس از گذشت دوران بسیار، همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بدون شک سازه‌های آبی شوشتر را می‌توان نمادی از علم و هنر ایرانیان از زمان‌های بسیار دور تا به امروز دانست که در قرن سوم میلادی همزمان با حکومت ساسانیان پیشرفت و نوسازی عظیمی را تجربه کرده است. یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این سازه، صخره‌هایی است که آب از آن به آبگیرها سرازیر می‌شود که با عبور آب این آبگیرها از دشت‌های جنوبی شوشتر باعث رونق بخشیدن به کشاورزی و باغبانی این مناطق شده و همچنین هزاران سال است که آب مورد استفاده این قسمت از کشور را تأمین کرده است.
نشانی: بافت تاریخی شوشتر، خیابان طالقانی

نهر داریون

مکانی تاریخی که قدمت آن به دوره‌ی حکومت داریوش هخامنشی بازمی‌گردد. «نهر داریون» یکی از دیگر از قسمت‌های دیدنی شوشتر است که در شوشتر از رود شطیط جدا شده و دوباره بعد از عبور از مسیری بلند، در نهایت به رود شطیط متصل می‌شود. دهانه‌ی این نهر در زیر قلعه سلاسل است که در گذشته آن را از درون قلعه به کمک میراب‌ها کنترل می‌کردند.
برخی از مورخان و باستان‌شناسان در مورد سازه آبی شوشتر بر این باورند که نام این نهر از نام داریوش برگرفته شده است. قدمت این نهر را با استناد از برخی متون‌های تاریخی در قرن پنجم قبل از میلاد که همان دوره‌ی پادشاهی داریوش اول است می‌توان در نظر گرفت. از دیگر نام‌های نهر داریون می‌توان به «دارا» و «داریوش» اشاره کرد که کم‌تر از آن‌ها استفاده می‌شود. در سال ۲۰۰۹ میلادی این شگفتی به ثبت میراث جهانی یونسکو رسید.
نشانی: خوزستان، خیابان شریعتی، مجموعه سازه‌های آبی شوشتر

قلعه سلاسل

«قلعه سلاسل» که آثار تاریخی دیگری در شهر تاریخی شوشتر است در شمال شوشتر و بر روی صخره بسیار بزرگی قرار گرفته است. کارشناسان زمان ساخت این قلعه محکم و قدیمی را در دوره ساسانیان تخمین زده‌اند و باور دارند که همزمان با پل بند شادروان ساخته شده است. طبق روایات دورتادور این قلعه و از شرق تا غرب، خندقی برای جلوگیری از نفوذ دشمن و همچنین برای تأمین آب مورد نیاز قلعه ساخته شده بود.
سمت غربی این قلعه نیز توسط رود داریون فراگرفته شده بود که به‌جز استحکام و غیرقابل نفوذ شدن آن، دسترسی به رود داریون را نیز فراهم کرده بود. این قلعه بخش‌های متفاوتی داشت که شامل دروازه، سربازخانه، حمام، شودان، نقارخانه، باغچه، نانوایی، آشپزخانه و شودان است. برای نام‌گذاری این قلعه چند روایت وجود دارد؛ در روایتی گفته شده است که سلاسل نام یکی از غلامان فارس بوده که برج و باروی قلعه را ساخته است. اما در روایتی دیگر سلاسل را به معنای زنجیر می‌دانند که در گذشته قایق‌هایی همچون زنجیر در امتداد رودخانه شطیط و بر روی رود شناور بودند و این قایق‌ها در کنار قلعه قرار داشتند، به همین دلیل این قلعه به این نام شهرت یافت. طبق روایتی دیگر این نام را برگرفته از شخصی به نام «ابن ابی سلاسل» می‌دانند که در ابتدای قرن چهارم هجری قلعه را بازسازی و تعمیر کرده است.
نشانی: خوزستان، شهرستان شوشتر، بلوار علامه شیخ شوشتری

خانه معین التجار

خانه‌ای قدیمی با ساختاری به قدمت دوره‌ی قاجاریان که یکی دیگر از بناهای ارزشمند در شوشتر است. این خانه در انتهای خیابان امام در محله درب عباس قرار دارد و عمارت «معین التجار» نامیده می‌شود. طراحی این خانه کهن به صورت تک ایوانی و در دو طبقه صورت گرفته است. در ساخت این خانه از درب‌ها و پنجره‌های چوبی و ارسی، آجرکاری استفاده شده است که بر سطوح دیوارها، گچ‌بری‌های مشبکی به عنوان نورگیر در بالای سر درب و با نقش‌های گره چینی-آلت انجام شده و همچنین لقط‌بندی‌هایی نیز بر روی درب‌های ارسی با نقش‌های گره‌ای تزیین شده است و در نهایت تمام این تزئینات زیبایی خیره‌کننده‌ای به این عمارت بخشیده است.
متأسفانه در گذر زمان قسمت‌هایی از این خانه از بین رفته ولی همچنان این عمارت همچون نگینی در شوشتر می‌درخشد. در سال ۱۳۴۰ این عمارت به مکانی برای تعلیم و تدریس تبدیل شده بود. اما پیش از آن که به عنوان مدرسه استفاده شود، به عنوان اداره‌ی دارایی شهرستان استفاده می‌شد. هم اکنون این عمارت به سه بخش تقسیم شده است که یک بخش از آن به عنوان مدرسه غیرانتفاعی استفاده می‌شود.
نشانی: خوزستان، شوشتر، انتهای خیابان امام شرقی

منطقه حفاظت شده کرایی

به فاصله ۲۵ کیلومتری از جنوب شرقی شهرستان شوشتر، منطقه‌ای طبیعی که مورد حفاظت قرار گرفته است، قرار دارد؛ طبیعتی بکر در خوزستان که به «منطقه حفاظت شده کرایی» معروف است. این منطقه ۴۰ هزار هکتار وسعت دارد و رشته‌کوه «سیاه» یا «شه» در این منطقه قرار گرفته است. در این منطقه پوشش گیاهی مختلفی از نوع مرتعی وجود دارد که شامل انجیر کوهی، درخت کنار، بومادران، لگومینوز، سریم، بادام کوهی، کلخنگ، گز، کاسنی، بارهنگ، پونه و رملیک و... است. همچنین جانورانی مانند میش، تیهو، پلنگ، قوچ، میش، تشی، گرگ، کبک و هو در این ناحیه وجود دارند.
در این منطقه حفاظت شده به‌جز گیاهان و جانوران می‌توان شاهد آثار باستانی‌های تاریخی مانند خرابه‌های قلعه‌گر و مقابر چند امامزاده بود. همچنین چشمه‌هایی کرایی همچون راهدار، چاه کرا، خرسی، آبگرمک و کرایی قدیم نیز از دیگر قسمت‌های آن است که برای طبیعت گردان بسیار جذاب هستند.

برج کلاه فرنگی

در کنار رود کارون، در مرکز شهر شوشتر که یکی از آثار تاریخی خوزستان به نام «بند میزان» قرار گرفته، در کنار آن عمارتی قدیمی و تاریخی به نام «برج کلاه فرنگی شوشتر» بنا شده است. طراحی قدیمی به صورت هشت ضلعی که متعلق به دوران حکومت قاجاریان است. در طراحی جالب آن، فاصله بخش زیرین این بنا با سطح زمین برابر با چهار متر است و با جمع ارتفاع هفت متری برج، بلندای بنای برج کلاه فرنگی به ۱۱ متر می‌رسد. اما در آن زمان از این عمارت چه بهره‌ای می‌بردند؟ مردم بومی شوشتر بر این باورند که در زمان حکومت قیصر روم و شاپور ساسانی از آن برای مقر دیده‌بانی استفاده می‌کردند و جهت نظارت بر امور و فعالیت کارگران که در بند میزان مشغول به کار بوده‌اند ساخته شده بود.
نشانی: خوزستان، شوشتر، میدان ۱۷ شهریور، انتهای خیابان بلوار

باغ خان شوشتر

باغ خان شوشتر مجموعه‌ای است تاریخی، با قدمتی برابر با قدمت دوران قاجار که فاصله آن یک کیلومتر کم‌تر با محوطه تاریخی «آبشارهای شوشتر» است. در جهت غربی آن «رود گرگر» و در نزدیکی بافت قدیمی شوشتر، مجموعه «باغ خان» قرار گرفته است. وسعت این باغ حدوداً ۱۶۰۰ مترمربع است و گذرگاه‌هایی برای عبور با قرار دادن درختانی با نظم و با قاعده ایجاد شده است که باعث زیبایی دوچندان باغ خان شده است.
در این باغ انواع مختلفی از گیاهان وجود دارد، درختانی مانند لیموترش، توت، انار، پرتقال، انجیر و موز و گل‌هایی همچون لاله عباسی، شاه پسند، رز و گل کاغذی که جذابیت این باغ را به اوج خود رسانده‌اند و هر بیننده‌ای را به خود مجذوب می‌کند. نکته جالب این باغ، نام آن که برگرفته از نام «محمد زمان خان مرعشی» است. محمد زمان خان، خانی در دوران قاجار بوده است.
نشانی: خوزستان، شوشتر، انتهای خیابان امام شرقی، محله بی‌بی دختران

روستای کوه زر

کوه زر یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین روستاهای استان خوزستان است که طبیعتی زیبا و جاذبه‌های تاریخی آن را احاطه کرده و در ۱۵ کیلومتری شرق شهرستان شوشتر و در مسیر شوشتر به عقیلی قرار دارد. در «روستای کوه زر» که طبیعتی بکر و بی‌مانندی را در خود جای داده است می‌توان آثار تاریخی و طبیعی مانند «اشکفت اناری»، «گوردخمه های دارچیتی»، «چشمه یوز» و همچنین «بند چرخاب» را مشاهده کرد. در داخل این روستا همچنان بافت و ساخت خانه‌ها به سبک معماری دوران قدیمی این شهرستان وجود دارد.
نشانی: خوزستان، شوشتر، ۱ کیلومتری شرق شوشتر

چهار طاقی شوشتر

در مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شهرستان شوشتر، سقفی گنبدی بر روی بنایی تاریخی و کهن چشم هر رهگذر و یا گردشگری را مجذوب خود می‌کند؛ چهار طاقی شوشتر با گنبدی که بر روی چهارپایه ساخته شده است، جزء برترین جاهای دیدنی این مقصد تماشایی محسوب می‌شود. این مکان‌ها به عنوان آتشکده یا به گفته سیاحان اروپایی، چهارطاقی‌ها در گذشته به عنوان مکانی برای حفظ و نگهداری آتش مقدس برای زرتشتیان ساخته شده و برای آن‌ها از ارزش بالایی برخوردار بودند. به همین دلیل، این بنای تاریخی و کهن به چهار طاقی شوشتر شهرت یافته است. همچنین در زمان حکومت قاجاریان به عنوان مسجد و نمازخانه برای عبادت آسیابان از آن‌ها استفاده می‌شد.
مسیر دسترسی: در حاشیه رود گرگر چهارطاق‌هایی وجود دارد که همگی بر روی سکویی واقع شده و دسترسی به آن‌ها از طریق پلکان است.

امامزاده عبدالله

در نزدیکی و در جنوب شوشتر، بر روی تپه‌ای با نمایی دل‌انگیز، آرامگاه «امامزاده عبدالله» از فرزندان امام زین‌العابدین (ع) قرار گرفته که قدمت بنای اولیه این آرامگاه به زمان سلجوقیان برمی‌گردد. این بنا در اوایل قرن هفتم و در سال ۶۲۹ هجری قمری ساخته شده است. اما ضریح این بارگاه مقدس در زمان حکومت قاجاری در سال ۱۲۲۸ خورشیدی با نمونه‌برداری از معماری دوره‌ی سلطنت صفوی ساخته شده است. این آرامگاه تاریخی و باارزش، تعداد بسیاری از معتقدان و مسلمانان و گردشگران را از سراسر کشور در خود پذیرا است.
نشانی: خوزستان، شوشتر، خیابان طالقی

مسجد جامع

یکی دیگر از مکان‌های مذهبی و تاریخی شهرستان شوشتر که به عنوان یکی جاذبه‌های این شهرستان محسوب می‌شود، مسجد جامع است که باستان شناسان به دلیل وجود کتیبه‌ای قدیمی، زمان ساخت آن را به دوره‌ی ولایت امام حسن عسگری (ع) مربوط می‌دانند. این بنای بسیار زیبا با معماری خاص خود و تزئينات انجام شده بر در و دیوارهایش منظره‌ای چشم‌نواز را به نمایش گذاشته است. گچ‌بری‌های بی‌نظیر، کنده‌کاری‌ها و آجرهایی که به زمان خویش ساخت آن بسیار سخت و مدرن بوده، با طرح و نقش‌هایی استثنایی که این مکان مذهبی را به مکانی مجذوب‌کننده برای گردشگران و خریداران بلیط هواپیما چارتر سفرمارکت نیز تبدیل کرده است.
نشانی: خوزستان، شوشتر، خیابان مسجد جامع

بقعه براء بین مالک

شهر تاریخی شوشتر در هر گوشه خود مکانی تاریخی و باستانی را در خود جای داده است که یکی دیگر از جاذبه‌های مذهبی آن آرامگاهی برای «براءبن مالک» است؛ از یاران پیامبر (ص) که دوشادوش حضرت در جنگ شوشتر جنگید و به شهادت رسید. این آرامگاه که به «بقعه براءبن مالک» مشهور است در شمال شوشتر قرار دارد. بقعه براءبن مالک تا حکومت صفویان دارای گنبد و بارگاه بوده که در گذر زمان به دلایل مختلف رو به ویرانی رفته است. اما در نهایت در زمان حکومت شاه عباس صفوی، به دستور مهدی قلی خان شاملو در ابتدای قرن یازده قمری، بازسازی و مرمت شد. این بقعه در طول زمان بارها و بارها ویران شد و دوباره بازسازی شد که امروزه میزبان دسته‌های عزاداران و سینه‌زنان امام حسین (ع) در عاشورا است. همچنین این مکان مقدس به ثبت ملی رسیده است. گردشگران با رزرو تور مسافرتی می‌توانند از این مکان و دیگر جاذبه‌های گردشگری شوشتر بازدید کنند و اقامتی به‌یادماندنی را در این مقصد زیبای جنوب کشورمان در خاطر خود به ثبت رسانند.
نشانی: شمال شهرستان شوشتر، خیابان شریعتی غربی، خیابان برابن مالک