علم کوه کلاردشت

علم کوه نام دومین کوه بلند ایران بعد از قله دماوند است و از نظر موقعیت جغرافیایی در منطقه تخت سلیمان در شهرستان کلاردشت واقع در استان مازندران قرار دارد و شما می‌توانید با خرید بلیط هواپیما به مازندران سفر کرده و از علم کوه بازدید کنید. سبلان در جایگاه سوم بعد از دماوند و علم کوه مرتفع‌ترین کوه است. ارتفاع علم کوه ۴۸۵۰ متر است و به عبارتی به آن آلپ ایران هم گفته می‌شود. علت شهرت علم کوه کلاردشت، به جبهه شمالیِ(تقریباً شمال غربی) دیواره بلند تقریباً عمودی با ابهت آن است که از دیرباز کوهنوردان حرفه‌ای ایرانی و همین‌طور آلمانی و انگلیسی، فرانسوی و ایتالیایی برای صعود آن را انتخاب می‌کردند.

علم‌ کوه یکی از آثار طبیعی ملی ایران

منطقه‌ای شامل قله علم‌کوه دومین قله مرتفع ایران و کوه‌پایه آن است که با مساحتی بیش‌تر از ۴۰۷۷ هکتار در تاریخ ۲۱ خرداد ۱۳۸۱ با حکم شماره ۲۲۲ شورای عالی محیط زیست از جمله مناطق تحت حفاظت سازمان محیط زیست ایران به شمار می‌آيد.
در فصول گردش‌گری از اردیبهشت ماه تا اواخر شهریور ماه هرسال این قله شاهد حضور هزاران کوهنورد خارجی و داخلی است. شهرستان تاریخی و کوهستانی کلاردشت با جمعیت ۲۵ هزار نفر در غرب مازندران قرار دارد. قانون جامع حدنگار به منظور جلوگیری از پدیده زمین‌خواری و تعرض به اراضی ملی از سال ۱۳۹۳ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و پس از ابلاغ از سال ۱۳۹۴ در سراسر کشور از جمله استان مازندران اجرا شد.

علم کوه از نظر مکان‌ نگاری

مسیرهای علم کوه با نام‌های دیواره شمالی، جبهه شمالی، جبهه جنوبی و مسیر جناح آلمانی هستند. یخچال بزرگی در جبهه شمالی قرار دارد که تا ارتفاع ۴۲۰۰ متر بالا می‌رود. بعد یخچالی با شیبی در حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر واقع شده است. بعد از آن نیز ۴۵۰ متر دیواره عمودی متشکل از سنگ گرانیت به رنگ حنایی روشن بالا می‌رود. در بعضی توصیفات می‌گویند که دیوار علم‌ کوه بلندترین دیوار کوهستانی ایران است اما در واقع بلندترین دیوارها به درفک و بیستون اختصاص دارد. علم کوه دارای بلندترین دیوار نیست اما بلندترین قله و پایه را دارد.
نقشه زمین‌شناسی ایران نشان می‌دهد که علم کوه عمدتاً از سنگ های نفوذی درجه سوم ساخته شده است. گرانیت و دیوریت و برخی از رسوبات تریاس و ژوراسیک نیز در بافت علم کوه یافت می‌شود.
صعود به علم کوه از تمام مسیرهای شمالی، از صعودهای فنی درجه پنج مرتفع به حساب می‌آید که نیاز به مبارزه سخت با سنگ، یخ و ریزش صخره دارد، اما دامنه‌های جنوبی علم کوه و شاخک‌ها شیب‌دار پوشیده از تخته‌سنگ و صخره هستند و خرسان و مرجیکش را تشکیل می‌دهند. یخچال‌های طبیعی مسیرهای جنوبی صعود آسان درجه سوم محسوب می‌شوند. به هر حال صعود به علم کوه از هر مسیری در زمستان دشوار و نیازمند مهارت‌های بسیار بالاست.
بعضی قله‌ها مانند توچال ۳۹۶۴ متری از هر نقطه‌ای بلند و مرتفع دیده می‌شوند اما بلندی علم‌کوه به این آسانی‌ها قابل رؤیت نیست. ارتفاع و عظمت علم‌ کوه را از نواحی اطراف یعنی کلاردشت مشخص نیست و فقط هنگامی که در دورترین نقاط قرار دارید دیده می‌شود.

بهترین زمان صعود به علم کوه

در فصل تابستان، تیرماه تا شهریور بهترین زمان برای صعود به علم کوه است. وضعیت آب و هوایی صاف همراه با رخ دادن رعد و برق جسته و گریخته است. در ارتفاعات احتمال بارش برف وجود دارد. حتی بارندگی در تابستان ممکن است باعث ریزش بهمن بشود. ریزش سنگ‌های متعدد در تمام روز اتفاق می‌افتد و گاهی اوقات ریزش سنگ‌های جدی‌تر رخ می‌دهد و برای دقایقی با صدای مهیب کوبیدن طول می‌کشد.
در زمستان، شاهد برف سنگین، طوفان های مکرر، برف و بادهای وحشی که معمولاً ۷ تا۱۰ روز ادامه دارد هستیم. در جبهه شمالی همین‌طور دمای هوا بسیار پایین است.

تاریخچه صعود به علم کوه

اولین بار در سال ۱۹۰۲ برادران آلمانی بورنمولر در طی شش ماهی که به اکتشاف گیاه‌شناسی البرز مشغول بودند به قله هزارچال بر روی جبهه جنوبی علم کوه صعود کردند.
داگلاس باسک کوهنورد بریتانیایی یک بار در سال ۱۹۳۳ از خط‌الرأس شرقی و در سال ۱۹۳۴ از بالای یال غربی به علم کوه صعود کرد.
در سال ۱۹۳۶ یک گروه آلمانی از طریق خط‌الرأس شمالی غربی به علم کوه صعود کردند. بعد از آن تیم‌های فرانسوی و لهستانی در جبهه‌های شمالی بین سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ مسیرهای تازه‌ای را کشف کردند.
و در ایران اولین صعود دشوار و فنی در فصل زمستان توسط محمد نوری در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱) صورت گرفت.

پناه‌گاه های علم کوه کلاردشت

۱. ایستگاه کوه نوردی رودبارک در ارتفاع ۱۸۰۰ متری.
۲. کلبه ونداربن در ابتدای مسیر جنوبی و هم در مسیر شمالی و در ارتفاع ۲۲۰۰ متری قرار دارد. کلبه ونداربن متعلق به فدراسیون کوهنوردی و مجهز به اتاق و تخت و غذاخوری، برق و آب است.
۳. کلبه سرچال در ارتفاع ۳۹۰۰ متری و در جبهه شمالی قرار دارد. کلبه سرچال مجهز به تخت و همین‌طور و برق است. برق آن از سلول‌های خورشیدی تأمین می‌شود.
۴. پناهگاه آلومینیومی سیاه‌سنگ در ارتفاع ۴۵۰۰ متری واقع شده است. پناهگاه سیاه‌سنگ بدون هیچ‌گونه امکاناتی بوده و فقط برای دوش گرفتن استفاده می‌شود.
۵. پناهگاه خرسان در ۵۰ متری قله علم کوه قرار دارد. این پناهگاه بدون هیچ گونه امکاناتی بوده و در شرایط بد جوی و شرایط اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۶. پناهگاه گردونکوه نیز در جبهه شمالی علم کوه و در ارتفاع ۴۳۵۰ متری قرار دارد.
کمپ حصارچال در جبهه جنوبی و در ارتفاع ۳۷۵۰ متری قرار دارد. این کمپ هیچ نوع سرپناهی ندارد.
۷. کمپ علم چال بر روی یخچال علم چال در جبهه شمالی علم کوه و در ارتفاع ۴۲۰۰ متری قرار دارد. اردوگاه علم چال نیز سرپناه ندارد.

دسترسی به علم کوه کلاردشت

علم‌کوه در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر کلاردشت و در استان مازندران قرار گرفته‌ است. کلاردشت نزدیک‌ترین شهر استان مازندران به علم کوه است. پراچان و طالقان نیز نزدیک‌ترین شهرها در استان البرز به علم‌کوه هستند. برای صعود به علم کوه از جبهه‌های شمالی، جنوبی، مسیر گرده آلمانی و دیواره شمالی پیمایش می‌کنند.