بخارا

درباره شهر بخارا

بخارا شهری در کشور ازبکستان است که مطمئنا در اشعار مختلف فارسی نام این شهر را شنیده اید و می توان گفت تقریبا خیلی از ایرانی ها این شهر را می شناسند. شهر بخارا با پیشینه تاریخی پربار خود به دلیل قرار گیری در مسیر جاده ابریشم همواره دچار اتفاقات تاریخی و باستانی زیادی شده است و این روزها با حفظ بافت تاریخی خود مدرن شده و پیشرفت کرده است، شما نیز با قدم گذاشتن در این شهر گویی به ماشین زمان سوار شده اید. شهر بخارا به عنوان معروف ترین و پنجمین شهر بزرگ کشور ازبکستان و جزو شهرهای فارسی زبان است، حتی ایرانیان زیادی نیز در این شهر زندگی می کنند و اهالی این شهر از لحاظ شکل ظاهری شبیه اهالی خراسان هستند. بخارا بزرگ ترین و تاجیک نشین ترین شهر کشور به شمار می رود و جزو مقصدهای گردشگری پرطرفداری است که گردشگران زیادی را به خرید بلیط هواپیما و سفر مشتاق می کند.

تاریخچه شهر بخارا

قدمت این شهر تاریخی به ۲۵۰۰ سال پیش برمی گردد، طوری که در کتاب ها نیز آمده بخارا توسط شاهزاده ایرانی به نام سیاوش ساخته شده است. در شاهنامه نیز آورده شده که شاه سمرقند اختیار منطقه را به سیاوش سپرده و وی نیز این منطقه را تبدیل به شهر کرده است. بر اساس بررسی های انجام شده چنین نتیجه گیری می شود زندگی در بخارا از دوره پیدایش برنز بوده است. همچنین شهر بخارا در زمان های مختلف تاریخی تحت سلطه یونانیان، ایرانیان و خلفای عباسی بوده و بر همین اساس بخارا را شهری کهن با بیش از ۲۵۰۰ سال پیشینه می دانند اما زندگی انسان‌ ها در شهر Bukhara به هزاره دوم پیش از میلاد بر می گردد. جاده ابریشم سبب گردیده تا نمای تاریخی این شهر دست‌ نخورده باقی بماند و شاهکارهای معماری مسلمانان و تعداد زیادی مدرسه مربوط به آن دوران هستند، حتی مرکز تاریخی بخارا در فهرست میراث تاریخی جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است. همچنین از نشانه های دیگر قدمت این شهر به هزاره دوم پیش از میلاد می توان اشاره کرد که از کشف اشیایی از دوره مفرغ به دست می آید. در ادامه نیز بخارا به عنوان یکی از آبادی‌ های نزدیک رود زرافشان بوده است و این امر نشان دهنده زندگی و افزایش جمعیت در هزاره نخست پیش از میلاد است.
حتی چنین تصور می شود که بخارا در زمان هخامنشیان نیز بوده که در سال ۳۳۰ قبل از میلاد توسط اسکندر مقدونی تصرف گردیده و سپس در سده ششم میلادی نیز ترکان بیابانگرد این منطقه را تصرف کرده اند و در سده هفتم اعراب این شهر را تصرف کردند و تا سده نهم در تصرف خلفای اموی و عباسی بوده است. در نهایت با ظهور اسلام، حکومت بخارا به دست یک زن بوده ولی نامی از وی در تاریخ ذکر نشده است. پس از ورود اسلام نیز شهر بخارا یکی از بزرگ‌ ترین شهرهای دانش و ادب و پایتخت سامانیان بوده است. همچنین این شهر در زمان سلجوقیان نیز توسط چنگیز خان فتح گردید و به تصرف تیمور لنگ درآمد. در ادامه نیز نادرشاه افشار این منطقه را به تصرف خود درآورد و در نهایت در اواسط سده نوزدهم میلادی با غلبه روس ها جزئی از خاک روسیه شد و در ادامه توسط سوسیالیست‌ ها جمهوری شوروی خلق بخارا تأسیس گردید و بخش هایی از ازبکستان و تاجیکستان کنونی در آن محدوده قرار گرفته است.

جغرافیا و آب وهوای بخارا

شهر بخارا دارای زمستان‌ های بسیار سرد و تابستان‌ های بسیار گرمی است. در حالت کلی می توان گفت آب و هوای این منطقه قاره ای بوده و میانگین بارش سالانه در این شهر بسیار پایین است. بر همین اساس بهترین زمان سفر به شهر بخارا در فصل های بهار و پاییز است زیرا آب و هوای ملایمی دارد.

جاهای دیدنی بخارا

آثار معماری شهر بخارا به روش ایرانی ساخته شده اند که جزو گنجینه‌ های ارزشمند معماران ایرانی به شمار می روند. در سال ۱۹۹۷ میلادی این آثار در فهرست میراث تمدن جهانی ثبت شده اند، مانند مدرسه‌ ها، مسجدها، آرامگاه ها و کاروانسراها که هر بیننده ای را به سوی خود جذب می کنند. در ادامه به معرفی برخی از جاذبه های دیدنی این شهر می پردازیم:

• مقبره سامانی ها Samanid Mausoleum
این مقبره جزو بناهای تاریخی در شهر بخارا است که در قرن ۹ میلادی به دستور امیر اسماعیل ساسانی ساخته شده و دارای ساختمان منحصر به فردی است که در آسیای میانی از آجر ساخته شده است. این بنا به عنوان نماد شهر نیز به شمار می رود. مورد جالب توجه اینست که این مقبره برای سال ها در زیر خاک مدفون بوده که دلیل بر سالم ماندن آن است. در این مقبره، آرامگاه نوه اسماعیل سامانی وجود دارد.

• مناره کالیان Kalyan minaret
از جاذبه های بی نظیر شهر بخارا می توان به مناره کالیان اشاره کرد که دارای ارتفاع ۴۵ متری است و جزو بلندترین بناهای شهر بخارا محسوب می شود. مناره کالیان در قسمت شرقی شهر واقع شده و قدمت آن به قرن ۱۱ میلادی بر می گردد و هدف از ساخت این مناره برای زائران مسلمان بوده است اما بعدها کاربری آن عوض گردیده و به برج دیده بانی دشمنان تبدیل شده است.

• مدرسه عبدالعزیز خان Abdulaziz Khan Madrassah
ساختمانی با معماری بسیار زیبا و اصیل در بخارا مدرسه عبدالعزیز خان است. این مدرسه در سال ۱۶۵۲ هجری قمری ساخته شده و از لحاظ معماری و تزئینات داخلی به بهترین شکل ممکن ساخته شده است. در آن دوران مدارس بسیار ساده ساخته می شدند اما این مدرسه دارای تزئینات داخلی و کاشی کاری های رنگارنگ و زیبایی است. یکی از نقاشی های این مدرسه مربوط به اژدهای چینی است که جزو برجسته ترین ساختمان های بخش آسیای مرکزی به شمار می رود.

• ارگ بخارا
در شهر بخارا قلعه ای بسیار بزرگ از جنس خشت است که بر اساس افسانه های تاریخی این ارگ توسط سیاوش ساخته شده و آن نیز به خاطر علاقه وی به دختر افراسیاب بوده است و شرط ازدواج آن ها نیز ساخت خانه ای از پوست گاو بوده است که وی پوست گاو را رشته‌ رشته کرده و به‌ یکدیگر وصل کرده است. ارگ بخارا با طرحی ذوزنقه‌ ای شکل دارای دیوارهای ۱۶ تا ۲۰ متری است. ورودی این ارگ بسیار زیباست و دو ستون بی نظیر مربوط به سده هجده نیز در ورودی به چشم می خورند.



• مدرسه چهار مناره
در مجموعه لب حوض بخارا بخشی به عنوان مدرسه چهار مناره وجود دارد که در قرن ۱۷ میلادی ساخته شده و دارای اهمیت تاریخی زیادی است. با اینکه این مدرسه در طی قرن ها دچار تغییرات زیادی شده اما همچنان ارزش تاریخی خود را حفظ کرده است. این مدرسه ظاهری شبیه به مسجد دارد و شامل حوض سنگی و حیاط وسیع و بسیار زیبایی است، همچنین چند مورد حجره نیز در این مجموعه به چشم می خورند. شاید در نگاه اول هر چهار منار به نظرتان یکسان بیاید اما با کمی دقت متوجه خواهید شد که هرکدام از مناره ها دارای طرح خاصی هستند.

• منطقه لب حوض
حوضی تاریخی که در سال ۱۶۲۰ در وسط میدان بازار بزرگ ساخته شده و با ۵ متر عمق جزو معروف ترین جاذبه های گردشگری شهر به شمار می رود. شهر بخارا دارای ۱۱ دروازه بوده که همگی به لب حوض ختم می شدند و اینجا محل استراحت بازارگانان و کاروان ها بوده است. حوض لیابی از سه ساختمان تشکیل شده که در شمال مدرسه‌ کوکل داش و در غرب نیز خاناکا و در شرق نیز مدرسه دیوان بیگی قرار گرفته اند.

فرودگاه شهر بخارا

فرودگاه بین المللی شهر بخارا به عنوان فرودگاهی همگانی بوده و دارای یک باند فرود آسفالت است. فرودگاه در فاصله ۸۰۰ متری از مرکز شهر قرار گرفته است و همچنین روزانه به طور متوسط یک پرواز بی المللی از این فرودگاه انجام می گیرد. بنابراین بسیاری از گردشگران ایرانی با خرید بلیط هواپیما خارجی به مقصد این شهر در این فرودگاه حضور می‌یابند.