نطنز کجاست؟ | جاهای دیدنی نطنز و نیروگاه هسته ای
تاریخ انتشار: ۱۸ مرداد ۱۴۰۴
شهرستان نطنز کاشان با قدمتی چند هزار ساله یک از شهرهای تاریخی و کهن در مرکز ایران است. این شهر آثار گردشگری متعددی دارد و در سالهای گذشته به واسطه فعالیت سایت هستهای، اهمیت سیاسی بالایی پیدا کرده است. نطنز بهدلیل موقعیت جغرافیایی، جاذبههای تاریخی و طبیعی برای کسانی است که از دیدن آثار تاریخی نطنز کاشان لذت میبرند، مقصد مناسبی است. در این مقاله مهمترین ویژگیهای این شهرستان تاریخی و راههای برای سفر و اقامت در آن را بررسی میکنیم.
نطنز کجاست؟
شهرستان نطنز در فاصله ۱۲۵ کیلومتری اصفهان و ۳۳۰ کیلومتری تهران قرار دارد. شهر نطنز، باغ شهری تاریخی است و در ۷۰ کیلومتری جنوب شرق کاشان و در دامنه کوه های کرکس واقع شده است. شهرت نطنز کاشان بیشتر به علت آب و هوای دلپذیر و محصولات طبیعی و میوههای منطقه، به ویژه گلابی آن است. نطنز در زبان پهلوی به معنی مکانی خوش آب و هوا است و جاهای دیدنی نطنز همیشه مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار است.
ویژگی های تاریخی نطنز
نطنز به دلیل قدمت چند هزار ساله و واقع شدن در مسیر اصلی شمال و جنوب کشور و با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی از زمانهای دور مورد توجه حکومتها بوده است. این شهرستان در سالهای بسیار دور به نطین و نطن ( به معنای جای خوش آب و هوا به زبان پهلوی ) مشهور بوده که به مرور زمان به نطنز تغییر یافته است.
با توجه به آثار بهدستآمده از سایت باستانی «اریسمان» نطنز و کورههای ذوب فلز کشف شده در آن، قدمت این شهرستان را به هزاره چهارم قبل از میلاد یعنی حدود شش هزار سال پیش میرسد. این شهرستان یکی از قدیمیترین شهرهای استان اصفهان است که بیش از ۳۰۰ اثر تاریخی دارد و جاهای دیدنی نطنز هم در قسمت کوهپایهای و هم در قسمت کویری فراوان است.
اهمیت سیاسی نطنز چیست؟
اهمیت سیاسی نطنز به دلیل قرارگیری تأسیسات هستهای شهید احمدی روشن در این منطقه است. این تأسیسات در نزدیکی نطنز، ۱۲۵ کیلومتری اصفهان و ۲۵۰ کیلومتری تهران واقع شده است و شامل دو بخش تاسیسات آزمایشی غنیسازی و تأسیسات اصلی آن است و بهوسیله سپری بتنی به ضخامت تقریبی ۶ الی ۷ متر محافظت میشود تا در برابر حملات هوایی مقاوم باشد.
آب و هوای نطنز چگونه است؟
شهرستان نطنز حدود ۳۴۱۸ کیلومتر مربع مساحت دارد و آبوهوای آن سردسیری ، کویری و معتدل است. شهر تاریخی نطنز هم در دامنه کوهستان کرکس واقع شده و از شهرهای کوهستانی مرکز کشور محسوب میشود که دارای آب و هوای کوهستانی و سردسیری است. به واسطه همین اقلیم، مکان های دیدنی نطنز همیشه برای گردشگران جذاب است.
فاصله نطنز تا شهرهای اطراف
فاصله تقریبی نطنز تا شهرهای مهم اطراف آن به این ترتیب است:
- فاصله نطنز کاشان: حدود ۱۰۰ کیلومتر (بسته به مسیر، حدود ۱ تا ۲ ساعت با خودرو)
- فاصله نطنز تا اصفهان: حدود ۱۲۵ کیلومتر (بسته به مسیر، حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت با خودرو)
- فاصله نطنز تا تهران: حدود ۳۲۱ کیلومتر (بسته به مسیر، حدود ۳ تا ۴ ساعت با خودرو)
- فاصله نطنز تا شهرکرد: حدود ۲۱۹ کیلومتر (بسته به مسیر، حدود ۲ تا ۳ ساعت با خودرو)
- فاصله نطنز تا خمینیشهر: حدود ۱۲۷ کیلومتر (بسته به مسیر، حدود ۱ تا ۲ ساعت با خودرو)
- فاصله نطنز تا کرج: حدود ۳۴۴ کیلومتر (بسته به مسیر، حدود ۳ تا ۴ ساعت با خودرو)
نکات:
- مسافتها تقریبی هستند و ممکن است بسته به مسیر انتخابی و شرایط جاده متفاوت باشند.
- زمان سفر نیز به عوامل مختلفی مانند ترافیک و نوع وسیله نقلیه بستگی دارد.
چگونه می توان به نطنز سفر کرد؟
برای لذت بردن از جاهای دیدنی نطنز کاشان ابتدا باید خود را به اصفهان برسانید. سپس از اصفهان میتوانید از طریق بزرگراه خلیج فارس و سپس آزادراه امیرکبیر به سمت نطنز بروید. مسیر را تا دو راهی جاده امیریه ادامه دهید و در آنجا وارد مسیر امیریه شوید تا به نطنز برسید. فاصله اصفهان تا نطنز حدود ۱۳۰ کیلومتر است و با خودروی شخصی حدود یک تا دو ساعت طول میکشد. این چهار مورد، مسیر های پیشنهادی از شهر اصفهان و رسیدن به گردش در مکان های دیدنی نطنز است:
- از اصفهان به بزرگراه خلیج فارس: از کنارگذر اشرفی اصفهانی وارد بزرگراه خلیج فارس شوید.
- از بزرگراه خلیج فارس به آزادراه امیرکبیر: مسیر بزرگراه خلیج فارس را ادامه دهید تا به آزادراه امیرکبیر برسید.
- از آزادراه امیرکبیر به دو راهی جاده امیریه: مسیر آزادراه امیرکبیر را ادامه دهید تا به دو راهی جاده امیریه برسید.
- از دو راهی جاده امیریه به نطنز: وارد مسیر جاده امیریه شوید تا به نطنز برسید.
جاهای دیدنی نطنز کجاست؟
شهرستان نطنز اماکن تاریخی زیادی دارد که از میان آنها میتوان به آتشکده، مسجد جمعه (جامع)، قلعه طرق رود، روستای تاریخی ابیانه، غار پریان، کاروانسرای میرابوالمعالی، مجموعه گردشگری افوشته و قلعه کوهستانی قلعه کوه اشاره کرد. کاروانسراها، روستاها و قلعهها از مهمترین دیدنی های نطنز هستند.
کاروانسرای میرابوالمعالی نطنز
این بنا که به نام قلعه کوهاب هم معروف است، در دوره شاه عباس اول صفوی توسط میر ابوالمعالی برزرودی، یکی از امرای او ساخته شده و یکی جاهای دیدنی نطنز محسوب میشود. این کاروانسرا بنایی مستطیلی شکل دارد و مساحت آن حدود ۳۹۶۲ متر مربع است و ۲۳ اتاق دارد که در چهار سمت حیاط قرار دارند. این کاروانسرا تا ابتدای دوره پهلوی هم استفاده میشد. کاروانسرای میر ابوالمعالی به ایوانهای چهارگانه خود معروف است و هر کدام از ایوانها متعلق به اشخاص بزرگ و اعیان و اشرافی بوده که به هنگام مسافرت به این کاروانسرا وارد میشدند و در حال حاضر به عنوان به عنوان مکان دیدنی نطنز معرفی میشود.
گنبد باز نطنز ؛ خاطرهای از باز شکاری شاه عباس
گنبد باز از آثار تاریخی کمتر شناخته شده ایران است و معماری بسیار زیبایی دارد. این بنای تاریخی همیشه به عنوان یکی از مهمترین مکان های دیدنی نطنز معرفی میشود و از مهمترین آثار دوران صفوی و البته دیدنی های نطنز است. گنبد باز بنای یادبود و مقبرهای برای باز شکاری مورد علاقه شاه عباس صفوی بوده است؛ پادشاهی که علاقه زیادی به بازهای شکاری داشت.
آتشکده نطنز ؛ یادگار ایران باستان
در ایران باستان، آتش نماد روشنایی، گرما و شفابخشی بود و مردم آن را مقدس میدانستند؛ به همیندلیل آتشکدههای زیادی در سراسر کشور برای عبادت و نیایش ایجاد شد. امروزه بقایای این آتشکدهها را در نقاط مختلف ایران میتوان مشاهده کرد که از مهمترین نمادهای تمدن کهن ایرانی محسوب میشوند. در دوره ساسانیان هم آتشکدههای باشکوهی ساخته شد که یکی از برجستهترین نمونههای آن در شهر تاریخی نطنز قرار دارد و به عنوان مکان دیدنی نطنز حتما باید از آن بازدید کرد.
غار پریان نطنز
غار پریان یکی از مکان های دیدنی نطنز است و که در درهای به نام «پری هول» قرار دارد. فاصله این غار با روستای ابیانه هشت کیلومتر است و دهانه آن با ۱۲۰ در ۱۶۰ سانتی متر است. غار پریان نطنز در سال ۱۳۷۹ شمسی کشف شد و تا امروز غارشناسان به کشفیات جدیدی در این غار دست پیدا کردهاند. تعداد تالارهای کشف شده در این غار به یازده عدد رسیده که باز هم ممکن است تالار های دیگری کشف شوند.
مسجد جامع و حسینیه سرشک نطنز
مسجد جامع و حسینیه سرشک در محله سرشک نطنز و نزدیک خیابان آیت الله انصاری سرشکی قرار دارد. مسجد جامع سرشک شاهکاری آجری است که بنای اولیه آن در دوره سلجوقیان ساخته شده است. این مسجد شامل گنبدی آجری واقع بر فراز شبستان اصلی است و در اطراف آن دو دالان وجود دارد كه بر فراز شبستان های كوچك قرار گرفتند و از هر طرف با پنجره های مشبک آجری به کوچههای مجاور میرسند. این مسجد آجری به عنوان یک مکان دیدنی نطنز حیاطی مربعی شکل دارد كه به شبستان اصلی، ایوانی بلند، راهرو و ساختمان اصلی مشرف است.
قلعه طرقرود نطنز
قدمت قلعه طرقرود به دوره اشکانیان میرسد و بالای صخرهای مشرف به شهری به همین نام قرار دارد. تا همین چهل سالپیش، هر طایفه و خانوادهای در قلعه اتاقی داشته که بیشتر برای ذخیره علوفه یا بهعنوان انبار استفاده میشدهاست و در حال حاضر به یکی از آثار تاریخی نطنز تبدیل شده است. این قلعه ۳۰ هزار مترمربع مساحت دارد و در سه طبقه با ۴۰۰ اتاق، دهلیز و راهرو ساخته شده است. این قلعه به خاطر وسعت زیاد خود، به صورت یک دهکده درآمده است.
خانه تاریخی باقری ها در نطنز
خانه تاریخی باقری یا موزه باستانشناسی که حالا به یک مکان دیدنی نطنز تبدیل شده، یکی از خانههای دوران صفویه است که در محله قصبه و در مجاورت مجموعه تاریخی مسجد جامع ، بقعه و سردر خانقاه شیخ عبدالصمد نطنزی قرار دارد. این جاذبه تاریخی اولین و تنها موزه تخصصی باستانشناسی استان اصفهان است و شامل اشیای تاریخی و باستانی کشف شده از محوطههای پیش از تاریخ این شهرستان است. در این موزه اشیایی از هزاره اول تا سوم قبل از میلاد نگهداری میشود و ۳۵۶ قطعه تاریخی نفیس دارد.
سوغات و صنایع دستی نطنز
صنایع دستی نطنز شامل سفال و سرامیک سنتی، خراطی، قالیبافی و سایر هنرهای دستی است که به روش سنتی و با دست تولید میشوند. از جمله سوغات این شهر میتوان به ظروف سفال سرامیک سنتی، ظروف چوبی خراطی شده، زعفران، جوزقند، گلابی و خشکبار اشاره کرد.
- سفال و سرامیک: طنز بخاطر سفال و سرامیکهای سنتی خود که به روش دستی و با لعابهای فیروزهای و طرحهای زیرلعابی تولید میشوند، مشهور است.
- خراطی: هنر خراطی چوب و ساخت ظروف چوبی نیز از صنایع دستی محبوب نطنز است.
- قالیبافی: قالیبافی از دیگر صنایع دستی رایج در نطنز است که هنوز هم در میان روستاییان با شور و اشتیاق انجام میشود.
- گیوهبافی: گیوهبافی نیز یکی دیگر از هنرهای سنتی است که در نطنز رواج دارد.
- قفلسازی و کلیدسازی: این هنرها نیز از جمله صنایع دستی قدیمی و شناخته شده نطنز هستند.
- جوزقند: جوزقند که از ترکیب میوهی آلبالو، مغز گردو، هل و دارچین تهیه میشود، از سوغات معروف نطنز است.
نطنز علاوه بر صنایع دستی، به خاطر محصولات کشاورزی مرغوب مانند گلابی، گردو، زعفران و انار نیز شهرت دارد.
غذاهای محلی نطنز
غذاهای محلی نطنز شامل انواع آشها مانند آش ماش (ماشاب)، آش حریصه، آش حلیم جو، و آش ترش است. همچنین غذاهایی مانند شامی، کشکبا و انواع خورشتها نیز در این منطقه یافت میشود. در روستاهای اطراف هم انواع و اقسام آشهای محلی تهیه می شود، از معروفترین آنها می توان به آش یا کاچی ذرت، شوید آب، ، آش گارس و سماق، دونجه و آش ترش اشاره کرد.
- آش ماش (ماشاب): غذایی مقوی و خوشمزه که با ماش و ادویههای محلی تهیه میشود.
- آش حریصه: یکی دیگر از آشهای معروف نطنز که با حبوبات و سبزیجات تهیه میشود.
- آش حلیم جو: نوعی آش که با جو و حبوبات پخته میشود.
- آش ترش: آش محلی که با طعم ترش و ملایم خود معروف است.
- شامی: نوعی کوکو که با گوشت، سیب زمینی و سبزیجات تهیه میشود.
- کشکبا: غذایی که با کشک و بادمجان تهیه میشود.
آیین و رسوم سنتی شهرستان نطنز
نطنز دارای آیینها و رسوم سنتی متنوعی مثل پنجشنبهبازار سنتی، شب برات، نخلگردانی، تعزیهخوانی، حلیمپزان، جلجلانی، جاروکشی اول محرم، و مراسم پارسه است. این آیینها ریشه در تاریخ و فرهنگ این منطقه دارند و از مهمترین جاذبهها و دیدنی های نطنز محسوب میشوند.
- مراسم شب برات نطنز: این مراسم که مصادف با شب نیمه شعبان است، با حضور اهالی در آرامستانها و با خواندن فاتحه و خیرات برای اموات همراه است.
- نخلگردانی نطنز: این آیین که از مراسمهای مهم عزاداری محرم در نطنز است، با گرداندن نخل که نمادی از تابوت امام حسین(ع) است، برگزار میشود.
- تعزیهخوانی نطنز: نطنز به عنوان پایتخت تعزیهخوانی ایران شناخته میشود و هر ساله در ایام محرم، تعزیههای باشکوهی در این شهر برگزار میشود.
- حلیمپزان نطنز: پخت حلیم در ایام محرم و به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا یکی از آیینهای مرسوم در نطنز است.
- مراسم جلجلانی نطنز: این مراسم که در ماه رمضان و پس از افطار توسط نوجوانان برگزار میشود، با گرداندن ظرفی که در آن آجیل و شیرینی است، همراه است.
- جاروکشی اول محرم در نطنز: این مراسم که یک شب قبل از شروع ماه محرم برگزار میشود، با جارو کردن حسینیهها و تکیهها توسط مردم انجام میشود.
- مراسم پارسه نطنز: در این مراسم که در روز تاسوعا برگزار میشود، دستههای عزاداری در محلات مختلف نطنز به راه میافتند و در خانههایی که به تازگی عزادار شدهاند، برای اموات فاتحه میخوانند.
اقامتگاه و هتل های نطنز
نطنز تعداد زیادی هتل و اقامتگاه بومگردی برای پذیرایی از مسافران دارد. از جمله هتلهای این شهر میتوان به هتل قصر جهان و بوتیک هتل کوهاب اشاره کرد. همچنین اقامتگاههای بومگردی مختلفی مانند اقامتگاه بومگردی ورشیو، اقامتگاه بومگردی افوشتا، اقامتگاه بومگردی عمارت منور طامه، و اقامتگاه بومگردی سرای جواهر در نطنز و اطراف آن وجود دارند.
- هتل قصر جهان: این هتل چهار ستاره نوساز از سال ۱۳۹۷ فعالیت خود را آغاز کرده است. هتل قصر جهان نطنز یک بنای پنج طبقه دارد که ۲۹ واحد اقامتی متنوع را در خود جای داده است. اتاقهای این هتل شامل اتاقهای دو تخته توئین و دبل، اتاق سه تخته، اتاق چهار تخته و سوئیت یکخوابه برای چهار نفر است. ضمناً هتل دارای رستوران و کافی شاپ است
- بوتیک هتل کوهاب: یک هتل ۳ ستاره مدرن و شیک با اتاقهای دو تخته و سوئیتهای ویژه است. این کاروانسرای تاریخی از سال ۱۳۹۵ با کاربری پذیرایی و اقامتی به بخش خصوصی واگذار شده و در حال حاضر یکی از هتلهای لوکس نطنز محسوب میشود.
- اقامتگاه بومگردی ورشیو: اقامتگاه بوم گردی ورشیو در روستای طار، در ۳۵ کیلومتری نطنز ساخته شده است. این خانه سنتی پنج باب سوئیت محلی با امکانات مجزا دارد. از امکانات آن میتوان به پرسنل مسلط به زبان انگلیسی، وسایل گرمایشی و سرمایشی، راهنمای تورهای گردشگری، اینترنت نامحدود و پارکینگ اشاره کرد.
- اقامتگاه بومگردی افوشته: این هتل سنتی در محلهای به همین نام قرار دارد و قدمت آن به ۱۴۰ سال پیش برمیگردد. اقامتگاه افوشته پس از مرمت و بازسازی در خرداد ماه سال ۱۳۹۹ فعالیت خود را در حوزه بوم گردی آغاز کرد.
- اقامتگاه بومگردی عمارت منور طامه: اقامتگاه بومگردی عمارت منور طامه هم در روستایی به همین نام قرار دارد. این اقامتگاه پنج باب اتاق کف خواب و در مجموع امکان سکان و پذیرایی از حداکثر ۴۰ گردشگر را دارد.
- اقامتگاه بومگردی سرای جواهر: این اقامتگاه اتاقهایی کاملا سنتی دارد و شامل یک حوض دایرهای شکل در حیاط اقامتگاه و تختهای چوبی برای دورهمی و استراحت میهمانان است و در مجموع ظرفیت پذیرایی از ۲۸ گردشگر را دارد.
سخن پایانی
شهرستان نطنز در استان اصفهان علاوه بر جاذبههای طبیعی، نقاط تاریخی دیدنی زیادی دارد که آن را به مقصدی جذاب تبدیل کرده است. این شهرستان اقلیمی کویری و سرد دارد و بهترین انتخاب برای شبنشینی در کویر و رصد آسمان شب است. در کنار آن توصیه می کنیم که لذت بازدید از کاروانسراها و بناهای تاریخی آن مثل قلعه تاریخی، گنبد باز، مسجد جامع، آتشکده و غار پریان را از دست ندهید. نطنز آیینهای سنتی زیادی مثل نخل گردانی، حلیمپزان و جلجلانی دارد و در هر فصل سال تعداد زیادی گردشگر برای تماشای این رسوم به این شهرستان سفر میکنند. برای سفر به این منطقه کویری کافی است یکی از اقامتگاهها و بومگردیهای سنتی آن را از رزرو کنید و از این طبیعت کویری لذت ببرید.
