هر چه باید برای خلبان شدن دانست

در این نوشته قرار است با شغل جذاب خلبانی و هر آنچه که باید برای خلبان شدن بدانیم آشنا شویم. از آنجایی که افراد زیادی با خرید بلیط هواپیما سفر می‌کنند، خلبانی از مشاغل پرطرفداری است.
اولین نیاز یک خلبان گذراندن دوره‌های اختصاصی است ولی علاوه بر آن، یک خلبان باید از شرایطی خاص برخوردار باشد.

تا چند وقت پیش هیچ کس فکر نمی‌کرد که انسان روزی بتواند پرواز کند.
اما این رویا با اختراع هواپیما بخشی از حقیقت زندگی انسان شد بعدها هلی‌کوپترها و انواع دیگری از وسایل پروازی به پیشرفت این صنعت کمک کردند.

تعریف خلبانی چیست و یک خلبان دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟

خلبانی همان هدایت هواپیما در آسمان است که رویای بسیاری از افراد نیز است اما به دلیل سختی کار فقط آدم‌های کمی به این کار دست می‌یابند.
در ادامه مقاله به سوالات رایجی که برای علاقه‌مندان پیش می‌آید پاسخ می‌دهیم.

رشته هوانوردی دارای چه گرایش‌هایی است؟

رشته هوانوردی دارای سه شاخه‌ی مراقبت پرواز، ناوبری هوایی و خلبانی است.

مراقبت پرواز

این گرایش از بین سه گرایش دیگر از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا باید دستورهای لازم از قبیل وزش باد، هدایت گردش فرود، کاهش یا افزایش سرعت را با توجه به هواپیماهای دیگر به خلبان اعلام کنند.
در کل متخصصان این رشته موظف‌اند با استفاده از ماهواره‌ها و وسایل دیگر اطلاعات را به دست آورده و به اطلاع خلبان برساند تا مشکلی در ایمنی پرواز ایجاد نشود.

ناوبری هوایی

فردی که این مسئولیت را بر عهده می‌گیرد باید قبل از پرواز نقشه‌ای از مسیر پرواز را تهیه کرده و مشخص کند که هواپیما لازم است در چه ارتفاعی با چه سرعتی حرکت کند.
این افراد در صورت وجود ابرهای باران‌زا مسیر پرواز را تغییر داده و مسیر جدیدی را پیشنهاد کند؛ به عبارتی این شخص خلبان دوم به شمار می‌رود.
لازم به ذکر است که همه هواپیماها خلبان پرواز ندارند؛ اما وجود ناوبر کیفیت پرواز را بالا می‌برد.

خلبانی

افرادی که این گرایش را انتخاب می‌کنند در ابتدا ملزم به گذراندن دوره‌های اختصاصی در یکی از گرایش‌های خلبانی مسافری باری یا نظامی هستند.
لازم به ذکر است که برخلاف تصور عموم افراد، خلبانی تنها برای هواپیماهای مسافربری نیست؛ بلکه خلبان‌هایی نیز هستند که هدایت هواپیماهای باری یا کارگو را بر عهده دارند.
اهمیت بالای این گرایش (هدایت باری) به این دلیل است که حدود 35 درصد از تولیدات صنعتی در جهان از طریق مسیرهای هوایی جا به جا می‌شوند؛ اما با این حال این گرایش برای اکثریت افراد ناشناخته هست.
نکته حائز اهمیت این است که نوع هواپیما برای ایرلاین‌های مسافربری و باری مشترک است؛ زیرا هر دو از هواگردهایی با بال ثابت استفاده می‌کنند. خلبان نظامی یا جنگنده نیز فردی است که در خدمت نیروی هوایی ارتش است و برای هدف‌های هوایی یا زمینی جنگی آموزش دیده است.

مراحل و شرایط اختصاصی خلبانی مسافری چیست؟

اولین و مهم‌ترین شرط ورود به این گرایش سلامت جسمی است. و دلیل این موضوع این است که خلبان بالاترین جایگاه در سیستم هدایت هواپیما را بر عهده دارد و جان تعداد زیادی از انسان ها در دست او است.

آزمایش‌های زیر برای سنجش میزان سلامت داوطلبان انجام می‌شود:

- تست بینایی که شامل میدان و عمق دید و حتی کوررنگی می‌شود.
- آزمایش کامل ادرار خون HIV و فشار خون
- ادیومتری یا همان نوار گوش
- نوار قلب و مغز
- نوار ریه و عکس‌برداری از قفسه سینه
- معاینه وضعیت سلامت دندان و فک
- معاینه کلی بدن
- حداقل میزان قد ۱۶۵ سانتی متر
در صورت تایید داوطلب در همه این آزمایش‌ها داوطلب کارت AMC را دریافت کرده که نشانه سلامت کامل جسمانی او است و سپس می‌تواند در دوره‌ها شرکت کند.
این معاینات تا سن ۴۰ سالگی سالیانه یک بار و از سن ۴۰ سالگی تا ۶۰ سالگی که سن بازنشستگی خلبان هاست سالیانه دو بار معاینات پزشکی به عمل می‌آید.
نکته مهم دیگر این است که حداقل سن استخدام درشرکت هوایی ۲۶ سال است.
از دیگر شرایط لازم برای ورود به دوره‌های خلبانی کارت پایان خدمت برای آقایان و تسلط به زبان انگلیسی است.
پس از طی همه این موارد داوطلب می‌تواند در یکی از مراکز آموزش علوم هوانوردی مراحل زیر را برای کسب درجه خلبانی طی کند.

گواهینامه ppl

این گواهینامه اولین گواهینامه‌ای است که داوطلب در طول دوره آموزشی خود باید کسب کند.
این اختصار مخفف کلمه private pilots licence است.
فرد در صورت کسب این مدرک مجوز پرواز با هواپیماهای شخصی را دارد و نیاز است حداقل 50 ساعت سابقه پرواز داشته باشد.

گواهینامه CPL

کسب این گواهینامه برای هدایت هواپیماهای مسافربری و باربری از ایرباس گرفته تا بمباردیه و...
این اختصار نیز مخفف کلمه commerical pilots licence است.
برای کسب این گواهینامه نیاز به حداقل ۱۰۰ ساعت پرواز است.

گواهینامه IR

متقاضی برای کار کردن در هر ایرلاینی نیازمند این گواهینامه بوده است و حداقل ساعت نیاز برای کسب این مدرک 50 ساعت است. این کلمه مخفف instrument rating کلمه است.

مراحل و شرایط اختصاصی خلبان نظامی چیست؟

این شاخه تنها شاخه‌ای از خلبانی است که از طریق آزمون سراسری دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی عالی دانشجو می‌پذیرد و دانشجویان آن در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری آموزش می‌بینند.
هدف این بخش تربیت نیروهای هوایی لازم برای جمهوری اسلامی است.
لازم به ذکر است که به دلیل وابستگی این دانشگاه به جمهوری اسلامی، دانشجویان از بدو ورود یک دانشجوی نظامی به شمار می‌آیند و در نهایت به عنوان یک افسر مهندس یا کارشناس فارغ التحصیل می‌شوند‌.
شرایط پذیرش این داوطلبان بسیار سخت است و فرد باید از لحاظ سلامت جسمانی سیاسی و عقیدتی تایید شود.
مراحل گزینش به این ترتیب است:
- آزمایش پزشکی
- وضعیت عمومی فرد باید توسط ۹ پزشک تایید شود و هر یک از پزشک ها می‌توانند به طور کل داوطلب را مردود اعلام کنند.
- تست ورزش (شامل دوی ۸۰۰ متر در کمتر از سه دقیقه و ۱۰ مرتبه بارفیکس)
این تست مردودی ندارد.
- آزمون کتبی و مصاحبه عقیدتی سیاسی (این آزمون شامل سوالات عقیدتی و دینی است.)
- حفاظت اطلاعات (در این آزمون داوطلب باید یک پرسشنامه ی ۲۰ صفحه‌ای را به طور کامل پاسخ دهند و سوالات شامل اطلاعات خود فرد و خانواده درجه یک او است.)
پس از همه این تست‌ها داوطلب باید منتظر اعلام نتایج باشد تا مشخص شود آیا مجاز به انتخاب رشته خلبانی شده است یا نه.
افراد مجاز باید به بیمارستان بعثت مراجعه کنند تا آزمایش‌های تخصصی را انجام دهند.

مراکز آموزش خلبانی و علوم هوانوردی در ایران در کجا هستند؟

مرکز آموزشی خلبانی ایران
مرکز آموزش خلبانی آرتا کیش
مرکز آموزش های هوایی هما
مرکز آموزش خلبانی و علوم هوانوردی معراج
آی آر ارتش
مرکز آموزش هوانوردی پارسیس
مرکز آموزش مجازی فنون هوایی
دانش پژوهان هوانوردی ۱۱۰
سایت خلبان پارسی

مرکز آموزش خلبانی بوتیا ماهان

و پرسش آخری که معمولا ذهن علاقه‌مندان را درگیر می‌کند این است که هزینه شرکت در دوره‌های خلبانی چقدر است؟ مراحل گفته شده در مقاله حدود ۵ تا ۶ سال طول می‌کشد و هزینه سپری کردن کلیه این مراحل ۷۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان است.